Cô gái TP.HCM quyết tâm không vào đại học vẫn lên chức trưởng phòng ở t.uổi 20 và câu hỏi của một giáo sư: Nổi loạn hay tinh hoa?
Liệu đại học có phải là con đường duy nhất để thành công? Và bằng cấp có phải là “tấm huy chương” duy nhất để đ.ánh giá năng lực của một ai đó?
* Bài viết thể hiện quan điểm cá nhân của tác giả, không thuộc về tòa soạn.
GS Trương Nguyện Thành có gần 40 năm tu nghiệp, nghiên cứu và giảng dạy ở Mỹ. Ông là tiến sĩ khoa học ngành Hóa và tính toán (Đại học Minnesota, Mỹ). Năm 1990, ông giành g.iải t.hưởng của Hội đồng Khoa học quốc gia Mỹ. Sau đó ông học tiếp sau tiến sĩ ngành Mô phỏng cơ cấu sinh lý. Năm 1992, ông trở thành giáo sư chính môn Hóa lượng tử tại Đại học Utah (Mỹ).
Mới đây, câu chuyện về cô gái trẻ Thảo Vy (TP. HCM) sau khi tốt nghiệp THPT đã chọn con đường… không học đại học được GS Thành kể lại đã thu hút nhiều sự chú ý. Ông cho rằng mình chia sẻ câu chuyện không cổ xúy cho việc không học đại học.
“Tôi chỉ cổ xúy cho việc cha mẹ hãy cho con quyết định con đường đi của riêng mình chứ không ép con đi theo con đường cha mẹ đã chọn vì cho rằng mình biết nhiều hơn. Đồng thời tạo không gian và cơ hội cho con phát triển theo ý muốn trong tình yêu thương của cha mẹ. Thế thôi!”.
GS Trương Nguyện Thành.
Dưới đây là câu chuyện về cô gái trẻ GS Trương Nguyện Thành kể lại:
“Hôm qua tôi rất vui khi đi bộ cùng em Thảo Vy, Trưởng phòng Kinh doanh của hãng bảo hiểm khá có tiếng. Tới đây bạn chắc mường tượng trong đầu một phụ nữ t.uổi chừng 30-35 trở lên, có bằng Cử nhân hoặc Thạc sĩ gì đó.
Chắc bạn sẽ rất ngạc nhiên khi tôi xác định bạn Thảo Vy chỉ mới có 20-21 t.uổi thôi. Thêm nữa em Vy chỉ có bằng THPT thôi và nhân viên cô ấy là những người có bằng Thạc sĩ.
Em Thảo Vy chia sẻ sau khi ra trường THPT Lê Hồng Phong thì lấy 1 năm “gap year” để làm những điều mình thích như đi làm thiện nguyện, học những thứ mình thích (loại khóa học ngắn hạn).
Sau một năm em quyết định không đi du học và cũng không học đại học ở Việt Nam luôn! Em chia sẻ hơn sáu tháng trời em không nói chuyện được với ba, mẹ em thì lo lắng khi em quyết định ra sống riêng tự lập.
Trong một xã hội trọng bằng cấp thì đây có thể là ác mộng kinh hoàng cho nhiều phụ huynh ở Việt Nam. Đặc biệt là các gia đình trung lưu có khả năng cho con đi du học.
Video đang HOT
GS Trương Nguyện Thành và Thảo Vy.
Thảo Vy chia sẻ để có thể trang trải cuộc sống mẹ em đầu tư cho em học lấy bằng huấn luyện viên Yoga. Và một dịp may em được người đầu tư để mở một gym dạy Yoga. Điều hành một tổ chức kinh doanh khi chỉ mới 19 chưa có nhiều kinh nghiệm thì quả đúng là “điếc không sợ s.úng” hay “điên không sợ lửa!”.
Covid-19 như cái đinh đóng hòm cho phòng gym ấy. Thất bại nhưng em cũng không nản chí và duy trì cuộc sống tích cực. Cũng chính vào tinh thần sống tích cực đã giúp em có cơ hội được giới thiệu vào làm cho công ty có tiếng và chỉ trong một thời gian ngắn em đã chứng minh được năng lực của mình, được lên làm Trưởng Phòng khi chỉ mới 20 t.uổi.
