Cùng ngắm sông Giăng – ‘đặc sản’ du lịch của miền Tây xứ Nghệ

PV11:08 29/08/2022

Sông Giăng chảy qua địa bàn 3 huyện Con Cuông, Anh Sơn, Tương Dương, sở hữu cảnh đẹp thiên nhiên kỳ vĩ, được coi là ‘đặc sản’ du lịch của miền núi Nghệ An.

Người dân dọc sông Giăng, tỉnh Nghệ An làm những bè nuôi cá, mỗi năm cho thu nhập hàng trăm triệu đồng. (Ảnh: Nguyễn Văn Nhật/TTXVN)

Cảnh quan cây xanh yên bình trên sông Giăng là nơi thu hút du khách đến thăm quan. (Ảnh: Nguyễn Văn Nhật/TTXVN)

Du khách thăm quan du lịch trên dòng sông Giăng. (Ảnh: Nguyễn Văn Nhật/TTXVN)

Nhiều hộ dân dọc sông Giăng, tỉnh Nghệ An còn có tập quán chăn thả trâu bò như một nét sinh hoạt bình thường của đồng bào dân tộc Thái Nghệ An. (Ảnh: Nguyễn Văn Nhật/TTXVN)

Người dân có nhiều hoạt động mưu sinh trên sông Giăng, tỉnh Nghệ An để kiếm thêm thu nhập phục vụ cuộc sống gia đình. (Ảnh: Nguyễn Văn Nhật/TTXVN)

Lợi dụng dòng chảy của sông Giăng, tỉnh Nghệ An, chính quyền địa phương còn xây dựng đập thủy lợi phục vụ ngăn lũ và cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp. (Ảnh: Nguyễn Văn Nhật/TTXVN)

Video đang HOT

Một khúc của của sông Giăng, tỉnh Nghệ An. (Ảnh: Nguyễn Văn Nhật/TTXVN)

Về nơi 'nằm sấp thấy cá, nằm ngửa thấy ong'

Tương Dương - Nghệ An cùng với Hương Khê - Hà Tĩnh và Đông Hà - Quảng Trị là ba điểm nắng nóng nhất miền Trung.

Nhưng ít ai biết rằng, ở ngay cạnh 'rốn nóng' Tương Dương lại là một điểm đến lý thú bậc nhất ở miền tây Nghệ An.

Ấy là "con đường du lịch" ngược nguồn sông Giăng, bắt đầu từ đập nước Phà Lài, ngược lên vùng khe núi đầu nguồn Pù Mát, thuộc xã Môn Sơn, huyện Con Cuông.

Đập Phà Lài trên sông Giăng. Ảnh: Bùi Sỹ Hoa

Chúng tôi may mắn được một lần cùng du khách đi thuyền ngược sông Giăng buổi sáng hè mới đây. Tiếng cười nói râm ran, giọng nam, giọng bắc, giọng Nghệ đủ cả, trong đó có một người Nhật Bản, tên là Toichi.

Ông nói tiếng Việt rất sõi, thông thạo đất nước Việt Nam như đất nước Mặt trời mọc nhưng đây là lần đầu ông đến miền tây Nghệ An nên tỏ ra ngỡ ngàng với cảnh vật, sông nước, trời mây sóng sánh. Cũng là lúc người lái đò giục khách chú ý ngồi sao cho cân bằng để không làm con thuyền nghiêng ngả, chòng chành.

"Ở đây làm gì có đường, chỉ có sông suối làm đường thôi"- anh Hoàng Văn Thắng, tay lái 20 năm gắn bó ngược xuôi với từng khúc sông nông sâu, từng khe đá, bờ cây, tranh thủ nói chuyện với khách dù vẫn biết họ đang hào hứng quay phim, chụp ảnh và trầm trồ trước những hình ảnh hai bên bờ sông lạ.

Con thuyền gỗ cứ thế vươn ngược dòng chảy đang dần dâng nước sau cơn mưa chiều qua. "Hôm nay các bác gặp nước lên, nước cả, sông sâu, cảnh đẹp... cánh lái chúng em cũng dễ đi lại hơn"- Thắng nói trong tiếng nước, tiếng máy rổn rả.

