Cuộc bỏ phiếu khiến Trump ‘thêm một lần đau’
Sau khi công bố kết quả phiếu đại cử tri tại Wisconsin, nơi Biden chiến thắng, Thống đốc Tony Evers nói một cách nhẹ nhõm: “Chúng ta đã làm được”.
Ngày 14/12, 10 đại cử tri Wisconsin bình tĩnh bước vào tòa nhà nghị viện yên ắng của bang, nơi cảnh sát xuất hiện nhiều hơn so với người biểu tình. Trong lúc chờ bỏ phiếu, họ chụp ảnh selfie tại một căn phòng ốp gỗ được trang trí công phu. Khi thời khắc quan trọng tới, một đại cử tri vẽ trái tim vào lá phiếu dành cho Tổng thống đắc cử Joe Biden.
Chiều 14/12 (sáng 15/12 giờ Hà Nội), 4 đại cử tri bang Hawaii là những người cuối cùng bỏ lá phiếu trực tiếp bầu tổng thống Mỹ, kết thúc quy trình bầu cử được quy định trong Hiến pháp nước này. Cuối cùng, Joe Biden nhận được 306 phiếu đại cử tri, trong khi số phiếu dành cho Tổng thống Donald Trump là 232.
Thông thường, cuộc bỏ phiếu của đại cử tri đoàn ở Mỹ chỉ mang tính thủ tục, bởi kết quả đã được định đoạt sau khi các bang tuyên bố người chiến thắng. Tuy nhiên, sự chú ý năm nay lại đổ dồn về ngày 14/12, khi Trump quyết không nhượng bộ và tìm mọi cách đảo ngược kết quả bầu cử. Hôm 26/11, ông cho biết sẽ chỉ rời Nhà Trắng nếu Biden chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu của đại cử tri, nhưng nói thêm rằng đại cử tri đoàn sẽ “phạm sai lầm” nếu bỏ phiếu cho Biden.
Từ hình ảnh cựu ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton giơ ngón tay cái sau khi bỏ phiếu với tư cách đại cử tri bang New York đến những cuộc tụ tập của phe Cộng hòa tại các bang chiến trường, ngày 14/12 trở thành thời khắc mang tính biểu tượng và đầy xúc động đối với nhiều người, thay vì xuất hiện bất ngờ phút chót như một số người khác trông ngóng, bình luận viên Lisa Lerer của NY Times nhận xét.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng hôm 13/11. Ảnh: AFP .
Robin Smith, một nhà hoạt động Dân chủ tại thành phố Lansing, bang Michigan, cảm thấy nghẹn ngào khi bỏ phiếu cho Biden. Cô đeo khẩu trang có chữ Biden/Harris và cài lên áo chiếc ghim màu đỏ, trắng và xanh gắn đá hình con lừa, biểu tượng của đảng Dân chủ. “Là một phụ nữ da màu, điều này thực sự có ý nghĩa với tôi”, cô nói.
Trước cuộc bỏ phiếu đại cử tri tại bang Maryland, Thống đốc Larry Hogan, một đảng viên Cộng hòa phản đối nỗ lực gieo nghi ngờ với kết quả bầu cử của Trump, gọi sự kiện này là “bài học công dân”, được cho là ngầm chỉ trích Tổng thống.
“Quá trình chuyển giao quyền lực hòa bình mà chúng ta tham gia tại đây hôm nay là một dấu ấn của nền dân chủ vốn đã được duy trì hơn 220 năm. Đây là lời nhắc nhở rằng bất chấp những khác biệt, chúng tôi vẫn đoàn kết với tư cách những người Mỹ tôn trọng nguyện vọng của nhân dân”, Hogan phát biểu, nói thêm rằng nền dân chủ Mỹ đã được chứng minh.