Qua câu chuyện này tôi muốn đưa cho bạn hai hình ảnh:
1. Một bạn trẻ 20 t.uổi không có bằng đại học làm Trưởng Phòng kinh doanh cho một công ty lớn.
2. Một bạn trẻ 22 t.uổi có bằng đại học không tìm được việc làm nên phải chạy Grab để trang trải cuộc sống.
Sự khác biệt chính giữa hai bạn trẻ này là gì? – Không sợ thử thách.
Nói đến đây tôi lại nhớ đến nhóm sinh viên Chương trình Học bổng Tinh Hoa ở trường ĐH Hoa Sen. Hầu hết không mấy ai ở Hoa Sen hiểu chương trình đó là gì và sẽ đào tạo như thế nào. Có em mà nhiều thành viên trong Ban Giám hiệu không hiểu tại sao tôi lại chọn. Bạn ấy có đầu hai màu tóc, ngón tay thì sơn nhiều màu khác nhau, học lực thì trung bình khá, tính khí hơi bất cần đời…
Tôi là người gốc nhà nông nên tôi dùng ví dụ chọn giống cây cho dễ hiểu. Muốn có một cây ăn trái tốt thì bạn cần giống tốt. Nhưng giống tốt còn tùy thuộc vào tiêu chuẩn chọn giống của mỗi người. Cây có nhiều trái nhưng trái nhỏ hay cây ít trái nhưng trái to thì cách chọn giống khác nhau. Cách chọn giống “tài năng” ở các trường đại học ở Việt Nam xưa nay dựa trên điểm số sẽ bỏ lọt các thành phần mà tôi cho là tinh hoa.
Em Thảo Vy xứng đáng đứng trong đội ngũ tinh hoa và là đệ tử của tôi. Tôi hy vọng thời gian ở Việt Nam tôi sẽ ươm tạo và phát triển các em như thế. Trước khi ra về tôi nói với Thảo Vy “Em còn đi xa lắm!” Thảo Vy cười rất tươi và trả lời “Em còn trẻ mà thầy. Đường còn dài lắm nhưng trước mắt là lên Giám đốc Kinh doanh cái đã”. Tôi cười to sảng khoái hahahaha… Giờ đây mẹ Thảo Vy rất tự hào về thành tựu của con nhưng không biết ba Thảo Vy nghĩ thế nào.
Theo ông, không phải công việc nào cũng cần bằng đại học. Có công việc chỉ cần bằng cao đẳng, thậm chí có công việc chỉ cần chứng chỉ học tập vài khóa ngắn hạn sau THPT. Bằng cấp chỉ minh chứng kiến thức tối thiểu cần thiết cho công việc đó mà thôi.
Công việc nào cũng đòi hỏi phải học tập và rèn luyện liên tục nếu muốn phát triển lên. Điều này đòi hỏi người ấy phải có tinh thần cầu tiến và ham học hỏi.
Tôn trọng để con trưởng thành
"Vẽ bản đồ tương lai" cho con - đó là điều mà cha mẹ nào cũng muốn làm, nhưng không phải ai cũng thành công. Tương tự như vậy, vào đời bằng "tấm bản đồ tương lai" do cha mẹ vẽ, không phải người trẻ nào cũng thấy phù hợp, nếu không muốn nói là rơi vào cảm giác hụt hẫng, hối tiếc vì đã chọn nhầm đường...
Nhiều bạn trẻ khi chọn nghề phụ thuộc vào bản đồ vẽ sẵn của cha mẹ.
Từ cú rẽ ngang thành tiến sĩ
Mới đây, trên mạng xã hội, các bạn trẻ chia sẻ với nhau câu chuyện chọn nghề khá thú vị của một Tiến sĩ kinh tế. Đó là anh Nguyễn Ngọc Tú. Qua bài viết của anh Tú trên truyền thông có thể thấy, sự dũng cảm thay đổi tương lai của anh không phải ai cũng có thể làm được và dám làm.
Anh Tú viết: "Tôi từng nổi tiếng với danh hiệu thủ khoa trường Dược mà không hề biết rằng mình lại lao đao vì chính nó... Tôi lên đường ra Hà Nội nhập học với tâm trạng phấn chấn. Trong mơ, tôi đã nghĩ mình sẽ học giỏi nhất lớp và sẽ cố gắng đi du học như ông nội ngày xưa đã từng học ở Liên Xô. Tuần đầu tiên ở đại học, công tác sinh viên khá vui vẻ.
