Cuba ký sự (Kỳ I): Đảo ngọc giữa biển xanh Caribbean

Lần đầu tiên tôi đến Cuba cách đây đã gần 16 năm. Lần này, có cơ hội trở lại “đảo lửa, đảo say”, tâm trạng vẫn háo hức như lần đầu cũng bởi vì tôi rất muốn biết sau từng ấy năm, nước Cuba anh em thay đổi như thế nào.

Đoàn cựu cán bộ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tại Cộng hòa Dân chủ Đức chúng tôi có gồm 28 người, rời Berlin trong một sáng mùa Xuân đầy nắng ở sân bay Tegel. Sáng 24/3, chiếc máy bay của hãng Eurowings, đưa chúng tôi đến thiên đường du lịch Varadero bên bờ Vịnh Caribbean.

Đảo ngọc giữa biển xanh Caribbean.

Do chênh nhau năm giờ nên chúng tôi đến Varadero vào chập tối cùng ngày, mặc dù khoảng cách giữa Berlin và Varadero ngang ngửa về Việt Nam, khoảng 9.000km. Vừa ra khỏi máy bay, tôi cảm thấy không khí biển mát rượi như ùa vào lồng ngực. Đây đúng là thời điểm tuyệt vời để tới Cuba vì thời tiết không quá nóng, cũng không còn lạnh. Vào buổi sáng và lúc chập tối, trời hơi se lạnh, gió biển mát và đặc biệt không khí vô cùng trong lành.

Havana – viên ngọc đợi mài rũa

Ngay sáng hôm sau, đoàn chúng tôi bắt đầu lên xe bus để thăm thủ đô Havana, cách Varadero 145km. Cũng vì đất nước Cuba là một hòn đảo lớn nên suốt chặng đường đi lúc nào biển cũng hiện lên thấp thoáng xanh ngăn ngắt lúc bên trái, khi bên phải, có lúc lại ngay phía dưới hai cây cầu cao nhất nhì Cuba bắc qua hai bờ vách cao dựng đứng. Trên trời chỉ thấy một màu xanh không gợn mây và ánh nắng chan hòa. Nhà cửa bên đường nhỏ xinh nhưng sạch sẽ và ngăn nắp. Đặc biệt, phố xá khá sạch. Ban đầu tôi cứ nghĩ có lẽ ở khu du lịch nên bạn chú ý đến vấn đề vệ sinh môi trường, nhưng không phải. Ngay ở Havana đường phố cũng khá sạch sẽ.

Những chiếc ô tô cổ là phương tiện di chuyển yêu thích của du khách tại Cuba. (Nguồn: Nataliviefencing)

Havana gọi đầy đủ là Villa San Cristobal de La Habana (theo tiếng Tây Ban Nha), diện tích hơn 700 km với dân số khoảng 2,1 triệu dân, là thành phố lớn và đông dân nhất vùng Vịnh Caribbean. Havana thành lập năm 1519 và từ 1552 thay thế Santiago de Cuba trở thành thủ đô. Thành phố này đã trải qua thời kỳ thuộc địa Tây Ban Nha (thế kỷ XVII), thuộc địa Anh (thế kỷ XVIII) và ảnh hưởng của Mỹ (thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX).

Từ khi cách mạng Cuba thành công năm 1959, Havana chính thức trở thành thủ đô của nước Cộng hòa Cuba tự do. Năm 1982, khu phố cổ Havana được UNESCO chính thức công nhận là di sản văn hóa thế giới. Nói qua như vậy để thấy cái sự đa dạng trong văn hóa và kiến trúc của thành phố này. Những công trình lớn như quảng trường, nhà thờ, công sở hay nhà ở theo các trường phái kiến trúc từ barock cho đến tân cổ điển.

Những con phố nhỏ xinh xắn đan xen trong khu phố cổ gần quảng trường San Francisco nơi có Nhà thờ lớn nay được cải tạo trở thành nhà hát trình diễn nhạc cổ điển. Cũng hơi đặc biệt là tại Havana có một khu phố Tàu khá lớn và theo như lời của người hướng dẫn du lịch, ngày xưa do điều kiện chữa trị và gây mê cho các ca phẫu thuật chưa phát triển nên người Cuba đã mời nhiều ông lang từ Trung Quốc sang để gây mê bằng châm cứu và dần dà họ ở lại, sinh con đẻ cái và tạo thành một cộng đồng ở đây. Dù họ đều có Quốc tịch Cuba và lai với các chủng tộc khác ở đây nhưng vẫn giữ nhiều nét văn hóa gốc. Cũng chính vì vậy, họ có hẳn khu phố gọi là Barrio Chino.

Dù khách du lịch khá đông nhưng tại khu phố cổ các cửa hàng bán đồ lưu niệm hoặc phục vụ ăn uống rất ít. Người bán hàng đa phần là người trẻ. Họ đeo thẻ như một dạng giấy phép hành nghề và khá thụ động, không lôi kéo hay mời chào khách như ở những điểm du lịch khác trên thế giới. Có lẽ cũng do Cuba mới mở cửa nên dịch vụ ăn theo du lịch, nhất là của tư nhân, chưa có điều kiện phát triển.