Tại bang Kentucky, các đại cử tri cam kết không sử dụng vũ khí gây c.hết chóc đối đầu nhau, một phần được bổ sung vào lời tuyên thệ hồi đầu những năm 1800 do xuất hiện quá nhiều vụ tấn công. Tại bang Alabama, 9 đại cử tri lắng nghe bài giảng lịch sử về vai trò của họ trước khi bỏ toàn bộ phiếu cho Tổng thống Trump.
Điểm khác thường nhất của sự kiện năm nay là bất cứ ai cũng bàn tán về các đại cử tri. Trong bối cảnh nước Mỹ chạm mốc 300.000 người c.hết vì nCoV và nỗi lo lắng bao trùm việc triển khai vaccine, người Mỹ dường như cảm thấy bị đe dọa bởi những đại cử tri đang trực tiếp bỏ lá phiếu bầu tổng thống. Do đó, đại cử tri đoàn đã nỗ lực thể hiện sự minh bạch, nhằm dập tắt các thuyết âm mưu thu hút những người ủng hộ Trump, bằng cách công khai phát trực tiếp thủ tục bỏ phiếu.
Video đang HOT
Thất bại trong cuộc bỏ phiếu đại cử tri dường như “xát thêm muối” vào nỗ lực thách thức kết quả bầu cử của Trump, sau khi hơn 50 vụ kiện cáo buộc gian lận bầu cử đã thất bại hoặc bị tòa bác bỏ. Phần lớn nỗ lực cuối cùng giờ đây tập trung vào biện pháp mà các đồng minh của Trump gọi là “đại cử tri thay thế”.
Cố vấn Nhà Trắng Stephen Miller hôm 14/12 cho biết một nhóm “đại cử tri thay thế ở các bang tranh chấp cũng bỏ phiếu” và họ sẽ gửi kết quả này lên quốc hội. Tuy nhiên, các chuyên gia về luật bầu cử cho rằng các “đại cử tri thay thế” này chỉ là những “đại cử tri tự xưng” không được luật pháp thừa nhận và sẽ không ảnh hưởng gì tới kết quả bầu cử. Hệ thống bầu cử Mỹ không công nhận đồng thời đại cử tri chính thức và đại cử tri “thay thế”.
Mặc dù vậy, họ dường như vẫn là nhân tố gây chú ý trong ngày 14/12. Bên ngoài tòa nhà nghị viện bang Michigan, 10 “đại cử tri thay thế” tuyên bố sẽ bỏ phiếu cho Trump, sau đó bị cảnh sát ngăn chặn vào tòa nhà.
Bernadette Comfort, chủ tịch chiến dịch của Trump tại bang Pennsylvania, nói rằng việc bỏ phiếu đại cử tri song song này “nằm trong thủ tục”, không nhằm “chiếm đoạt hay thách thức nguyện vọng của các cử tri Pennsylvania”. Tuy nhiên, Tổng chưởng lý Pennsylvania Josh Shapiro, một trong 20 đại cử tri của bang này, gọi đây là “trò l.ừa đ.ảo lố bịch”.
Người ủng hộ Trump tập trung cầu nguyện bên ngoài tòa nhà nghị viện bang Arizona ở thành phố Phoenix hôm 14/12. Ảnh: NY Times.
Ngược lại, một số đồng minh của Trump dường như đã sẵn sàng hơn trong việc chấp nhận thực tế, như các thượng nghị sĩ Cộng hòa tại bang California hay các lãnh đạo phe Cộng hòa ở Michigan, những người đã thừa nhận thất bại của Tổng thống.
“Tôi đã chiến đấu hết mình vì Tổng thống. Không có ai muốn ông ấy giành chiến thắng hơn tôi, nhưng tôi cũng yêu nền cộng hòa của chúng ta. Tôi không thể mạo hiểm các chuẩn mực, truyền thống và thể chế của đất nước để thông qua một nghị quyết thay đổi đại cử tri vì Trump. Tôi sợ chúng ta sẽ đ.ánh mất đất nước vĩnh viễn”, Chủ tịch Hạ viện bang Michigan Lee Chatfield cho hay.