Cơm Mường Quạ, cá sông Giăng

Dòng nước trong xanh tận đáy chảy réo rắt, uốn lượn, trốn tìm giữa đôi bờ cây hư thực, vẫy mát, chốc chốc hiện ra bên bờ xanh một chùm hoa vàng rực mời gọi. Thi thoảng, một dòng nước bắn lên da thịt, tan theo gió mát mẻ tận tâm can. Thiên nhiên hoang sơ, trầm mặc để con người tìm về, tìm đến cùng thưởng thức, cùng gìn giữ, bảo vệ và nhân rộng, nhân lên không chỉ ở nơi này. Thuyền đi ngược dòng, vượt lên một khúc quanh, một dợn nước, đưa chúng tôi tìm về vẻ đẹp nguyên bản của núi rừng, của cây nước, mây trời...

Có cảm giác cứ giương máy ảnh lên là có ảnh đẹp đến nao lòng. Vị khách Nhật Bản say sưa bấm máy, phút chốc lại cười tủm tỉm như phát hiện ra một điều mới lạ. Vì thuyền bơi ngược sông Giăng nên phải mất hơn một tiếng rưỡi mới đến được bản Cò Phạt, nơi đồng bào Đan Lai sinh sống, nơi nhiều người từng nghe nói về tục ngủ ngồi của bà con nhưng chưa bao giờ được chứng kiến tận mắt.

Tục ngủ ngồi của đồng bào Đan Lai. Ảnh: Bùi Sỹ Hoa

Con sông phụ lưu dòng Lam này từng nổi tiếng khắp mọi miền về các loài cá đặc sản "Cơm Mường Quạ, cá sông Giăng". Có nhà nghiên cứu về dân tộc học đã khẳng định rằng, cá mát sông Giăng không chỉ là món ăn ngon thường ngày của người dân, rất hấp dẫn với mọi du khách mà đã trở thành sản vật, lễ vật quý trong các ngày lễ tết, cưới hỏi... của bà con các dân tộc nơi đây.

Khách trên thuyền ngược sông Giăng hôm đó có các vị lãnh đạo tâm huyết của trung ương và của tỉnh nhà. Chuyến đi ngược sông Giăng lần này là lần thứ ba ông Lê Doãn Hợp, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An, nguyên Bộ trưởng Văn hóa - Thông tin ngược nguồn Pù Mát.

Hai lần trước ông từng xắn quần trèo suối, lội non cùng cán bộ huyện và xã, bản lên đây để nghiên cứu, tìm hiểu và đưa ra quyết định cụ thể nhất về công tác định cư, định canh đối người Đan Lai trong vùng lõi Vườn quốc gia Pù Mát. Lần này, ông được mời đi ngược sông Giăng với câu chuyện lớn hơn, lâu dài hơn là "Phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Thổ phục vụ phát triển kinh tế- xã hội miền tây Nghệ An". Chuyến đi sẽ giúp ông nhìn ra, nhìn kỹ hơn về câu chuyện thoát nghèo của cả tỉnh, cả vùng, trước hết từ chuyện thoát nghèo của đồng bào dân tộc, miền núi.

Đánh thức du lịch, cơ hội thoát nghèo

Các nhà khoa học đã khẳng định: người Thổ ở Nghệ An có 5 nhóm địa phương gồm Cuối, Kẹo, Mọn, Đan Lai - Ly Hà và Tày Poọng. Chuyến đi ngược sông Giăng đến với bà con Đan Lai ở bản Khe Búng và bản Cò Phạt nằm trong chương trình nghiên cứu, tìm hiểu quan trọng đó.

Cùng đi ngược sông Giăng hôm đó, các nhà khoa học trong cả nước có dịp tề tựu, cùng nhau trở lại miền tây Nghệ An mang theo nhiều kết quả nghiên cứu, tìm hiểu, nhiều đề xuất, kiến nghị thiết thực liên quan đến dân tộc Thổ và tộc người Đan Lai.