Nhưng bắt đầu sang tuần thứ hai, nhịp độ chỉ là: sáng học lý thuyết, chiều thực hành trên phòng thí nghiệm. Mỗi lần bước chân vào phòng thí nghiệm, cảm giác chán chường ập đến. Việc này không hợp với chàng trai hay thích bay nhảy như tôi. Học thực hành thí nghiệm được ba tuần, tôi quá chán và cảm thấy không thể học tiếp nữa..."
Hoàn toàn có thể hình dung, để đi tìm lại ước mơ, sở trường của mình, anh Tú đã vượt qua nhiều khó khăn ra sao. Cả gia đình, bà con bắt ép anh quay lại trường để không bị mang tiếng bỏ học, bản thân anh cũng cho mình cơ hội thử lần học lại lần nữa nhưng rồi lại bỏ vì không thể tìm thấy niềm đam mê trong đó. Quyết định ôn thi vào một trường đại học kinh tế, sau 4 năm học tập, 10 năm đi làm, anh Tú đã học xong tiến sĩ và đang giữ vị trí quản lý cấp cao trong một tổ chức lớn.
"Tôi không phải là trường hợp duy nhất bỏ dở đại học, thi lại một trường khác hay rẽ sang hướng khác, không giống số đông. Tôi cũng biết nhiều người đã học Bách khoa, Xây dựng, Tổng hợp cũng bỏ ngang, chuyển hướng. Điều đó nói lên cái gì? Nó cho thấy công tác hướng nghiệp ở Việt Nam chưa được chú trọng.
Học sinh cấp ba khi đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời đa phần nghe theo tư vấn của bố mẹ, người quen, chọn trường nào ngành nào dễ xin việc, lương cao hoặc chạy theo phong trào chứ không tìm hiểu thật kỹ và đi theo lộ trình nghề nghiệp đúng sở thích và năng lực thật của mình. Giờ đây, làm người sử dụng lao động, tôi nhận ra đó cũng chính là một lý do khiến chất lượng lao động của Việt Nam khá thấp so với nhiều nước..." - anh Tú viết.
Nên vẽ "bản đồ tương lai" cho con?
Tạm không bàn đến công tác hướng nghiệp trong hệ thống giáo dục, mà bàn đến sự hướng nghiệp của cha mẹ cho con cái trong mỗi gia đình. Theo lời kể của anh Tú, thì lý do anh chọn trường Dược rất đơn giản: "Đầu những năm 2000, nhà tôi còn nghèo lắm. Mẹ là giáo viên cấp một, bố làm kế toán xã, đồng lương ít ỏi của họ phải nuôi hai anh em ăn học. Xem tivi, thấy sinh viên đại học Dược được một công ty mời về làm, còn tặng cho một chiếc xe máy, cả nhà quyết định cho tôi thi trường này".
Hay như câu chuyện của Ngọc Nhi, b.é g.ái 10 t.uổi bị cha bắt trở thành ca sĩ nổi tiếng. Tham gia chương trình "Điều con muốn nói" khi nhìn thấy những chiếc bút chì màu, Ngọc Nhi òa khóc. Em cho biết, em rất thích vẽ và ước mơ trở thành họa sĩ.
Tuy nhiên, ba em lại bắt em sống theo ước mơ của ba, đó là trở thành ca sĩ nổi tiếng: "Hàng ngày, ba bắt con đi diễn, đi hát, tuy nhiên, con thấy áp lực khi làm điều đó. Con muốn làm điều con muốn nhưng ba không cho phép. Người hiểu con nhất hiện nay không phải là ba mà là mẹ và bạn thân của con. Nhưng mẹ cũng bảo ba chỉ muốn tốt cho con mà thôi".
Về lý do bị ba bắt trở thành ca sĩ, Ngọc Nhi cho biết, hồi nhỏ em từng nói với ba rằng thích làm ca sĩ, tuy nhiên, đến năm lớp 3, em nhận ra ước mơ đó đã không còn khi em không còn hứng thú với việc ca hát. Bên cạnh đó, cô bé lại nhận ra mình rất thích vẽ. Em có thể vẽ mọi chủ đề khác nhau trong cuộc sống, mọi cảm xúc vui buồn em đều có thể chuyển tải vào bức tranh. Tuy nhiên, ba em không quan tâm đến điều này, ba chỉ muốn em dành nhiều thời gian cho việc đi học hát và đi diễn.