Sau những tuần đe dọa và quấy rối các quan chức bầu cử, đến hôm 14/12, chỉ còn vài người ủng hộ Trump tụ tập bên ngoài tòa nhà nghị viện của các bang, dấu hiệu cho thấy niềm hy vọng đang dần tắt, ngay cả với những người ủng hộ Tổng thống nhiệt tình nhất.
Tại thành phố Madison, bang Wisconsin, một nhóm nhỏ tuần hành chậm rãi xung quanh tòa nhà nghị viện trong buổi chiều lạnh giá, mang theo chuỗi hạt và tượng Đức mẹ. “Chúng tôi không biểu tình, mà đang cầu nguyện. Tất cả phiếu bầu của Trump đã bị đ.ánh cắp”, một người trong nhóm tên Geralyn Kettermann giải thích.
Kể từ ngày 7/11, khi các hãng truyền thông Mỹ xướng tên Joe Biden là Tổng thống đắc cử thứ 46 của Mỹ, khiến chiến dịch của Trump không ngừng nỗ lực lật ngược thế cờ, người dân dường như coi cuộc bỏ phiếu của đại cử tri đoàn sẽ là dấu chấm hết cho sự hỗn loạn. Nhưng giờ đây, khi sự việc đã qua, không phải ai cũng cảm thấy như vậy.
“Rõ ràng những lời bàn tán về cuộc bầu cử năm 2020 vẫn chưa đến hồi kết, cũng như cách chúng ta tiến hành các cuộc bầu cử trong tương lai. Đây có thể là khởi đầu của một cuộc tranh cãi dai dẳng”, Katie Hobbs, Tổng thư ký bang Arizona, nêu ý kiến.
Kịch bản nghị sĩ Cộng hòa 'lật kèo' bầu cử vì Trump
Bất chấp thất bại pháp lý, một nhóm ủng hộ Trump vẫn nung nấu kế hoạch "lật kèo" trong phiên kiểm phiếu đại cử tri tại quốc hội vào 6/1.
Người dẫn đầu nỗ lực này là Hạ nghị sĩ Cộng hòa bang Alabama Mo Brooks. Cùng với một nhóm đồng minh tại hạ viện Mỹ, ông đang nhắm đến mục tiêu thách thức kết quả bầu cử ở 5 bang Arizona, Pennsylvania, Nevada, Georgia và Wisconsin, những nơi họ cáo buộc có hành vi gian lận hoặc bỏ phiếu bất hợp pháp với các mức độ khác nhau, dù chính quyền những địa phương này đã xác nhận kết quả và cũng không có bằng chứng về sự bất thường trên diện rộng.
"Theo Hiến pháp, chúng tôi có vai trò cao hơn Tòa án Tối cao, hay bất kỳ thẩm phán bang hoặc liên bang nào. Những điều chúng tôi nói chính là phán quyết cuối cùng", Brooks nói trong cuộc phỏng vấn với NYTimes.
Đại cử tri đoàn, với tổng cộng 538 đại cử tri từ 50 bang và thủ đô Washington ngày 14/12 bỏ phiếu trực tiếp bầu tổng thống. Kết quả bỏ phiếu của đại cử tri sau đó được gửi tới quốc hội, nơi Phó tổng thống kiêm Chủ tịch Thượng viện Mike Pence sẽ chủ trì phiên kiểm phiếu vào trưa 6/1/2021.
Theo quy tắc trong Hiến pháp và Đạo luật Kiểm phiếu Đại cử tri năm 1887, quá trình này có thể được chặn tại quốc hội, nếu một hạ nghị sĩ và một thượng nghị sĩ cùng nhau đệ trình văn bản để phản đối việc kiểm phiếu của một bang.
Hạ nghị sĩ Mo Brooks phát biểu tại thành phố Huntsville, bang Alabama, hồi tháng 5/2017. Ảnh: AP .
