Chuyện tình bi thương của nghệ sĩ Phùng Há
Gánh hát suy sụp, hai con ốm nặng, cô đào bế con tới khách sạn nơi George Phước đang hú hí với bồ trẻ đẹp thì bị ông xua đuổi.
Vào cuối thập niên 1920, sân khấu cải lương ở Nam Bộ như sôi động hơn với sự xuất hiện của một ngôi sao trẻ có tên cô Bảy Phùng Há (sau này trở thành NSND Phùng Há) ở gánh hát Trần Đắc. Năm 1929, gánh hát Trần ắc về trình diễn ở TP Mỹ Tho gần nhà George Phước (tên thật là Lê Công Phước, sinh năm 1901, mệnh danh là “ông hoàng xứ Gan” nổi danh một thời).
Vốn mê sân khấu cải lương, George Phước cũng có mặt trong đêm diễn đầu. Khi vãn hát, cô Bảy Phùng Há đi ra cửa sau thì thấy George Phước đã đứng đợi. Tiếp theo, đêm nào George Phước cũng ngồi ở hàng ghế đầu để xem cô Bảy Phùng Há ca diễn. Để chinh phục cô Bảy Phùng Há, George Phước quyết định chọn cách đầu tư vào sân khấu cải lương.
Gánh hát Phước Cương do George Phước cùng người bạn thành lập quy tụ được rất nhiều đào kép nổi tiếng thời bấy giờ và nhanh chóng nổi tiếng. Cũng chính Phước Cương là đoàn lần đầu tiên đem cải lương ra Bắc.
Ra Hà Nội cùng với đoàn Phước Cương, George Phước được Câu lạc bộ 15 (hầu hết là những người quen từ bên Pháp) đón tiếp đặc biệt trọng thể. Khách sạn Métropole còn dành cho George Phước một căn phòng danh dự mà không lấy tiề.n trong suốt thời gian lưu lại trên đất Bắc. Đáp lại, cậu George Phước sẵn sàng đưa những cô đào lừng danh trong làng kịch nghệ phương Nam phục vụ mọi lúc mọi nơi theo yêu cầu của nhóm Câu lạc bộ 15.
NSND Phùng Há từng kết hôn với ông Phước 7 năm và sinh được 2 người con.
Nhờ tiếng tăm ông hoàng George Phước và nhờ sự lăng xê của Câu lạc bộ 15, đoàn Phước Cương đã gây tiếng vang trên đất Bắc. Sự kiện này đã khơi mào cho những đợt sóng cải lương đi lưu diễn miền Bắc trong những thập niên sau đó.
Trở về từ chuyến lưu diễn đất Bắc, George Phước kết hôn cùng cô Bảy Phùng Há và thành lập gánh hát Huỳnh Kỳ để bà Phùng Há làm “bầu”. Gánh hát Huỳnh Kỳ quy tụ nhiều tài danh thời đó và trở thành gánh cải lương có quy mô lớn nhất ở vùng lục tỉnh Nam Kỳ.
Dưới sự điều hành của cô Bảy Phùng Há, tiề.n bạc và kiến thức sân khấu Tây học của George Phước, gánh Huỳnh Kỳ được trang bị hiện đại, cách tân mạnh mẽ và trở thành hiện tượng của cải lương thời bấy giờ. Gánh hát Huỳnh Kỳ với thực lực hùng hậu, lưu diễn miền Tây, đến tỉnh nào cũng đông đảo khán giả coi hát bằng xuồng đậu chật bến. George Phước còn cho xây dựng rạp hát hiện đại cùng tên Huỳnh Kỳ bên cạnh ngôi nhà đồ sộ của ông tại TP Mỹ Tho.
Rạp Huỳnh Kỳ suốt thời gian dài là “thánh đường” của sân khấu cải lương, góp phần giúp môn nghệ thuật cải lương nói chung và gánh hát Huỳnh Kỳ nói riêng đạt đến “thời hoàng kim” trong thập niên 1930.
Về chuyện tình giữa mình và George Phước, sau này bà Phùng Há thừa nhận, ngay từ khi mới biết nhau, George Phước đã đeo đuổi bà như hình với bóng. Là một ngôi sao đã sớm thành danh, cô Bảy Phùng Há không phải dễ xiêu lòng trước sự giàu sang phú quý. Nhưng chính sự quý trọng bà với tư cách là một nghệ sĩ, quý trọng nghiệp ca hát và cả những hiểu biết, ý tưởng mới lạ về nghệ thuật sân khấu của George Phước đã làm cho bà xiêu lòng. Trong thời gian 7 năm chung sống, cô Bảy hạ sinh 2 người con, con trai đầu đặt tên Paul Lộc, con gái kế tên Suzane.
