Covid-19 tấn công buồng phổi của nạn nhân như thế nào?

Covid-19 làm thế nào có thể tạo ra những biến chứng như viêm phổi, và chúng gây ra những ảnh hưởng như thế nào tới buồng phổi và phần còn lại của cơ thể chúng ta?

Covid-19 bùng phát lần đầu vào cuối năm 2019 với một loạt những trường hợp viêm phổi mà nguyên nhân sau đó được xác định là từ biến thể mới của chủng virus Corona gây hội chứng Viêm đường hô hấp cấp (SARS), giờ đây được biết đến với tên gọi virus SARS-CoV-2.

Theo thống kê của WHO, dù có tới 80% số người bị Covid-19 có thể tự phục hồi mà không cần điều trị chuyên khoa, nhưng cứ 6 người nhiễm thì có 1 người bị bệnh nặng và “gặp khó khăn trong hô hấp.”

Covid-19 làm thế nào có thể gây ra những biến chứng nặng hơn, như viêm phổi, và chúng gây ra những ảnh hưởng như thế nào tới buồng phổi và phần còn lại của cơ thể chúng ta?

Chứng viêm phổi bởi Covid-19 phát triển như thế nào?

Guardian đã có cuộc phỏng vấn với giáo sư John Wilson, bác sĩ chuyên khoa hô hấp và là Chủ tịch đắc cử của trường Cao đẳng Vật lý Hoàng gia Úc.

Theo giáo sư Wilson, khi những người mắc bệnh Covid-19 bị ho và sốt, thì đây là hậu quả từ việc nhiễm trùng đường hô hấp:

“Niêm mạc của đường hô hấp khi bị tổn thương sẽ gây viêm nhiễm. Điều này lần lượt kích thích các dây thần kinh trong niêm mạc. Chỉ cần một hạt bụi nhỏ cũng có thể gây ra những cơn ho không dứt.

Hình ảnh nội soi buồng phổi của một bệnh nhân dương tính với Covid-19 (Ảnh: Reuters)

Nếu điều này trở nên tồi tệ hơn, tình trạng nhiễm trùng sẽ lan qua đường dẫn khí đến tận các đơn vị trao đổi khí ở cuối đường hô hấp.

Một khi bị nhiễm trùng, chúng sẽ phản ứng bằng cách xả những chất gây viêm (gồm chất lỏng và tế bào gây nhiễm trùng) vào các túi khí dưới đáy phổi, và chúng ta sẽ bị viêm phổi.”

Giáo sư Wilson cho rằng buồng phổi một khi bị chứa đầy chất gây viêm sẽ không thể bơm đủ oxy vào máu, làm giảm khả năng hấp thụ oxy và thải carbon dioxide của cơ thể. Và đó là nguyên nhân gây tử vong thường thấy đối với bệnh nhân bị viêm phổi nặng.

Viêm phổi do Covid-19 gây ra được điều trị thế nào?

Giáo sư Christine Jenkins, chủ tịch của Tổ chức Lá phổi Úc và là bác sĩ đầu ngành hô hấp, cho biết với Guardian:

“Thật không may, cho đến giờ chúng tôi vẫn chưa có bất cứ phương án nào có thể ngăn chặn hiệu quả chứng viêm phổi gây ra bởi dịch Covid-19.

Nhiều phương thuốc khác nhau đã được thử nghiệm, và chúng tôi hy vọng có thể sớm khám phá ra những sự kết hợp có hiệu quả giữa các loại thuốc chống virus phổ biến và ít phổ biến.

Cho đến nay vẫn chưa có bất cứ phương án nào có thể ngăn chặn hiệu quả chứng viêm phổi gây ra bởi dịch Covid-19 (Ảnh: New York Times)

Dù vậy tại thời điểm này, vẫn chưa có bất kỳ phương pháp điều trị hiệu quả nào được thiết lập ngoài điều trị hỗ trợ, phương pháp chúng tôi dành cho những bệnh nhân cần được chăm sóc chuyên sâu. Chúng tôi trợ thở cho các bệnh nhân và duy trì lượng oxy ở mức cao cho đến khi phổi của họ có thể hoạt động bình thường trở lại khi hồi phục.”