Hiện chưa có thượng nghị sĩ Cộng hòa nào công khai rằng họ sẽ ủng hộ nỗ lực "lật kèo phút chót" của Brooks, dù một số đồng minh thân cận với Tổng thống Donald Trump, bao gồm Thượng nghị sĩ Wisconsin Ron Johnson và Thượng nghị sĩ Kentucky Rand Paul, từng để ngỏ vấn đề. Ngay cả khi có thượng nghị sĩ tham gia "cuộc nổi dậy" này, các học giả hiến pháp cho biết việc thách thức kết quả bầu cử tại quốc hội sẽ vô cùng gian nan.
Công tác kiểm phiếu đại cử tri sẽ dừng lại nếu có văn bản phản đối từ nghị sĩ thuộc cả hai viện. Thành viên của thượng viện và hạ viện sau đó trở về họp tại hai phòng riêng ở hai phía đối diện tòa nhà, thảo luận về kiến nghị này trong tối đa hai giờ. Tiếp đó, hạ viện và thượng viện sẽ bỏ phiếu riêng rẽ về việc có chấp nhận kiến nghị hay không.
Theo Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội, cả hai viện đều phải đồng ý với văn bản phản đối kết quả bầu cử, nếu không, kiến nghị sẽ thất bại. Do đó, khả năng thành công của Brooks gần như bằng 0, bởi đảng Dân chủ đang kiểm soát hạ viện.
Trong lịch sử bầu cử Mỹ từ năm 1887, chỉ hai lần văn bản phản đối được đệ trình, một lần vào năm 1969, do có một đại cử tri bất tuân, và một lần vào năm 2005, về những bất thường trong bỏ phiếu ở Ohio. Cả hai nỗ lực đều không thành công.
Một số thượng nghị sĩ Cộng hòa, bao gồm Patrick Toomey của Pennsylvania, Susan Collins của Maine, Lisa Murkowski của Alaska và Mitt Romney của Utah, đã kịch liệt bác bỏ ý định lật ngược kết quả bầu cử. Những lá phiếu của họ, cùng với sự ủng hộ dành cho Biden từ phe Dân chủ, đủ để Tổng thống đắc cử tiếp tục nắm chắc ưu thế tại thượng viện.
"Cuộc họp vào ngày 6/1 sẽ giúp xác nhận rằng dù có bao nhiêu văn bản phản đối được đệ trình và bất chấp ai là người thúc đẩy, kết quả của quá trình vẫn không thể bị tác động. Chúng tôi hoàn toàn tự tin vào điều đó", Edward Foley, giáo sư luật hiến pháp tại Đại học bang Ohio, cho hay.
Tuy nhiên, ông lưu ý phiên kiểm phiếu vẫn có thể để lại hệ quả trong vài năm tới. Dù chỉ một thượng nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ nỗ lực của Brooks, mâu thuẫn đảng phái vốn phủ bóng cuộc bầu cử năm nay được cho là sẽ tiếp tục thách thức nhiệm kỳ tổng thống của Biden.
Nếu điều đó không xảy ra, đảng Cộng hòa dường như đang gửi đi thông điệp rằng bất chấp sức ép từ Trump, họ vẫn tin tưởng kết quả bầu cử và sẵn sàng công nhận Biden là người chiến thắng hợp pháp. Nhiều đảng viên Cộng hòa được cho là lo ngại bị cử tri quay lưng nếu không chiến đấu vì Trump đến cùng.
Theo bình luận viên Nicholas Fandos và Michael Schmidt của NY Times, tình thế tiến thoái lưỡng nan đặc biệt khó xử đối với Phó tổng thống Pence, người được dự đoán sẽ tranh cử tổng thống vào năm 2024.
Với tư cách Chủ tịch Thượng viện, Pence được hiến pháp quy định có nhiệm vụ mở và kiểm đếm các phong bì gửi từ 50 bang, sau đó tuyên bố kết quả bỏ phiếu từ đại cử tri. Câu hỏi được đặt ra là ông sẽ làm cách nào để cân bằng giữa nghĩa vụ và lòng trung thành với Trump, trong lúc cân nhắc về tương lai chính trị của bản thân.