Thế nhưng, cùng với thành công trong sân khấu cải lương, thói ăn chơi hoang phí vốn có của George Phước càng có điều kiện bộc phát dữ dội hơn. Ông dồn hết thời gian, tiề.n của vào rượu chè, bài bạc, gái tơ, chẳng thèm ngó ngàng gì đến gánh hát.
Cô Bảy vừa lo con nhỏ vừa lo hoạt động nghệ thuật, không có thời gian cho việc điều hành quản lý, gánh hát Huỳnh Kỳ suy sụp, đào kép lần lượt bỏ đi. Cô Bảy đau khổ ôm 2 đứa con bị bệnh đi tìm chồng và bắt gặp George Phước đang sống với một cô gái trẻ đẹp tên là Marie Anne Nhị ở khách sạn Minh Tân. George Phước trách mắng vợ thiếu lịch sự, rồi xua đuổi 3 mẹ con cô Bảy.
Trở về, do không tiề.n chạy chữa, thuố.c thang, hai đứa con lần lượt chế.t trên tay cô. Chôn cất con xong, cô Bảy làm thủ tục xin l.y hô.n chồng. Cô gắng gượng đứng dậy, làm lại từ đầu và chẳng bao lâu sau tiếng tăm cô đào Phùng Há lại nổi như cồn.
NSND Phùng Há trên sân khấu Huỳnh Kỳ.
Chính trong những ngày cùng cô Bảy Phùng Há và đoàn cải lương Huỳnh Kỳ đi lưu diễn đó đây, George Phước đã gặp công tử Bạc Liêu Trần Trinh Huy (Ba Huy). Số phận run rủi hai người đàn ông ăn chơi nổi tiếng nhất nhì Nam Kỳ thời đó gặp nhau và để lại giai thoại bất hủ về chuyện đốt tiề.n.
Video đang HOT
Lần đó, gánh hát Huỳnh Kỳ do George Phước mới thành lập về hát ở Bạc Liêu, ngay sát nhà của công tử Bạc Liêu Trần Trinh Huy. Lúc đó, cả 2 người đều đang muốn chinh phục cô Bảy Phùng Há. Georege Phước đã mời Ba Huy đến xem tuồng hát, ngầm khoe việc mình tậu được đoàn hát nổi tiếng. Họ ngồi gần nhau trên hàng ghế đầu, xung quanh là nhiều quan chức tỉnh Bạc Liêu.
Lúc đó, cô Bảy Phùng Há đang diễn trên sân khấu trong rạp lờ mờ ánh sáng, khi rút thuố.c hút từ trong túi, George Phước làm rơi tờ giấy bạc “bộ lư” (mệnh giá 5 đồng Đông Dương) xuống nền. Người chủ gánh hát cúi xuống tìm nhặt tờ giấy bạc, nhưng trong rạp tối mờ, nên tìm không ra.
Ba Huy hỏi: “Toa (anh) làm gì đó?”. George Phước thật thà đáp: “Moa (tôi) làm rớt tờ giấy bạc “bộ lư”. Không nói không rằng, công tử Bạc Liêu móc túi lấy tờ giấy bạc “con công” (mệnh giá 100 đồng Đông Dương, tương đương khoảng 10 triệu đồng hiện nay) rồi lạnh lùng bật hộp quẹt đốt để làm “đuốc” soi cho George Phước tìm tờ giấy bạc bị rơi mất. Vụ việc ấy diễn ra trước mắt nhiều người, sau đó họ đồn thổi thành câu chuyện ly kỳ giữa công tử Bạc Liêu và George Phước.
George Phước bị Ba Huy chơi một vố nặng, quá mất mặt trước mọi người và trước cô đào Phùng Há nên rắp tâm nghiên cứu cách trả đũa lại Ba Huy. Ông thách đấu mỗi người dùng giấy bạc, đốt từng tờ nấu nồi chè 1kg đậu xanh, ai nấu nồi chè sôi trước người ấy thắng.
Giai thoại kể rằng, Ba Huy đã nhận lời thách đấu, địa điểm được tổ chức là trước sảnh nhà của Ba Huy. Kết quả là George Phước thắng, còn Trần Trinh Huy thì nói: “Chú em nhỏ tuổ.i nên háu thắng, qua nhường cho chú em thắng đó”.
