Có khả năng Biển Đông “dậy sóng” vào cuối tháng 4, đầu tháng 5?

Thuật ngữ “Giấc mơ Trung Quốc”, “Phục hưng Dân tộc Trung Hoa” do ông Tập Cận Bình đề cập trong bài diễn văn nhậm chức Chủ tịch nước hôm 17/3 lại được ông Tưởng Vĩ Liệt, Tư lệnh Hạm đội Nam Hải nhắc lại khi trả lời phỏng vấn tờ Quân giải phóng Trung Quốc hôm 9/4.

Điều đó khiến giới chuyên môn cảnh báo về khả năng xảy ra “gây hấn nhỏ” tại Biển Đông vào cuối tháng 4, đầu tháng 5 bởi khi đó biển lặng và…

Tham vọng không thay đổi của Trung Quốc

Ngày 10/4, tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng xuất bản tại Hongkong đăng bài phân tích của một số học giả Trung Quốc xung quanh chuyến thăm làng chài Đàm Môn của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Chủ tịch Quân ủy Trung ương Tập Cận Bình chiều 8/4 cùng những phát biểu mang ẩn ý đe dọa các bên tranh chấp trên Biển Đông. Bởi đây là động thái chưa từng có tiền lệ của người mới được bầu làm Chủ tịch nước.

Chiều 8/4, ông Tập Cận Bình đã tới thăm “đại đội dân binh” thị trấn Đàm Môn, thành phố Quỳnh Hải, tỉnh Hải Nam và hỏi han về hoạt động “bảo vệ ngư dân, bảo vệ chủ quyền” của Trung Quốc ở Biển Đông, đồng thời khen ngợi lực lượng này.

Chuyên gia về biển đảo thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc Vương Hàn Lĩnh coi chuyến thăm ngư dân của ông Tập Cận Bình thực chất là nhằm vào các nước láng giềng có tranh chấp ở Biển Đông như Brunei, Philippines, Malaysia, Việt Nam. Ông Vương Hàn Lĩnh còn cho rằng, chuyến thăm của ông Tập Cận Bình cùng hoạt động tập trận (trái phép) mới đây của Hạm đội Nam Hải đang khuyến khích ngư dân Trung Quốc kéo ra đánh bắt (trái phép) ở Biển Đông.

Giới truyền thông cho rằng, Trung Quốc đã vận động về “vấn đề Biển Đông” tại Diễn đàn châu Á Bác Ngao sau khi lãnh đạo các nước đang có tranh chấp biển đảo với Trung Quốc như Việt Nam, Philippines, Malaysia và Nhật Bản đều vắng mặt.

Ngày 9/4, tờ Liên Hợp xuất bản tại Đài Loan cho rằng, phát biểu của ông Tập Cận Bình, tân Chủ tịch nước Trung Quốc tại Diễn đàn châu Á Bác Ngao ở tỉnh Hải Nam hôm 7/4 chỉ là “bề ngoài giương cờ hòa bình, nhưng thực chất muốn trở thành đại ca khu vực”. Theo đó, Trung Quốc sẽ kiên quyết theo đuổi cái gọi là “nguyên tắc bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ” trong tranh chấp trên biển Hoa Đông với Nhật Bản và Biển Đông với Philippines, Việt Nam, Malaysia, Brunei và Đài Loan.

Tàu Ngư chính 46012 của Trung Quốc

Ngày 9/4, tờ Quân giải phóng Trung Quốc đăng bài phỏng vấn ông Tưởng Vĩ Liệt, Tư lệnh Hạm đội Nam Hải xung quanh cuộc tập trận 16 ngày của lực lượng này ở Biển Đông và Tây Thái Bình Dương. Theo ông Tưởng Vĩ Liệt, hơn 3 triệu km2 vùng biển mà Trung Quốc tuyên bố “chủ quyền” (trong đó bao gồm 90% diện tích Biển Đông với “đường lưỡi bò”) là một bộ phận quan trọng để thực hiện giấc mơ “Phục hưng Dân tộc Trung Hoa”. Ông Tưởng Vĩ Liệt cho rằng, Trung Quốc mỗi năm triển khai vài cuộc tập trận lớn, dài ngày là một “yêu cầu tất yếu khách quan”.