Câu chuyện của TS. Kinh tế Nguyễn Ngọc Tú và của bé Ngọc Nhi cho thấy một thực tế đang diễn ra ở các gia đình Việt. Đó là cha mẹ nào cũng muốn vẽ "bản đồ tương lai cho con", nhưng không phải lúc nào họ cũng thành công. Tương tự như vậy, vào đời bằng "tấm bản đồ tương lai" do cha mẹ vẽ, có bạn trẻ đã bị rơi vào cảm giác hụt hẫng, hối tiếc vì đã chọn nhầm đường...
Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng đã có nhiều tín hiệu vui khi hiện nay theo thống kê từ Bộ LĐ-T&XH tỷ lệ chọn học nghề đang tăng lên rất nhanh tại các trường nghề, phản ánh một sự thay đổi tư duy đáng kể của các bậc phụ huynh và bản thân thế hệ trẻ.
Đơn cử như kỳ tuyển sinh tháng 8 vừa qua ở Trường Cao đẳng Xây dựng công trình đô thị (Gia Lâm, Hà Nội) hơn 500 học sinh trúng tuyển chương trình 9 đã nhập học, đặc biệt, trong đợt nhập học lần này có thí sinh thi vào lớp 10 THPT công lập TP Hà Nội đạt 39 điểm.
Chị Nguyễn Thị Phương, Gia Lâm, Hà Nội, phụ huynh đưa con đi nhập học cho biết, qua tìm hiểu thông tin và được nhà trường tư vấn gia đình quyết định cho con theo học chương trình 9 này. Theo chị Phương khi học chương trình này xong các con có lợi ích là không tốn kém như học đại học, được 2 bằng, học xong có thể đi làm ngay hoặc học tiếp lên là tùy khả năng của các con.
Nguyễn Tiến Dũng và Nguyễn Văn Cường là hai học sinh đến từ Trường THCS Đông Hội, Đông Anh, Hà Nội. Hai chàng trai trẻ cho biết sau khi được gia đình đồng ý đã quyết định đi học nghề và chọn nghề công nghệ ô tô để theo học. Theo hai em, sở sở dĩ các em chọn đi học nghề vì năng lực bản thân và điều kiện kinh tế gia đình và thấy học đại học rất tốn kém mà ra trường khó xin việc làm, trong khi đó học nghề công nghệ ô tô hiện nay đang rất "hot", thu nhập lại cao.
Nhìn theo cách của con để xóa "vênh" giữa cha mẹ và con
Quay lại với câu chuyện của Ngọc Nhi, nói về ước mơ trở thành họa sĩ của con, người cha của em cho biết anh không hề cản trở bé trở thành họa sĩ. Biết con có nhiều năng khiếu như hát, nhảy, vẽ nhưng theo anh hiện tại con chỉ có thể đi hát, sau này lớn mới có trường chuyên về hội họa để vào học.
"Tôi có hứa với cháu đến khi nào lên lớp 6 học khó hơn sẽ tạm ngừng gameshow, ít diễn, tập trung học thôi. Nếu khi đó con gái thích vẽ thì tôi có thể cho bé thi vào các trường như mỹ thuật, hội họa", người cha cho biết. Lắng nghe câu chuyện của hai cha con, chuyên gia tâm lý nhận định, không phải cha của Ngọc Nhi không thương con, mà chỉ đơn giản là vì chưa hiểu con nên đã thương con theo cách của mình chứ không phải theo cách là cách mà đứa con muốn.
Bàn về sự "vênh" giữa cha mẹ và con cái trong sự hướng nghiệp, Bộ Tiêu chí ứng xử trong gia đình của Bộ VH-TT&DL nhấn mạnh, cha mẹ nên có sự tôn trọng và hiểu con. Hãy nhìn theo cách của t.rẻ e.m - đó là nguyên tắc trong giáo dục trẻ nhỏ. Yêu con tức là nghe và tôn trọng những ý kiến chính đáng của con trong đó bao gồm cả quyền tự do của con trong lựa chọn nghề nghiệp, học tập theo nguyện vọng và khả năng...
Tân sinh viên tại Trung Quốc được trao thưởng vì lý do hiếm ai ngờ tới Một trường đại học ở Tây An, Thiểm Tây, Trung Quốc đã thành lập g.iải t.hưởng nhằm khuyến khích sinh viên tự đến trường nhập học. Một tân sinh viên được nhận nhận thưởng từ trường đại học ở Tây An, Trung Quốc. Ảnh: BTV Mới đây, ngày 13/9, một trường đại học ở Tây An, Thiểm Tây, Trung Quốc thành lập giải...