Cú sốc ‘tôm nhiễm phóng xạ’ đe dọa hàng triệu sinh kế tại Indonesia

Ngành tôm Indonesia đang rúng động sau khi phát hiện một lô tôm xuất khẩu sang Mỹ hồi tháng 8 vừa qua nhiễm Cesium-137, chất phóng xạ thường xuất hiện sau các vụ thử hạt nhân hay thảm họa như Chernobyl và Fukushima.

Phân loại tôm tại một trang trại ở Kebumen , Trung Java , Indonesia. Ảnh minh họa: AP

Phóng viên TTXVN tại Jakarta dẫn báo cáo của Hiệp hội Người nuôi tôm Indonesia cho biết vụ việc trên đã khiến khả năng tiêu thụ, chế biến tôm trong nước giảm tới 30 – 35%, giá tôm tại nhiều vùng sụt mạnh tới 35%, đẩy hàng triệu hộ dân từ khâu nuôi trồng đến chế biến, xuất khẩu đứng trước nguy cơ mất kế sinh nhai.

Lô hàng bị nhiễm phóng xạ thuộc công ty PT Bahari Makmur Sejati (BMS), hiện đã bị Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) đưa vào “danh sách đỏ”. Sau đó, FDA cảnh báo người tiêu dùng, nhà phân phối và nhà bán lẻ Mỹ không ăn, bán hay phục vụ tôm đông lạnh của công ty này. Tới nay, ít nhất 10 nhãn hàng liên quan BMS đã bị liệt kê.

Mặc dù chỉ một lô hàng của một doanh nghiệp bị phát hiện, nhưng dư chấn lan rộng khắp ngành. Các nhà nhập khẩu nước ngoài, đặc biệt là Mỹ, đang chờ đợi các kết quả kiểm chứng để đảm bảo rằng toàn bộ tôm Indonesia an toàn trước khi tiếp tục mua vào.

Indonesia hiện là nhà xuất khẩu tôm lớn thứ 5 thế giới , chiếm 6% thị phần toàn cầu. Riêng năm 2024, nước này xuất khẩu khoảng 215.000 tấn tôm, trị giá 1,7 tỷ USD, trong đó 63,7% sang thị trường Mỹ, tiếp đến là Nhật Bản.

Ông Andi Tamsil, Chủ tịch Hiệp hội người nuôi tôm, bày tỏ lo lắng: “Nếu tình trạng này kéo dài, hàng triệu hộ gia đình sống nhờ ngành tôm từ thượng nguồn đến hạ nguồn sẽ rơi vào cảnh lao đao. Đây là một sai lầm nghiêm trọng, làm lung lay niềm tin quốc tế và khiến Mỹ đặt câu hỏi về mức độ an toàn thực phẩm của chúng ta”.

Chính phủ Indonesia đã khẩn cấp lập tổ công tác đặc biệt để xác định phạm vi khu vực nhiễm phóng xạ tại khu công nghiệp gần Jakarta – nơi BMS chế biến thủy sản – đồng thời phối hợp cùng cơ quan năng lượng hạt nhân nhằm kiểm soát chặt chẽ sự cố.