Cũng trong ngày 9/4, tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng đăng bài phân tích của học giả Greg Torode nhận định, trong thời gian qua với việc sở hữu tàu đổ bộ Tỉnh Cương Sơn, Bắc Kinh đã trở nên “không e ngại” trong việc tăng cường cái gọi là “chủ quyền” của Trung Quốc ở Biển Đông. Tuy nhiên, việc Trung Quốc phô diễn sức mạnh trên Biển Đông chỉ là hành động gây lãng phí thời gian. Bởi dư luận khu vực và quốc tế không đồng tình với việc Trung Quốc đòi chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông.

Tờ Nhân dân nhật báo cho biết, ngày 9/4, Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc chính thức lên sóng kênh phát thanh “Tiếng nói Nam Hải” (Tiếng nói Biển Đông) với 6 ngôn ngữ (Trung, Anh, Việt, Malaysia, Philippines và Indonesia) và phạm vi phủ sóng tới các nước như Việt Nam, Indonesia, khu vực các đảo trên Biển Đông và tỉnh Hải Nam.

Phát biểu tại lễ khai trương, Tổng giám đốc Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc Vương Canh Niên cho biết: “Tiếng nói Nam Hải” phục vụ nỗ lực ngoại giao của Trung Quốc nhằm kiến tạo Biển Đông thành “Vùng biển hòa bình” và “Vùng biển hợp tác”, cũng như đáp ứng nhu cầu thông tin văn hóa của người dân các nước và vùng lãnh thổ xung quanh Biển Đông và tàu thuyền, thuyền viên đi lại khu vực này. Cùng với việc phát sóng “Tiếng nói Nam Hải”, trang web “Tiếng nói Nam Hải” gồm nhiều thứ tiếng cũng ra mắt cư dân mạng.

Giới chuyên môn coi đây là việc làm nhằm đưa ra phát ngôn chính thống cho Chính phủ Trung Quốc đối với các vấn đề liên quan tới tranh chấp lãnh hải trên Biển Đông, cũng như tuyên truyền về các hoạt động tuần tra, chấp pháp bảo vệ cái gọi là “chủ quyền” trên Biển Đông của Bắc Kinh.

Giới chuyên môn đang quan tâm tới thông tin cho rằng, đề án thành lập Ủy ban Hải dương Nhà nước (SOC), với tư cách là cơ quan tư vấn và điều phối cấp cao về hoạt động hải dương ở Trung Quốc đang được xúc tiến. Cách đây không lâu (12/3), ông Doãn Trác, người thường xuyên đưa ra những bình luận về các vấn đề hàng hải kiến nghị, một Ủy viên Quốc vụ hoặc Phó thủ tướng sẽ là người đứng đầu SOC và Bộ Quốc phòng hoặc Hải quân Trung Quốc nên tham gia tổ chức này.

Tuy nhiên, vấn đề kể trên vẫn chưa nhận được sự quan tâm cần thiết bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Được biết, từ 7/4, Trung Quốc đã cho chạy thử tàu tuần tra và cứu hộ biển Hải tuần 01 tại Thượng Hải. Đây là tàu tuần tra và cứu hộ biển lớn nhất của Trung Quốc với trọng tải 5.418 tấn, dài 128,6m, đạt vận tốc 37km/h và đi được khoảng 18.520km mà không cần tiếp nhiên liệu.

Quyết tâm của Philippines

Ngày 10/4, Tổng thống Philippines Benigno Aquino III cam kết, các ngư dân Trung Quốc trên tàu mắc cạn tại bãi san hô Tubbataha cách đây 2 ngày sẽ bị truy tố

Ngày 9/4, mạng tin tình báo Stratfor cho biết, Trung Quốc đang chuyển từ giai đoạn nghiên cứu sang chế tạo, triển khai rộng khắp máy bay không người lái (UAV) để thực hiện nhiệm vụ kiểm soát, giám sát các vùng biển tranh chấp với các nước láng giềng, trong đó có Biển Đông.

Bắc Kinh đã quyết định ưu tiên phát triển chương trình máy bay không người lái để phục vụ cả mục đích an ninh và kinh tế – cho phép Trung Quốc duy trì sự hiện diện ở vùng biển tranh chấp.

Trước đó (5/4), trang mạng tin tức tổ hợp công nghiệp quân sự Nga cho biết, trong tương lai gần, Bắc Kinh có thể sử dụng UAV tác chiến tiêu diệt mục tiêu ở trong lãnh thổ của nước khác và đây là hành động xâm phạm chủ quyền…

Được biết, hiện Trung Quốc đã có 25 loại máy bay không người lái. Máy bay tác chiến không người lái được cất giấu tại các căn cứ, trong đó có 11 căn cứ nằm ở khu vực duyên hải trực thuộc Cục Hải dương Quốc gia.

thích đáng – án tù hoặc phạt tiền và nhiệm vụ của các cơ quan hành pháp là thực thi luật. Theo đó, người vi phạm có thể bị phạt tù từ 6/12 năm, nộp phạt 100.000USD và bị tịch thu hải sản, ngư cụ và tàu cá.

