Cơ chế mở cho xe buýt sạch

Đề án 300 xe buýt sạch dự kiến sẽ được triển khai từ năm 2013, có thể tiết kiệm chi phí tiêu hao nhiên liệu và giảm lượng phát thải các chất độc hại. Vấn đề là cần có cơ chế hỗ trợ nhà đầu tư hợp lý

Lần đầu tiên đề án đầu tư sản xuất 300 xe buýt sạch (sử dụng nhiên liệu khí nén thiên nhiên – CNG) được UBND TPHCM giao cho Tổng Công ty Cơ khí GTVT Sài Gòn TNHH MTV (Samco) làm chủ đầu tư và tự đóng mới phương tiện với mong muốn tiết kiệm chi phí nhập khẩu phương tiện cũng như tạo điều kiện phát triển ngành ô tô trong nước.

Lần đầu tiên xe buýt sạch đúng chuẩn cho người khuyết tật được xã viên Liên hiệp HTX Vận tải TPHCM mạnh dạn đầu tư

Hai giai đoạn, hai phương án đầu tư

Đề án 300 xe buýt sạch có tổng mức đầu tư trên 800 tỉ đồng, nằm trong đề án thay mới 1.680 xe buýt, đang chờ UBND TP phê duyệt, nhằm thay thế dần những phương tiện đã cũ kỹ, không bảo đảm tiêu chí môi trường… Theo kết quả nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Phát triển GTVT thuộc Bộ GTVT, việc đưa 300 xe buýt sạch vào hoạt động có thể giúp ngành xe buýt tiết kiệm chi phí tiêu hao nhiên liệu gần 37 tỉ đồng/năm, đặc biệt, giảm lượng phát thải các chất độc hại trên 13.000 tấn/năm. Nếu được UBND TP sớm thông qua, các chính sách miễn thuế nhập khẩu linh kiện, phụ tùng… cũng sẽ được Văn phòng Chính phủ thông qua, giá trị một xe buýt đóng mới trong nước khoảng 2,3 – 2,4 tỉ đồng/xe, so với xe mới nhập khẩu nguyên chiếc sẽ rẻ hơn 1 tỉ đồng.

Đề án dự kiến chia 2 giai đoạn: Giai đoạn 1 sẽ đóng mới 104 xe do Công ty Xe khách Sài Gòn làm chủ đầu tư thứ cấp, triển khai trên 7 tuyến, dự kiến đưa vào hoạt động trong năm 2013; giai đoạn 2 đóng mới 196 xe buýt chạy trên 7 tuyến, chưa xác định chủ đầu tư thứ cấp. Phương án đầu tư cũng được Samco chia làm 2, với phương án 1, Samco lập dự án và là chủ đầu tư 300 xe, các đơn vị nhận xe là chủ đầu tư thứ cấp. Ưu điểm của phương án này là trong thời gian ngắn đưa ngay 300 xe buýt sạch vào hoạt động, bảo đảm tiến độ đổi mới phương tiện tại TPHCM lại không tạo áp lực lớn về tài chính cho đơn vị sản xuất xe vì số xe sản xuất xong được đưa ngay vào sử dụng. Tuy nhiên, phương án này sẽ tạo áp lực lớn về nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách trong thời gian ngắn. Với phương án 2 chia làm 2 gói, gói 1 (104 xe) do Công ty Xe khách Sài Gòn lập dự án và là chủ đầu tư, gói 2 do Samco lập dự án và là chủ đầu tư 196 xe, các đơn vị khác là chủ đầu tư thứ cấp… Tuy nhiên, theo Samco, phương án này khó triển khai bởi các xã viên luôn cân nhắc khi phải bỏ ra số tiền quá lớn để mua xe, nếu sản xuất xe mà không có người mua thì coi như thất bại, chưa kể, Samco phải vay 200 tỉ đồng từ ngân sách TP để ứng vốn trước.

Cần có chính sách hỗ trợ nhà đầu tư?

Theo ông Trần Quốc Toản, Phó Tổng Giám đốc Samco, đề án 300 xe buýt sạch có tính đặc thù bởi chi phí đầu tư cao hơn các phương tiện khác. Để khuyến khích xã viên mua xe, Samco kiến nghị TP sớm thông qua đề án và có cơ chế hỗ trợ cho người mua xe như: cho nhà đầu tư vay 100% giá xe, trả trong vòng 10 năm thay vì 70% trả trong 7 năm như đề án đầu tư xe buýt giai đoạn 2012-2015; đề xuất ngân sách TP cấp bù chênh lệch. Theo đó, nhà đầu tư chỉ trả 5% lãi suất vay và 2% chi phí quản lý, thời gian cấp bù lãi suất là 7 năm. Những kiến nghị này đã được Sở GTVT tán thành và đã trình UBND TP thông qua.

Trong thời điểm TP khuyến khích xã hội hóa đầu tư xe buýt sạch và thực tế đã có 14 xe buýt sạch do các xã viên thuộc Liên hiệp HTX Vận tải TP đầu tư và hơn 20 xe do Công ty Vận tải và Du lịch Phương Trang đưa vào hoạt động chỉ trong vòng 5 tháng thì một cơ chế mở giúp nhà đầu tư mạnh dạn đầu tư xe buýt sạch để phục vụ xã hội là rất cần.

Vấn đề là làm thế nào để thu hút xã viên đầu tư xe buýt sạch khi chi phí đầu tư cao hơn nhiều so với túi tiền của họ. Nếu TP chỉ hỗ trợ 70% vốn mua xe và trả trong vòng 7 năm, một xã viên nếu đi vay ngoài với lãi suất 15%/năm trả cho 30% phần vốn trả trước, họ phải chịu áp lực lớn về tài chính do lãi vay phát sinh bình quân 62 triệu đồng/xe/năm.

Đề án đã được Samco trình TP, các linh kiện, phụ tùng đã nhập về để đóng mẫu trước một xe, điều còn lại là chờ TP phê duyệt đề án và có cơ chế hỗ trợ nhà đầu tư hợp lý.

Khai trương 22 xe buýt mới sàn thấp

Sáng 4-7, tại Bến xe An Sương, 22 xe buýt được đóng mới hoàn toàn do HTX 19-5 (thuộc Liên hiệp HTX Vận tải TP) làm chủ đầu tư, chính thức đưa vào hoạt động. 22 xe này được thiết kế sàn thấp, dễ tiếp cận người khuyết tật, trị giá 1,5 tỉ đồng/xe, hoạt động trên tuyến Bến xe An Sương – Tân Quy, với cự ly tuyến 19 km.

Đại diện HTX 19-5 cũng kiến nghị TP sớm có cơ chế ưu đãi về lãi suất vay để nhiều xã viên mạnh dạn vay vốn đầu tư xe mới.