Sau này, anh Trần Trinh Đức, con trai của công tử Bạc Liêu Trần Trinh Huy, kể lại rằng: lúc sinh thời, anh có hỏi cha về giai thoại đốt tiề.n. Ba Huy nói chuyện đốt tiề.n làm đuốc là có, còn chuyện thi đốt tiề.n nấu chè thì không. Ông nói với con: “Để tiề.n chơi gái cho sướng chứ mắc gì đem đi đốt”.
Cách đây gần 15 năm, NSND Phùng Há, khi ấy đã gần 90 tuổ.i, đã có chuyến đi về huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiề.n Giang. Đến một ngôi nhà lá được cất sơ sài, bên ngoài ghi “137 – tổ 3 – ấp Thạnh Kiết” (xã An Thạnh), họ dừng lại. Xung quanh ngôi nhà là khu vườn rộng, nhưng ít được chăm sóc, nên cảnh vườn hoang tàn, cỏ dại mọc trên cả lối đi.
Ông Nguyễn Hoàng Luỹ, lúc ấy 73 tuổ.i (nay đã mất), người chủ khu vườn, đã ân cần đón tiếp bà Phùng Há. Ông Luỹ là con của ông Nguyễn Hoàng Phi vốn là người giàu có bậc nhất vùng đất Chợ Gạo vào giữa thế kỷ trước. Ông Nguyễn Hoàng Phi từng là bạn thân của George Phước. Ông Lũy là người gìn giữ ngôi mộ của George Phước suốt 50 năm qua sau khi ông này chế.t vì nghèo khó không có đất để chôn.
Chính ông Phi đã đưa th.i th.ể George Phước về chôn trên đất nhà mình. Sau cuộc trò chuyện ngắn, ông Lũy đã đưa bà Phùng Há và những người khách ra phía sau vườn, nơi có một nghĩa địa nhỏ gồm hơn 10 ngôi mộ. Mộ George Phước xây bằng đất, chỉ một nấm nhỏ, không bia.
Ngôi mộ đất nằm trong góc khu vườn vắng ấy không thay đổi hiện trạng trong suốt gần 50 năm. Sau một cuộc đời gần trăm năm với nhiều vinh quang, khổ nhục, NSND Phùng Há đã đi tìm nấm đất chôn một con người từng đưa bà lê.n đỉn.h cao vinh quang nghệ thuật và cũng chính là người đẩy bà xuống tận cùng khổ nhục. Bà muốn làm theo ý Phật làm cuộc hỉ xả mọi ưu phiền trong đời nên tìm đến nơi chôn cất George Phước để xây lại ngôi mộ đàng hoàng cho ông ta.
Theo Trithuctre
Chuyện người thách đấu Công tử Bạc Liêu đốt tiề.n
Vào các thập niên 1920-1930, Lê Công Phước (SN 1901) được giới ăn chơi khắp Nam, Trung, Bắc tôn sùng là "Ông hoàng Xứ Gan" vì phong cách ăn chơi rất phong lưu mang dáng dấp của giới quý tộc phương Tây.
Danh xưng này ra đời ở ngay tại Paris tráng lệ, nơi Lê Công Phước luôn xuất hiện ở những nơi ăn chơi nổi tiếng dành cho giới quý tộc, thượng lưu, bên tay luôn kè kè một cô gái Nga xinh đẹp dòng dõi Sa hoàng...
Theo mốt du học
Lê Công Phước là con trai thứ tư của Đốc phủ Lê Công Sủng, tỉnh Mỹ Tho, nay là tỉnh Tiề.n Giang.
George Phước vào thập niên 1940.
Lê Công Sủng là người gốc Bình Định, được triều đình nhà Nguyễn bổ nhiệm làm Quận trưởng quận Châu Thành (tỉnh Mỹ Tho) vào đầu thập niên 1880.
Ông có nhiều vợ, trong đó có bà Đào Thị Linh là người Mỹ Tho, quốc tịch Pháp, họ có 1 đứa con chung là George Phước. Bà Linh bị bệnh lao chế.t khi còn trẻ, để lại cho cha con ông Sủng gia tài đồ sộ là của hồi môn khi bà lấy chồng.