"Mọi người chưa bao giờ chú ý hoặc nghĩ về vai trò của Phó tổng thống trong quá trình chuyển giao quyền lực. Tuy nhiên, với Donald Trump, giờ đây bạn phải xem xét tất cả khả năng", Gregory Craig, cố vấn Nhà Trắng dưới thời cựu tổng thống Barack Obama, nhận định.
Từ sau cuộc bầu cử, Pence đã đưa ra những thông điệp hỗn loạn về việc ông sẵn sàng đi xa đến đâu để giúp Trump. Vài ngày đầu quá trình chuyển giao, ông né tránh đứng ra ủng hộ các cáo buộc gian lận bầu cử theo yêu cầu từ những người trung thành với Tổng thống. Tuy nhiên, Pence gần đây lại công khai ca ngợi vụ kiện của bang Texas lên Tòa án Tối cao Mỹ, nỗ lực cuối cùng thất bại.
Phe Dân chủ bày tỏ tự tin rằng Biden sẽ bước vào Nhà Trắng một cách thuận lợi, nhưng nhóm chuyển giao của ông đã bắt đầu liên hệ với Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và lãnh đạo phe thiểu số tại thượng viện Chuck Schumer, nhằm chuẩn bị cho kịch bản một hoặc nhiều thượng nghị sĩ ký đơn phản đối kết quả bầu cử và đệ trình vào ngày 6/1.
Hạ nghị sĩ Brooks đang cố gắng thu hút sự ủng hộ, bằng các cuộc gặp với nhiều thượng nghị sĩ vào tuần trước. "Mục tiêu số một của tôi là sửa chữa hệ thống bầu cử có nhiều lỗ hổng nghiêm trọng, khiến tình trạng gian lận cử tri và đ.ánh cắp bầu cử dễ dàng xảy ra", ông cho hay.
"Thành quả có thể đạt được từ việc hoàn thành mục tiêu đó là Donald Trump sẽ thắng phiếu đại cử tri. Tôi tin rằng thực tế là như vậy, nếu chỉ đếm những phiếu bầu hợp lệ từ các công dân Mỹ đủ điều kiện bỏ phiếu, đồng thời loại bỏ tất cả phiếu bất hợp pháp", Brooks nói thêm.
Hiện chưa rõ Brooks có thể xây dựng liên minh rộng lớn đến mức nào. Một số đảng viên Cộng hòa, bao gồm Hạ nghị sĩ Scott Perry của Pennsylvania và Matt Gaetz của Florida, cũng ám chỉ rằng họ có thể ủng hộ đơn phản đối. Tuy nhiên, những đồng minh nổi bật của Trump, như lãnh đạo phe thiểu số tại hạ viện Kevin McCarthy hay Hạ nghị sĩ Ohio Jim Jordan, tới nay vẫn chưa lên tiếng.
"Mọi ánh mắt đang hướng về ngày 6/1. Tôi nghĩ sẽ có một chút tranh luận và bàn bạc tại quốc hội trong quá trình xác nhận lá phiếu của đại cử tri. Theo chúng tôi, vẫn có bằng chứng cần được xem xét", Hạ nghị sĩ Gaetz cho biết hôm 11/12.
Đồng minh Trump tính 'lật kèo' bầu cử ở quốc hội Một nhóm nghị sĩ Cộng hòa lên kế hoạch đảo ngược bầu cử bằng cách thách thức kết quả bỏ phiếu của đại cử tri ở quốc hội, theo NYTimes. Nghị sĩ Cộng hòa Mo Brooks đang dẫn dắt một nỗ lực cuối cùng của nhóm nghị sĩ nhằm đảo ngược kết quả bầu cử bằng cách thách thức kết quả bỏ phiếu...
