COP29: Bế tắc trong dự thảo tuyên bố chung khi thời điểm bế mạc gần kề

Hội nghị lần thứ 29 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu ( COP29) tại Baku ( Azerbaijan) đang dần tiến tới những giờ đàm phán cuối cùng, tuy nhiên các đại biểu vẫn chưa thể tìm ra tiếng nói chung đối với vấn đề lớn: tài chính khí hậu.

Các đại biểu chụp ảnh chung tại Hội nghị lần thứ 29 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP29) ở Baku, Azerbaijan ngày 12/11/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Dự thảo tuyên bố chung, công bố ngày 21/11, không đưa ra bất kỳ con số cụ thể nào về mức tài trợ mà các quốc gia giàu có sẽ cung cấp để giúp các nước đang phát triển chuyển đổi sang năng lượng sạch và thích ứng với những tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu. COP29 dự kiến bế mạc vào ngày 22/11, đồng nghĩa với việc thời gian để các bên đi đến sự thống nhất về con số tài trợ cần thiết cũng đang dần hết.

Theo giới truyền thông, bản dự thảo COP29, dài 10 trang, khiến nhiều đại biểu thất vọng. Dự thảo công nhận rằng các nước đang phát triển cần ít nhất “X tỷ USD” mỗi năm, có điều con số quan trọng này – vốn là yếu tố quyết định để đạt được thỏa thuận, lại không được nêu rõ trong dự thảo.

Ông Mohamed Adow – Giám đốc tổ chức Power Shift Africa – bày tỏ sự thất vọng về việc không có con số cụ thể. Ông nhấn mạnh: “Chúng tôi cần một tấm séc, nhưng tất cả những gì chúng tôi có hiện tại chỉ là một mảnh giấy trắng”.

Việc không có con số cụ thể đã khiến các nhà đàm phán cảm thấy bế tắc, đặc biệt khi dự thảo nêu 2 quan điểm đối lập rõ rệt. Một bên là các quốc gia giàu có, trong đó có Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ, cho rằng tài chính khí hậu nên bao gồm cả nguồn tài trợ từ các tổ chức tư nhân và các quốc gia đang phát triển như Trung Quốc. Bên kia, các nước đang phát triển lại yêu cầu rằng nguồn tài chính chủ yếu đến từ ngân sách chính phủ các quốc gia giàu có, và chủ yếu là dưới dạng viện trợ không hoàn lại, thay vì cho vay có thể làm gia tăng nợ công.

Các nước đang phát triển, đặc biệt là các quốc gia ở châu Phi, Mỹ Latinh và châu Á, từ lâu đã kêu gọi mục tiêu tài chính là 1.300 tỷ USD mỗi năm vào năm 2035. Số tiền này là cần thiết để giúp họ giảm phát thải, xây dựng khả năng thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu và thích nghi với những ảnh hưởng ngày càng tồi tệ của sự nóng lên toàn cầu. Tuy nhiên, các quốc gia giàu có lại tiếp tục phản đối yêu cầu này và dự thảo hiện tại không đề xuất bất kỳ cam kết nghiêm túc nào.

Sự thiếu tiến triển trên mặt trận tài chính khiến các nhà đàm phán cảm thấy thất vọng. Ông Ali Mohamed – Chủ tịch Nhóm đàm phán của các quốc gia châu Phi – bày tỏ: “Đây là lý do chúng tôi có mặt ở đây… nhưng chúng tôi vẫn chưa tiến gần hơn (thỏa thuận) và chúng tôi cần các quốc gia phát triển nhanh chóng tham gia vấn đề này”.

Việc thiếu các con số cụ thể cũng được coi là một bước lùi lớn của COP29. Ủy viên khí hậu EU Wopke Hoekstra đánh giá bản dự thảo là “mất cân bằng, không khả thi và không thể chấp nhận được”, đồng thời chỉ trích việc thiếu sự cụ thể về các đóng góp tài chính.

Trung tâm hội nghị, nơi diễn ra Hội nghị lần thứ 29 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP29) ở Baku, Azerbaijan ngày 11/11/2024. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Trong khi tài chính khí hậu được xem là ưu tiên hàng đầu của chương trình nghị sự COP29, thì nhiên liệu hóa thạch tiếp tục là một vấn đề gây tranh cãi tại hội nghị năm nay.

Tuy những cam kết quan trọng về việc chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch đã được đưa ra tại COP28, nhưng dự thảo tuyên bố chung của COP29 không đưa ra các bước đi cụ thể để giảm sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng này.

Khi nhắc đến nhiên liệu hóa thạch, dự thảo chỉ đề cập đến việc loại bỏ “các khoản trợ cấp nhiên liệu hóa thạch không hiệu quả” và khuyến khích các doanh nghiệp “đóng góp những hành động vì khí hậu và điều chỉnh các hoạt động của doanh nghiệp để phù hợp với Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu năm 2015″.

Giới quan sát cho rằng với thời gian chỉ còn lại vài giờ, các nhà đàm phán cần nhanh chóng đồng thuận về 3 vấn đề chính: số tiền cụ thể được cam kết, bao nhiêu trong số đó sẽ dưới dạng viện trợ không hoàn lại và cách thức tài trợ sẽ được thu thập và phân phối.

Một số nhà đàm phán vẫn lạc quan rằng COP29 có thể đạt được thỏa thuận. Bộ trưởng Khí hậu Ireland Eamon Ryan cho biết các cuộc thảo luận kín vẫn đang tiến triển, trong khi Bộ trưởng Khí hậu Na Uy nhấn mạnh rằng vẫn còn thời gian để các quốc gia tìm ra giải pháp chung.