Là người có má.u làm ăn, biết tận dụng vị thế của mình, chẳng bao lâu Đốc phủ Sủng trở nên giàu có nhất nhì vùng Gò Công - Mỹ Tho, ruộng đất "cò bay thẳng cánh".
Theo mốt thời thượng, Đốc phủ Sủng cũng cho con đi du học bên Tây. Do sớm xa gia đình, lại sẵn tiề.n bạc gia đình cung phụng vô điều kiện, Lê Công Phước sớm học đòi thói ăn chơi giữa chốn Paris tráng lệ, còn học hành chỉ cho có lệ.
Vốn mê cải lương từ nhỏ, George Phước dành thời gian học hàm thụ về sân khấu, thường xuyên la cà ở các nhà hát nổi tiếng ở Paris.
Sau nhiều năm "học tập", George Phước về nước mà không đỗ đạt được bằng cấp gì. Sau khi đón rước rình rang đứa con đi học bên Pháp về, Đốc phủ Sủng mới biết con mình không học hành nên trò trống gì. Ông giận tới mức bắt phạt cậu "quý tử" gánh hồ phục vụ thợ xây khi ông cất ngôi nhà mới ở thành phố Mỹ Tho.
Biết lỗi của mình, George Phước đã chịu làm phụ hồ mấy tháng, nhờ đó mà ông Đốc phủ Sủng nguôi giận. Nếu như ông Đốc phủ Sủng không qua đời sớm vào năm 1927, khi mà George Phước còn quá trẻ, thì có lẽ sản nghiệp của Đốc phủ Sủng để lại không sớm tiêu tan vì đứa con yêu quý của ông sa vào con đường ăn chơi trụ.y lạ.c, chế.t không có đất để chôn.
Ăn chơi như quý tộc phương Tây
Sau khi Đốc phủ Sủng mất, được toàn quyền thừa hưởng gia sản kếch sù của cha mẹ để lại, Goerge Phước bắt đầu con đường ăn chơi vô độ của mình. Ông cùng một người bạn thành lập đoàn hát cải lương đặt tên Phước Cương.
Không chỉ ăn chơi trong nước, George Phước còn tính chuyện quay lại Paris tráng lệ để thỏa chí chơi bời.
Dịp đi Pháp đã tới, khi đoàn Phước Cương được mời qua Pháp biểu diễn năm 1931. Trong khi đoàn hát chỉ diễn chưa tới 10 suất, khoảng 1 tháng thì về nước, thì George Phước ở lại Paris những 2 năm.
Từng ở Paris nhiều năm, khi trở lại với rủng rỉnh tiề.n bạc, Lê Công Phước ăn chơi đúng kiểu quý tộc Châu Âu.
Trong gần suốt 2 năm 1931 - 1932 "đập phá" trên đất Pháp, không biết Lê Công Phước đã tiêu tốn bao nhiêu tiề.n, không biết bao nhiêu mẫu ruộng ở Mỹ Tho - Gò Công mà ông Đốc phủ Sủng dày công gầy dựng, đã đội nón ra đi.
Sau chuyến đi ấy, George Phước trở về nước với biệt danh "Ông hoàng Xứ Gan".
Tại Paris, George Phước đã "sắm" cho mình một người tình quý tộc thuộc dòng dõi Nga hoàng Nicolai II, một cô gái Nga tuyệt đẹp tên là Princesse Olga.
Thời gian ở Paris, mỗi ngày George Phước đều mặc một bộ đồ khác nhau kiểu Habit hay Smoking, đầu đội nón Flécher, miệng ngậm xìgà, tay cầm baton bằng gỗ mun bịt vàng.
George Phước thuê hẳn phòng đặc biệt tại 1 khách sạn ở trung tâm Paris để ở dài hạn. Hàng ngày ông ăn nhậu ở nhà hàng danh tiếng Table des Mandarins, tối khoác tay người tình Princesse Olga tại các hộp đêm ở khu Champs Élysée....
Vào mùa hè, ông cùng các bạn tự lái xe xuống phía Nam, hưởng không khí trong lành tại các thành phố biển nổi tiếng của Pháp nằm bên bờ Địa Trung Hải như Cannes, Nice... Ban ngày họ tắm biển, thuê du thuyền đi ra biển câu cá, có khi ngủ đêm trên biển.
Để tăng thêm cảm giác, George Phước còn cùng Princesse Olga vượt rặng núi Pyrénées qua Tây Ban Nha xem đấu bò hoặc khiêu vũ cùng những võ sĩ bò tót.