Ngược nguồn sông Giăng. Ảnh: Bùi Sỹ Hoa

Các đề tài nghiên cứu về "Bảo tồn tri thức dân gian dân tộc Thổ", "Chuỗi giá trị sản phẩm bản địa người dân tộc Thổ miền tây Nghệ An", "Khai thác tri thức bản địa về tập quán ăn uống của người Đan Lai vào hoạt động du lịch trải nghiệm ở Con Cuông" ,"Những thách thức trong đời sống văn hóa - xã hội của người Đan Lai ở xã Môn Sơn..." đang từng bước được triển khai thực hiện, bổ sung và hoàn chỉnh những chính sách, chương trình kinh tế - xã hội ở các huyện miền tây Nghệ An.

Tiến sĩ Hoàng Xuân Lương, nguyên Phó bí thư Tỉnh ủy, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc của Chính phủ là "người trong cuộc" về công tác dân tộc, từng sinh sống trên địa bàn có dân tộc Thổ nên chuyến hành hương về nguồn Pù Mát hay đồng bào Thổ ở Quỳ Hợp, Nghĩa Đàn là cơ hội không thể tốt hơn để góp những tiếng nói cụ thể, thiết thực giúp cho các đề tài khoa học, các chương trình kinh tế - xã hội trở nên khả thi hơn, hiệu quả hơn...

Mỗi bước đi, mỗi suy ngẫm, việc làm sẽ giúp chúng ta dần hiểu thêm, tin thêm về đồng bào các dân tộc nơi thượng nguồn sông Giăng. Nơi ấy, từng vang lên những câu ca dao "Nằm sấp thấy cá/Nằm ngửa thấy ong/Quả cọ ra thật nhiều/Trái khlo nở thật lắm/ Nâu, khủa ăn cũng tốt..." (Nằm sấp chơ đam ca/ Nằm ngả chơ đam ong/ Pli cọ cho dôn dôn/ Pli khlo chi zun zún/ Plu, khủa cũng tần...)*.

Ông Lê Doãn Hợp với bà con Đan Lai. Ảnh: Bùi Sỹ Hoa

Nơi ấy, từng có những việc làm thành công và chưa thành công, đòi hỏi chúng ta phải tiếp tục nghiên cứu, trải nghiệm để đề xuất và thực thi những chính sách cụ thể, phù hợp với bà con, với lối sống dựa chủ yếu vào rừng, thân thuộc với rừng, hòa nhập với rừng, với sông Giăng hiền hòa, thơ mộng nhưng cũng lắm quanh co, thác ghềnh này.

Chương trình trải nghiệm ngược nguồn sông Giăng, đến với bà con tộc người Đan Lai ở bản Cò Phạt cứ thế đi từ bất ngờ này đến khám phá khác, quen mà lạ, lạ mà quen khi trước mặt, sau lưng là sông suối nên thơ, mát lành quyến rũ, là màu xanh bất tận của núi rừng nguyên sinh, là con đường mở ra về những khám phá thiên nhiên, con người miền tây Xứ Nghệ.

Rừng trời, rừng taXem ngay

Sau tất cả vẻ nguyên sơ của thiên nhiên được gìn giữ và tô thắm, sau tiếng thơm và sự thỏa mãn thực tế về những món ẩm thực đặc sắc từ rau rừng, măng tươi, từ cá mát thịt trắng mềm tan hấp dẫn cùng men rượu, từ chõ xôi dẻo màu tím mời gọi... bỗng thấy "con đường du lịch" miền tây Nghệ An dần hiện rõ những gương mặt tin cậy và muốn gặp lại nhiều lần hơn nữa.

Đó có thể là Hoàng Văn Thắng, 20 năm liên tục gắn bó với "cung đường suối nước" ngược xuôi sông Giăng, thuộc làu làu mỗi khúc quanh, khúc cua, mỗi tảng đá, vách lèn... để mỗi chuyến ngược xuôi đều an toàn, tin cậy, để cùng giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn chuyện "nằm sấp thấy cá, nằm ngửa thấy ong...".

Không chỉ có Thắng, đoàn thuyền gỗ hàng chục chiếc đậu quanh bến Phà Lài luôn chuẩn bị đủ cơ số xăng, đủ tay lái vững cho những chuyến đi về ngược xuôi Cò Phạt, lên tận nơi khởi nguồn Pù Mát.