Ông Benigno Aquino III nhấn mạnh, Manila sẽ không yêu cầu Bắc Kinh chịu trách nhiệm về sự cố này. Trước đó (8/4), lực lượng tuần duyên Philippines cho biết, một tàu cá Trung Quốc chở theo 12 ngư dân đã mắc cạn tại bãi san hô Tubbataha, địa điểm được UNESCO xếp hạng di sản thế giới tối 8/4.

Ngày 9/4, tờ Manila Times của Philippines dẫn lời một quan chức giấu tên của nước này cho biết, tàu Trung Quốc vẫn chưa rời bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham và Lực lượng Bảo vệ bờ biển Philippines (PCG) cũng chưa phái một tàu nào tới khu vực này sau khi rút tàu BRP Gregorio del Pilar ra khỏi bãi cạn hồi tháng 6/2012.

Cũng trong ngày 9/4, tờ Inquirer dẫn lời Thiếu tướng Rustico Guerrero, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Miền Tây có căn cứ đặt tại Palawan cho biết, quân đội Philippines cần phải nâng cao khả năng giám sát bầu trời còn đang rất hạn chế khi để 2 máy bay “không xác định” xâm nhập không phận đảo Thị Tứ ở quần đảo Trường Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam, Philippines hiện đang chiếm đóng trái phép).

Tân Hoa Xã vừa có bài viết dẫn lại báo chí Nhật Bản cho rằng, Philippines đang phát động đợt tấn công ngoại giao nhằm vào Trung Quốc. Ngoài việc dựa vào Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển để thúc đẩy trình tự trọng tài pháp lý kiện “Đường lưỡi bò”, Philippines còn mời Trung Quốc tham dự hội nghị có liên quan tới cuộc diễn tập quân sự liên hợp Mỹ – Philippines (bắt đầu từ 5/4).

Ngày 6/4, tờ Nihon Keizai Shimbun đăng bài viết “Philippines triển khai ngoại giao cứng rắn với Trung Quốc”, trong đó nhấn mạnh tới việc Manila vận dụng cách “gậy ông đập lưng ông” khi Bắc Kinh từ chối tham gia các hoạt động quốc tế có liên quan tới Trung Quốc.

Quan điểm của Mỹ và Nhật Bản

Ngày 10/4, tại buổi họp báo thường kỳ, người phát ngôn của Văn phòng Các vấn đề Đài Loan Phạm Lệ Thanh cho biết, quần đảo Senkaku/Điếu Ngư là lãnh thổ vốn có của Trung Quốc, giữ gìn quyền lợi ngư nghiệp của ngư dân hai bờ tại bãi cá truyền thống này trên cơ sở bảo vệ chủ quyền lãnh thổ là trách nhiệm của hai bờ eo biển.

Tuyên bố này được đưa ra ngay sau khi tờ Asahi Shimbun của Nhật Bản đưa tin, Nhật Bản và Đài Loan đang tiến rất gần tới một thỏa thuận về quyền đánh bắt cá tại vùng biển gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Đây được coi là bước đi khôn ngoan của Tokyo trong bối cảnh quan hệ giữa Tokyo và Bắc Kinh đang căng thẳng xung quanh vấn đề nhạy cảm này. Được biết, Nhật Bản và Đài Loan đã nhất trí trên nguyên tắc nhằm thiết lập một vùng quản lý chung tại vùng ngoài khơi quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông.

Theo thỏa thuận đạt được, tàu đánh cá của 2 bên được phép khai khác trong một vùng biển bao gồm các khu vực thuộc vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý chồng lấn mà hai bên cùng tuyên bố chủ quyền.

Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Itsunori Onodera

Cũng trong ngày 10/4, Hãng tin Kyodo dẫn lời cựu trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, ông Kurt Campbell cho biết, Tokyo từng tham vấn Washington về kế hoạch mua 3/5 đảo tại quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trước khi tiến hành chính thức mua hồi tháng 9/2012.