Giáo sư Wilson cho rằng bệnh nhân bị viêm phổi do Covid-19 cũng có nguy cơ bị nhiễm trùng thứ phát, vì vậy họ sẽ được điều trị bằng cả thuốc chống virus lẫn kháng sinh.

“Ở một số trường hợp thì điều này vẫn là chưa đủ,” ông cho biết khi đề cập đến tình hình bùng phát dịch Covid-19 ở thời điểm hiện tại, “Chứng viêm phổi không suy giảm và bệnh nhân sẽ không qua khỏi.”

Chứng viêm phổi do Covid-19 gây ra có khác chứng viêm phổi thông thường?

Giáo sư Jenkins cho biết chứng viêm phổi do Covid-19 gây ra rất khác với các chứng viêm phổi phổ biến nhất mà những người nhập viện thường mắc phải.

“Hầu hết các chứng viêm phổi mà chúng tôi được biết từ các đối tượng nhập viện gây ra bởi vi khuẩn, và chúng thường phản ứng với duy nhất một loại kháng sinh.”

Theo giáo sư Wilson, có những bằng chứng cho thấy chứng viêm phổi do Covid-19 gây ra có thể đặc biệt nghiêm trọng. Các trường hợp viêm phổi do virus SARS-CoV-2 có xu hướng ảnh hưởng đến toàn bộ buồng phổi chứ không phải những phần nhỏ.

“Một khi chúng ta bị nhiễm trùng phổi và nhất là khi nó có liên quan đến túi khí, thì phản ứng của cơ thể trước tiên là cố gắng tiêu diệt virus và hạn chế sự nhân lên của nó,” ông cho biết, “Nhưng cơ chế phản ứng này có thể bị suy yếu ở một số nhóm người, gồm những người mắc bệnh tim và phổi tiềm ẩn, bệnh tiểu đường và người già.”

“Tuổi tác chính là yếu tố dự báo quan trọng về nguy cơ tử vong do viêm phổi gây ra. Viêm phổi luôn nghiêm trọng đối với người già và thực tế nó từng là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong ở người cao tuổi,” giáo sư Jenkins nhận định, “Một điều quan trọng mà bạn cần nhớ là dù có khỏe mạnh và năng động đến đâu, nguy cơ mắc viêm phổi của bạn vẫn tăng dần theo tuổi tác. Điều này là do hệ thống miễn dịch của chúng ta thường suy yếu một cách tự nhiên theo tuổi tác, khiến cơ thể chúng ta khó chống lại nguy cơ nhiễm trùng và bệnh tật khi về già.”

Bộ Y tế khuyến cáo về việc cách ly, theo dõi sức khỏe trong phòng chống Covid-19:

- Đối với những người tiếp xúc gần với bệnh nhân dương tính với Covid-19: Phải cách ly ngay tại cơ sở y tế trong vòng 14 ngày, đồng thời lấy mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm.

- Đối với người tiếp xúc với người tiếp xúc gần với bệnh nhân dương tính với Covid-19: Cách ly, theo dõi sức khỏe tại nhà, nơi lưu trú, cư trú trong vòng 14 ngày và thông báo với chính quyền cơ sở (phường, xã, thị trấn) và phải theo dõi chặt chẽ tình hình sức khỏe. Nếu thấy có biểu hiện sốt, ho, hắt hơi, sổ mũi, mệt mỏi, ớn lạnh hoặc khó thở thì lập tức cho cách ly ngay tại cơ sở y tế và lấy mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm.

- Thường xuyên đeo khẩu trang, che miệng khi ho, hắt hơi.

- Rửa tay bằng xà phòng liên tục để tránh nguy cơ lây truyền bệnh cho những người khác.

- Chia sẻ lịch trình di chuyển của bản thân với nhân viên y tế.

- Gọi ngay đến đường dây nóng thông báo thông tin: 19003228 và 19009095.

Việt Anh