Đó là người ngồi đầu mũi thuyền ngược sông Giăng hôm đó, cô Vi Thị Thắm, gốc dân tộc Thái, sinh ra ở Vinh, từng du học ở Australia, vượt qua mọi trở lực để trở lại quê hương bản quán Con Cuông, bắt tay làm du lịch miền tây Nghệ An. Người quen thường gọi cô là "Thắm Phà Lài" vì công ty do cô làm giám đốc đóng quân ở điểm Phà Lài, nơi bắt đầu của những chuyến du lịch trải nghiệm, bắt đầu mở ra và thu hút rộng rãi du khách trong và ngoài nước, như chuyến ngược nguồn sông Giăng hôm ấy...

Miền tây Nghệ An còn hoang sơ, bí hiểm và đó là một lợi thế lớn, nếu Vi Thị Thắm và cộng sự biết cách khai thác, phát huy những gì nhiều nơi khác đã để tuột đi theo thời gian. Nhiều người biết, vị khách Nhật Bản ngay trong chuyến đi đã công bố một video rất hấp dẫn, có hẳn phụ đề tiếng Nhật về chuyến ngược nguồn sông Giăng và nói rằng, sẽ tiếp tục công bố những thông tin, hình ảnh "đắc địa" về sông Giăng, về người Đan Lai, chiếc võng gai, những bài thuốc nam quý giá, về tiếng cồng vang âm của dân tộc Thổ trong ngày hội cộng đồng.

Tất cả đang cùng nhau góp phần đánh thức, mời gọi du lịch nói riêng và kinh tế - xã hội miền tây Nghệ An nói chung bước sang một trang mới.

* Dẫn theo Bùi Minh Đạo, 1978, Khoa Lịch sử, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội

Thác nước Xói Voi - điểm trải nghiệm mới nơi miền Tây xứ Nghệ Nếu bạn là người yêu thiên nhiên, yêu vẻ hoang sơ thì thác Xói Voi (còn có tên gọi khác là thác Nha Vang), ở xã biên giới Nhôn Mai, huyện Tương Dương - là điểm dừng chân không thể bỏ qua khi đến với miền Tây xứ Nghệ. Thác Xói Voi còn có tên gọi khác là thác Nha Vang, dịch theo...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Xôn xao clip cô giáo mầm non lôi bé 22 tháng tuổi vào góc khuất camera, diễn biến sau đó càng xem càng phẫn nộ00:30

Đang đi ăn cưới thì HIEUTHUHAI tới ngồi cùng, diện mỗi áo thun mà visual sáng choang, phát biểu tinh tế 10 điểm!00:58

Quý tử nhà sao Việt mới 14 tuổi đã đẹp điên đảo, gây sốt MXH vì giống hệt Vương Nhất Bác01:06

Màn "du hành vũ trụ" hơn 10 phút của Katy Perry: Lady Gaga và dàn sao Hollywood "đăng đàn" mỉa mai khắp MXH01:03

Được yêu cầu so sánh Trấn Thành và Victor Vũ, bà xã Anh Đức trả lời cực khéo mát lòng cả đôi bên01:34

Lý do thanh niên quê Hà Nội 'bắt cá hai tay' đánh gục bạn gái ở quán cà phê01:42

Lộ clip Trấn Thành khóc nức nở ở nhà riêng00:36

Ái nữ sao Việt gây sốt MXH vì nhan sắc cuốn hơn chữ cuốn, mới 12 tuổi đã đẹp hết phần ba mẹ00:29

Đoạn clip 1 phút 30 giây khiến nửa triệu người dừng chân: Điểm 10 là chưa đủ!01:30

NSND Mỹ Uyên: 'Tôi rất sợ Victor Vũ, ám ánh đến mức tối về không ngủ được'02:23

Cười chảy nước mắt clip bố mặc váy dạy "công dung ngôn hạnh" cho con gái, thông minh, hiệu quả khối mẹ phải chào thua00:52

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Khám phá quốc đảo đẹp mê hồn ở Nam Âu

12:38:22 16/04/2025

Malta, tên chính thức là Cộng hòa Malta, là một quốc đảo ở Nam Âu, nằm cách Ý 80km về phía nam và cách Tunisia 280km về phía đông.

