Công dụng của ngưu hoàng trong điều trị tai biến mạch máu não

Cái tên An cung ngưu hoàng hoàn – một loại thuốc đông y xuất xứ Trung Quốc, đã khá phổ biến trong cộng đồng người cao tuổi tại các thành phố lớn. Các cụ thường rỉ tai nhau về tác dụng “thần kỳ” của thuốc trong dự phòng và điều trị tai biến mạch máu não.

Mặc dù thuốc khá đắt nhưng do liên quan đến vấn đề tính mạng nên nhiều gia đình có người già và có điều kiện kinh tế đã mua một vài viên để trong nhà, phòng khi dùng đến. Bên cạnh đó, cũng có một loại thuốc đông y, có tên là Ngưu hoàng thanh tâm, được cho là có tác dụng tương tự nhưng giá rẻ hơn cũng đã được sử dụng.

Bên cạnh tác dụng thật sự của thuốc, sự lan tỏa cái tên An cung ngưu hoàng hoàn và Ngưu hoàng thanh tâm còn nhờ vào hoạt động Marketing bài bản của vô số nhà phân phối. Do giá thành cao, có thể đem lại lợi nhuận lớn nên ngoài những nhà phân phối chính thống, còn có hàng trăm nhà phân phối nhỏ, cá nhân “xách tay” An cung ngưu hoàng hoàn giá rẻ từ các nhà sản xuất nhỏ Trung Quốc, Hàn Quốc, thậm chí hàng nhái kém chất lượng đem về bán ở Việt Nam. Trang web chuyên bán lẻ vatgia.com cho gần 400 kết quả cho từ khóa “an cung nguu hoang”. Chính những nhà phân phối không chính thống này là những người tích cực nhất trong việc quảng cáo, thổi phồng tác dụng của “thần dược” An cung ngưu hoàng hoàn.

Thực tế thì tác dụng chữa bệnh của An cung ngưu hoàng hoàn là như thế nào? Dược sỹ Đồng Lan Hương, phó phòng xuất nhập khẩu của Công ty Dược phẩm Nam Hà, một nhà phân phối chính thức của An cung ngưu hoàng hoàn do Hồng Tế Đường, Tế Nam, Trung Quốc sản xuất đã đưa ra lời giải thích và nhiều chú ý quan trọng. Theo đó, vị thuốc quan trọng nhất trong cả 2 bài thuốc nói trên là Ngưu hoàng. Thực chất ngưu hoàng là sỏi mật của trâu hoặc bò. Ngưu hoàng tự nhiên khó kiếm và mỗi lần thu hoạch phải ngả cả một con trâu, rất tốn kém, chưa kể việc ngả trâu rồi có thu được ngưu hoàng hay không, thu được bao nhiêu cũng rất khó nói. Do đó ngày nay các nhà sản xuất đều có cách sản xuất với số lượng lớn.

Những công ty dược lớn, có uy tín như Hồng Tế Đường sử dụng ngưu hoàng thiên nhiên nhân tạo, nghĩa là cấy một số chất vào túy mật trâu bò để con vật bị sỏi thận và tiến hành thu hoạch. Ngưu hoàng tạo ra theo cách này có chất lượng gần như tương đương với ngưu hoàng tự nhiên và giá thành nguyên liệu cũng khá đắt. Những nhà sản xuất nhỏ tại địa phương thì thường sử dụng ngưu hoàng nhân tạo, là loại ngưu hoàng dùng mật trâu bò, mật lợn, qua một quá trình xử lý mà thành. Phương pháp này đòi hỏi chi phí thấp hơn, nhưng tất nhiên chất lượng cũng không thể bằng các loại khác. Theo các sách y học cổ truyền, ngưu hoàng có tác dụng “thanh tâm giải độc, lợi đàm lương kinh, thông khiếu tịch tà” – Bản thảo tùng tân, diễn giải ra là có tác dụng khai thông những vùng não bị tắc mạch, qua đó giải quyết tình trạng thiếu máu vào não gây tai biến. Nên biết rằng tai biến mạch máu não ngoài thể nhồi máu não (tắc mạch) còn có một thể khác là thể chảy máu não do vỡ mạch. Theo logic, trong trường hợp này thì ngưu hoàng không có hiệu quả gì.

Cách phân biệt 2 thể tai biến thì chỉ có một cách là chụp chiếu bằng các thiết bị hiện đại. Các nhà phân phối nhỏ lẻ trên mạng thường lập lờ bỏ qua chi tiết này mà chỉ thổi phồng tác dụng “thần kỳ” của thuốc trên điều trị tai biến/đột quỵ, hoặc cũng có thể do người dân mua phải thuốc không rõ nguồn gốc, cũng như được thông tin không đầy đủ, quá tin tưởng vào thuốc mà dẫn đến việc sử dụng sai và những hậu quả đáng tiếc. Bà Hương cũng cho biết ngoài dạng đóng gói cổ truyền là dạng viên hoàn, An cung ngưu hoàng hoàn và Ngưu hoàng thanh tâm còn có những dạng bào chế khác như dạng hỗn dịch uống. Dạng thuốc lỏng nhằm giải quyết trường hợp người bị tai biến gây cứng hàm, khó nuốt gây hạn chế trong việc sử dụng viên hoàn. Công ty dược phẩm Nam Hà cũng đã nhập một sản phẩm Ngưu hoàng thanh tâm ở dạng lỏng để phân phối trên thị trường trong nước. Nghe nói ở Trung Quốc còn có dạng tiêm nhưng chưa thấy có bất cứ mẫu nào xuất hiện ở Việt Nam.

Tóm lại, An cung ngưu hoàng hoặc Ngưu hoàng thanh tâm đều lấy vị thuốc chủ đạo là Ngưu hoàng. Cả hai bài thuốc đều đã chứng minh được hiệu quả của mình trong quá trình điều trị thực tế và đem lại được nhiều lợi ích nếu được dùng đúng lúc đúng cách. Tuy nhiên người bệnh cần chú ý tìm mua những sản phẩm có nguồn gốc, chất lượng đảm bảo và đặc biệt là không được quá tự tin vào thuốc mà bỏ qua bàn tay của y bác sỹ trong trường hợp cấp cứu do tai biến mạch máu não.

Theo Dantri