Cử tri Mỹ đặt niềm tin vào Cộng hòa hay Dân chủ?

Mệt mỏi chứng kiến tình trạng đấu đá đảng phái dẫn tới bế tắc suốt hai năm qua kể từ cuộc tổng tuyển cử năm 2012, hơn 100 triệu cử tri Mỹ tham gia cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào ngày 4/11 tới vẫn băn khoăn với câu hỏi “đặt niềm tin vào đảng nào, Cộng hòa hay Dân chủ”?

Chính trường Mỹ trong 6 năm ông Barack Obama làm tổng thống luôn rơi vào tình trạng bế tắc.

Băn khoăn là bởi lẽ cuộc bầu chọn toàn bộ 435 ghế Hạ viện, 36 trong tổng số 100 ghế Thượng viện và 36 trong tổng số 50 ghế Thống đốc bang diễn ra trong bối cảnh đà phục hồi của nền kinh tế lớn nhất thế giới trong quý I lao dốc tới -2,9%, đến quý II và quý III mới lần lượt tăng 4,6% và 3,5%. Thị trường lao động trong năm tuy có cải thiện, nhưng tỷ lệ thất nghiệp đến tháng 10 vẫn ở mức cao 5,9% so với mục tiêu 5% mà Ngân hàng Dự trữ liên bang (FED) đặt ra.

Khó chọn người đại diện cho lợi ích của mình bởi lẽ Quốc hội khóa 113 hiện nay bị chê là hoạt động kém hiệu quả nhất trong lịch sử. Chính trường Mỹ, trong 6 năm ông Barack Obama làm tổng thống vừa qua, luôn rơi vào tình trạng bế tắc tới mức hầu hết các vấn đề đối nội cấp bách từ chi tiêu ngân sách, cải cách luật nhập cư đến kiểm soát súng đạn, cải cách hệ thống bảo hiểm và chăm sóc sức khỏe,… đều không tìm ra được lối thoát.

Nước Mỹ dưới sự cầm quyền của ông Obama được ghi nhận đã thực hiện lời hứa rút quân, nhưng chiến tranh vẫn chưa kết thúc khi hàng nghìn lính Mỹ phải trở lại Iraq và gần chục nghìn binh lính khác vẫn ở lại Afghanistan sau lộ trình rút quân vào cuối năm 2014. Chiến dịch không kích chống nhóm vũ trang “Nhà nước Hồi giáo” (IS) tự xưng ở Iraq và Syria chưa biết sẽ đi tới đâu khi mà Mỹ vừa tìm cách tiêu diệt IS, vừa cung cấp vũ khí, đạn dược cho các nhóm đối lập ở Syria mà trước đây IS là một bộ phận.

“Mùa Xuân Arab” một thời được tung hô như chiến tích của dân chủ phương Tây, nhưng thực tế đã chứng minh rằng dân chủ chỉ là “chiếc bánh vẽ” và các nước Trung Đông – Bắc Phi, nơi “Mùa xuân Arab” quét qua, vẫn trong tình trạng rối loạn, vô chính phủ. Tiến trình hòa đàm Israel-Palestin ấn định đạt được kết quả trong 9 tháng, nhưng vẫn không có bước tiến triển, thậm chí rơi vào bế tắc mặc dù Ngoại trưởng John Kerry đã hơn chục lần công du thuyết phục. Cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân của Iran tưởng như đầy hứa hẹn, nhưng sắp đến thời hạn chót thứ hai là ngày 24/11 vẫn còn “bộn bề thách thức”, chưa có bước tiến rõ rệt. Quan hệ giữa Mỹ và Nga dù được “cài đặt đi cài đặt lại”, song hiện đang có nguy cơ trở lại thời kỳ Chiến tranh Lạnh.

Trong bối cảnh trên, tâm trạng của cử tri càng khó tả. Kết quả thăm dò chung công bố ngày 9/10 của CNN/ORC International cho biết trong hơn 1.200 cử tri được hỏi ý kiến có tới 83% nói rằng họ không ủng hộ cách thức làm việc của Quốc hội, trong đó 65% cho rằng hiệu quả hoạt động của Quốc hội Mỹ khóa 113 hiện nay là “tệ hại nhất trong lịch sử”, trong khi chỉ có 14% ngả theo hướng ủng hộ. Ngoài việc uy tín của Tổng thống Obama giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm qua, các ứng cử viên của đảng Dân chủ cũng đang đứng trước chiều hướng không mấy thuận lợi khi có tới 7% số nhóm cử tri “ruột” (gồm những người trẻ tuổi, phụ nữ và sắc tộc ít người – từng giúp ông Obama tái đắc cử tháng 11/2012) nói rằng họ không hứng thú đi bỏ phiếu. Trong khi đó, tỷ lệ cử tri trong các khối cử tri nòng cốt của đảng Cộng hòa (gồm những người cao tuổi và bảo thủ) hứng thú đi bỏ phiếu tăng từ 16% năm 2012 lên 27%. Tuy nhiên, đảng Dân chủ phần nào an tâm với thông tin rằng tại Georgia, Carolina Bắc, Colorado và Iowa – các bang có 39% cử tri Dân chủ so với chưa đầy 30% cử tri Cộng hòa, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu sớm năm 2014 lại đông hơn và những người đi bỏ phiếu sớm thường là cử tri của đảng Dân chủ. Đây là lý do Tổng thống Obama tiên phong bỏ phiếu sớm từ ngày 20/10 tại thành phố quê nhà Chicago, bang Illinois.

Theo các kết quả thăm dò dư luận, đảng Cộng hòa nhiều khả năng giữ được quyền kiểm soát Hạ viện, nơi họ đang có 233 ghế so với 199 ghế của đảng Dân chủ. Tại Thượng viện, đảng nào chiếm được 51 ghế sẽ nắm quyền chi phối. Hiện đảng Dân chủ nắm giữ 53 ghế, đảng Cộng hòa 45 ghế cộng với 2 ghế độc lập. Trong ngày 4/11, trong 36 ghế Thượng viện phải bầu lại có 21 ghế của đảng Dân chủ và 15 ghế của đảng Cộng hòa. Đảng Cộng hòa đang rất hy vọng giành nốt quyền kiểm soát đa số tại Thượng viện để đẩy Tổng thống Obama vào tình thế khó khăn hơn và buộc phải nhượng bộ trong hai năm còn lại của nhiệm kỳ hai. Ngoài các ghế tại lưỡng viện Quốc hội còn có 36/50 ghế Thống đốc bang phải bầu lại. Đảng Cộng hòa hiện nắm 29 ghế Thống đốc bang so với 21 ghế của đảng Dân chủ. Đảng nào giành được nhiều ghế Thống đốc bang trong ngày 4/11 sẽ nắm quyền “điều binh khiển tướng” trong cuộc tổng tuyển cử năm 2016 bầu chọn tổng thống thứ 45 của nước Mỹ.

Với tình thế hiện nay, không loại trừ khả năng một số ghế sẽ phải bỏ phiếu vòng hai mới phân được thắng bại. Do cuộc đua tại một số bang khá quyết liệt và sự cách biệt giữa các ứng cử viên của hai đảng không lớn, nên hiện vẫn tồn tại khả năng kết quả bầu cử Thượng viện phải tới đầu năm 2015 mới được phân định. Báo chí của cả đảng Cộng hòa lẫn đảng Dân chủ đều thừa nhận rằng cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp tới còn là cuộc trưng cầu dân ý về uy tín của Tổng thống Obama.

Theo Thái Hùng

TTXVN/Tin tức