Khám phá Khu di tích Địa đạo Củ Chi - nơi trải qua bao thăng trầm lịch sử

12:31:52 16/04/2025

Trải qua bao thăng trầm trong kháng chiến, Khu di tích Địa đạo Củ Chi không chỉ mang giá trị lịch sử, văn hóa, mà còn là tài nguyên du lịch, điểm về nguồn thu hút du khách trong và ngoài nước.

Phong Nha-Kẻ Bàng là 'thủ phủ' du lịch mạo hiểm

12:25:39 16/04/2025

Ông Phạm Hồng Thái, Giám đốc vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng, đặt mục tiêu đưa di sản thiên nhiên thế giới này trở thành trung tâm du lịch mạo hiểm của châu Á và toàn cầu

Top trải nghiệm không thể bỏ lỡ ở Cát Bà về đêm

12:22:06 16/04/2025

Chèo kayak ngắm biển lân tinh, câu mực giữa đại dương, xem show Jetski bắn pháo hoa, chơi chợ đêm lấy cảm hứng từ bìa carton - Cát Bà về đêm là điểm đến mới mẻ khiến du khách quốc tế mê đắm.

Trải nghiệm vịnh di sản: Tự hào Việt Nam giữa lòng kỳ quan

12:02:12 16/04/2025

Hòa chung không khí tự hào và xúc động kỷ niệm 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30.4.1975- 30.4.2025)

Đánh thức 'viên kim cương xanh' du lịch Quảng Bình

11:50:13 16/04/2025

Quảng Bình xác định rõ định hướng phát triển du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, là một trong những điểm tạo đột phá kinh tế, xã hội của địa phương giai đoạn 2022-2025.

Du lịch Việt Sun tặng quà độc quyền tour Phượng Hoàng Cổ Trấn

11:44:36 16/04/2025

Du lịch Việt Sun triển khai chương trình ưu đãi độc quyền dành cho tour Phượng Hoàng Cổ Trấn Trương Gia Giới, thu hút sự quan tâm của du khách trong mùa du lịch hè 2025.

Quảng Bình - điểm đến của du khách trong nước và quốc tế

08:37:42 16/04/2025

Quảng Bình có lợi thế nổi bật, giàu tài nguyên để phát triển du lịch hàng đầu ở Việt Nam với Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng.

Vườn quốc gia Tam Đảo - Thiên đường xanh giữa mây ngàn

08:34:20 16/04/2025

Đặc điểm khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều đã giúp nơi đây có thảm thực vật thực vật dày đặc, nhiều tầng và đa dạng về loài. Với điểm cao nhất gần 1.600m, các đỉnh dãy của Tam Đảo quanh năm mây mù bao phủ.

Vì sao Vịnh Hạ Long là lựa chọn hàng đầu cho kỳ nghỉ lễ 30/4

08:32:04 16/04/2025

Sản phẩm đa dạng, di chuyển thuận tiện, nhiều loại hình lưu trú phong phú, Vịnh Hạ Long phù hợp với nhiều dòng khách. Với khách sợ sự đông đúc những dịp lễ, Vịnh Hạ Long có những sản phẩm độc đáo và riêng tư.

Bí quyết giúp Cẩm Xuyên tăng mạnh doanh thu du lịch từ đầu mùa

08:28:45 16/04/2025

Đón đầu mùa kinh doanh với nhiều giải pháp thu hút du khách, huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) đạt doanh thu du lịch hơn 48 tỷ đồng, tăng 15% so với cùng kỳ năm trước.

Sắc xuân rực rỡ ở thủ đô Bắc Kinh, Trung Quốc

08:23:28 16/04/2025

Thủ đô Bắc Kinh, Trung Quốc nổi tiếng với nhiều cảnh đẹp là những di tích lịch sử-văn hóa lâu đời, những công trình hiện đại và hàng trăm công viên lớn nhỏ.