Khu phố mới của Havana lại gây ấn tượng do đường phố rộng rãi, thoáng đãng với những dãy dừa, cọ tha thướt. Đáng kể nhất phải nói đến là Tòa nhà Quốc hội Capitol xây dựng năm 1929 y chang Capitol ở Washington của Mỹ. Đầu thế kỷ XX, Havana trở thành địa điểm ăn chơi số một của giới trung lưu Mỹ với hàng ngàn casino, hộp đêm, khách sạn sang trọng. Riêng năm 1958, tức là một năm trước cách mạng đã có khoảng hơn 300.000 lượt du khách từ Mỹ đến Havana đánh bạc, ăn chơi, doanh thu vượt trên cả Las Vegas nhưng cũng biến thành phố này thành nhà chứa gái mại dâm lớn nhất khu vực Mỹ Latin.

Dấu vết kiến trúc của một thời “hoàng kim” ấy ngày nay còn ẩn dưới lớp thời gian che phủ nên có người ví von Havana như hòn ngọc thô chỉ chờ được mài rũa là tỏa sáng long lanh. Những ai đi du lịch Cuba thời gian này còn được thấy nét đẹp nguyên sơ, chưa thương mại hóa.

Cũng vì Havana hay bị cướp biển tấn công nên hệ thống thành lũy ở đây khá kiên cố. Tường thành ở khu phố cổ sau này bị đập phá trong quá trình mở rộng thành phố, nhưng bên ngoài phía Vịnh, pháo đài, thành lũy vẫn còn nguyên vẹn, chạy dài hàng cây số dọc bờ biển. Ngày nay du khách chỉ cần đi xe qua đường hầm vượt biển là có thể sang bên pháo đài với những khẩu thần công lớn nằm rải rác.

Varadero và ba chữ S

Varadero không hổ danh là “thiên đường du lịch” với đủ ba chữ S: Sun (Mặt trời), Sea (Biển) và Sand (Cát). Nhưng có lẽ ai đến cũng phải công nhận thêm là biển ở đây sở hữu một màu xanh ngọc có lẽ chưa nơi nào mà tôi đã từng đi có được, còn trời xanh ngăn ngắt “màu xanh Thổ Nhĩ Kỳ” hôm chúng tôi lưu lại đó hầu như không một gợn mây, ngày nào cũng chan hòa nắng vàng. Bãi cát trắng trải dài theo bờ, chạy sâu ra ngoài biển làm mát mịn bàn chân. Nhưng biển đẹp đến mê hồn với nhiều màu xanh đậm nhạt khác nhau là khi chúng tôi đi chiếc ca nô nhỏ ra giữa Vịnh và thả neo tại nơi sóng yên biển lặng. Đúng là từ ca nô có thể nhìn xuống tận đáy với lóng lánh ánh ngọc bích của mặt trời và nước biển hòa quyện, địa điểm thật tuyệt vời cho những ai thích môn lặn biển. Còn khi cập đảo Cayo Blanco (Cát trắng) thì không ai không thốt lên: “ Sao có thể có nơi đẹp đến như thế?!” Bãi biển trải dài một màu cát trắng mịn như bột, còn nước biển ngọc bích chỉ lăn tăn gợn sóng như nước hồ khi lặng gió.

Do đoàn chúng tôi mua tour du lịch của TUI (công ty du lịch hàng đầu ở Đức) nên được bố trí ở khu resort “Brisas Del Caribe” “All Inclusive”, có nghĩa là ngoài tiền phòng, khách được ăn uống miễn phí hầu như cả ngày trong khu resort, được sử dụng bãi tắm riêng của khách sạn bên những hàng cọ, lều cỏ. Buổi tối tại sân khấu ngoài trời, du khách được thưởng thức các nhiều chương trình biểu diễn ấn tượng từ Fantasy Show đến Magic Show, với các điệu nhảy điêu luyện của nam nữ vũ công Cuba bốc lửa. Còn ban ngày, đâu đâu cũng thấy tiếng nhạc Latin và… mùi thơm quyến rũ của món heo quay cả con phục vụ “thượng đế” ngay tại bãi biển.

Ở Havana hay Varadero cũng có những chợ bán hàng thủ công mỹ nghệ và đồ lưu niệm cho khách du dịch. Mặc dù đồ lưu niệm tương đối đơn điệu nhưng bù lại thái độ của người bán hàng cực kỳ thân thiện và dễ mến.

Hai phương tiện giao thông đặc biệt nhất ở đây là taxi tư nhân đủ các màu sắc và xe ngựa. Nghe nói toàn bộ số xe xanh, đỏ, tím, hường đang chạy đều là xe Mỹ xuất sang Cuba trong những năm trước cách mạng. Do Cuba không có ngành công nghiệp ô tô và cũng không có phụ tùng thay thế nên người dân nơi đây được thỏa sức với sáng tạo với những chiếc xe để nó vẫn có thể chạy. Giờ đây, bỗng dưng những xe cổ này lại trở thành phương tiện di chuyển được yêu thích nhất của du khách.