Theo ông Kurt Campbell, khi đó Mỹ đã khuyến cáo: Việc mua quần đảo này có thể “châm ngòi một cuộc khủng hoảng” với Trung Quốc và điều này chứng tỏ Washington và Tokyo tồn tại khoảng cách về cách đánh giá tình hình trong việc mua 3/5 đảo tại quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe vừa bày tỏ hy vọng chuyến thăm Trung Quốc của các nghị sĩ Nhật Bản (đầu tháng 5) sẽ trở thành động lực cho quá trình cải thiện mối quan hệ vốn đang căng thẳng với quốc gia đông dân nhất thế giới. Đây là phát biểu của Thủ tướng Shinzo Abe hôm 8/4 trong cuộc gặp Chủ tịch Liên minh Nghị sĩ hữu nghị Nhật – Trung Takamur, đồng thời nhấn mạnh: Không thể để quan hệ Nhật – Trung tiếp tục tình trạng hiện nay và Tokyo không hề có ý định đóng các cánh cửa đối thoại với Bắc Kinh.

Nhưng ngày 9/4, Lực lượng Bảo vệ bờ biển Nhật Bản cho biết, 3 tàu hải giám Trung Quốc đã đi vào vùng lãnh hải xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư lúc 10 giờ sáng 9/4.

Ngày 9/4 (theo giờ Mỹ), khi phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington, Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter cho biết, Chính phủ Mỹ sẽ tiếp tục xúc tiến kế hoạch chuyển trọng tâm quân sự sang khu vực Châu Á – Thái Bình Dương bởi đây là hòn đá tảng trong chính sách quốc phòng của Tổng thống Barack Obama.

Thứ trưởng Ashton Carter nhấn mạnh, Mỹ có lợi ích lâu dài tại Châu Á – Thái Bình Dương và sẽ tiếp tục duy trì vị trí bản lề tại khu vực này, đồng thời ủng hộ thương mại tự do, không giải quyết xung đột bằng vũ lực. Liên quan đến tranh chấp trên Biển Đông, ông Ashton Carter cho biết, Mỹ ủng hộ mạnh mẽ sự thống nhất trong ASEAN và hoan nghênh nỗ lực của các nước thành viên trong việc xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử của các bên trên Biển Đông (COC) và Trung Quốc cần tham gia tích cực trong quá trình đàm phán này.

Ngày 10/4, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh cùng các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN bắt đầu họp tại Bandar Seri egawan, Brunei để thảo luận những nội dung quan trọng để chuẩn bị cho Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 22 sẽ diễn ra vào ngày 24 và 25/4. Theo đó, các Bộ trưởng ASEAN tập trung trao đổi về việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông và việc thúc đẩy để sớm có COC.

Trước đó, tờ Jakarta Post cho biết, Tổng thư ký ASEAN Lê Lương Minh trong cuộc gặp với Tổng thống Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono hôm 9/4 đã kêu gọi nước này giúp đỡ giải quyết tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông. Đây là cuộc gặp mặt chính thức đầu tiên kể từ khi ông Lê Lương Minh nhậm chức Tổng thư ký ASEAN hôm 7/1.

Người phát ngôn Tổng thống Indonesia cho biết, ông Susilo Bambang Yudhoyono luôn đề cao tầm quan trọng của ASEAN với chính sách hợp tác cùng có lợi. Trước đó, bên lề Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN lần thứ 19 và các hội nghị liên quan, Tổng thư ký ASEAN Lê Lương Minh khẳng định, để phát triển kinh tế trong khu vực, chắc chắn cần có một môi trường hòa bình và ổn định.

Xung quanh tranh chấp trên biển với một số nước thành viên, ông Lê Lương Minh cho biết, hai bên đã có hợp tác toàn diện về nhiều mặt, riêng về tranh chấp ở Biển Đông, ASEAN đã đề xuất với Trung Quốc về việc ký COC và tới nay, các nước thành viên ASEAN đã nhất trí với nhau về nguyên tắc 6 điểm (công bố hôm 20/7/2012 tại Campuchia) bên cạnh tuyên bố DOC.

Ngày 3/8/2012, Mỹ lần đầu tiên ra tuyên bố về Biển Đông, theo đó, Washington ủng hộ nguyên tắc 6 điểm của ASEAN về vấn đề Biển Đông, đồng thời khuyến khích ASEAN – Trung Quốc có những bước tiến nhằm thống nhất về COC, tạo ra các quy định và nguyên tắc để giải quyết bất đồng một cách hòa bình.

Theo Dantri