Đến mùa đông, George Phước thích cùng Olga hưởng riêng lễ Giáng sinh tại Paris, sau đó hai người đi trượt tuyết ở núi Alpes hoặc các khu du lịch, thể thao mùa đông nổi tiếng khác.
Người Việt Nam đầu tiên đóng du thuyền
Sau gần 2 năm ăn chơi trên khắp nước Pháp, Lê Công Phước trở về nước. Thời đó việc đi lại ở miền Tây chủ yếu bằng đường sông. Các đại điền chủ ở miền Tây thường đi lại bằng ghe bầu, ai sang lắm thì sắm canô.
Nhờ học lỏm ở bên Pháp, George Phước đã cho đóng một chiếc du thuyền sang trọng để đi lại trên sông, thường đậu trên sông Bảo Định trước chợ Mỹ Tho. Đó là chiếc ghe bầu loại lớn, cao 2 tầng, trang bị đầy đủ các tiện nghi giống như du thuyền, có cả phòng ngủ riêng từng người, nhà vệ sinh, chỗ ăn uống, nơi ngồi câu cá giải trí...
Du thuyền di chuyển bằng động cơ nhập từ Pháp về, chứ không giống như hầu hết ghe bầu trên sông rạch miền Tây lúc bấy giờ di chuyển còn bằng chèo tay. Khỏi phải nói, những chiếc "du thuyền" có cả đèn điện đi tới đâu là gây xôn xao đến đó, người dân cứ trầm trồ về chiếc "ghe bầu nhà lầu" của George Phước.
Cũng chính Lê Công Phước đã đi đầu khi "sắm" cho mình 2 võ sĩ bảo vệ người Phi lai Pháp tên Puncher và Kid Demsey. Công tử Bạc Liêu Trần Trinh Huy sau đó cũng bắt chước "sắm" 1 vệ sĩ là lính Tây của trung đoàn thuộc địa đóng ở Cần Thơ.
Một lần, vào năm 1933, Goerge Phước đưa gánh hát Huỳnh Kỳ từ Mỹ Tho đi lưu diễn các tỉnh miền Tây, ghé lại diễn ở nhà lồng chợ Sóc Trăng (tỉnh Sóc Trăng ngày nay). George Phước luôn được người vệ sĩ Phi lai Pháp theo sát. Ngoài dáng vóc cao lớn, người vệ sĩ còn rất oai vệ với khẩu sún.g lục hiệu Browning 6mm 35 luôn kè kè bên hông.
Một bữa sáng, George Phước tự cầm lái chiếc xe thể thao hiệu Fiat đi ăn sáng tại một nhà hàng trên đường Đại Ngải - Sóc Trăng. Chiếc Fiat đậu không sát lề, bị một cảnh sát công lộ địa phương tới đòi xử phạt.
George Phước nhìn nhận mình có lỗi và móc tiề.n đóng phạt, nhưng người vệ sĩ người Pháp lai nổi nóng bật tiếng chử.i thề. Viên cảnh sát cũng không vừa, hất hàm thách đố người vệ sĩ: "Mày ỷ có sún.g, nhưng dám bắ.n tao không?".
Người vệ sĩ phân trần bằng tiếng Việt trước hàng trăm người dân bu quanh: "Bà con cô bác làm chứng giùm, tôi không chọc ghẹo anh ta, nhưng nếu anh ta thách tôi, tôi bắ.n ráng chịu". Rồi một tiếng nổ chát chúa vang lên, viên cảnh sát ngã quỵ trên vũn.g má.u trước sự kinh hãi của mọi người. George Phước chở viên cảnh sát đi bệnh viện và chở người cận vệ đến sở cảnh sát nộp mình.
Thời đó, xâm hại đến cảnh sát là tội rất nặng, nhưng chỉ một thời gian sau, nhờ George Phước lo lót, người vệ sĩ được ra tù, tiếp tục làm vệ sĩ cho ông đến năm 1945.
Khi Pháp trở lại chiếm Nam Kỳ, người vệ sĩ ấy trở thành cảnh sát trưởng một quận ở tỉnh Gò Công (nay thuộc tỉnh Tiề.n Giang).
Thời ấy, cải lương là bộ môn nghệ thuật giải trí phổ biến, nếu không nói là duy nhất, ở miền Tây. George Phước đã tậu về cả một gánh hát cải lương và đặt tên là Huỳnh Kỳ (cờ màu vàng, tượng trưng cho vua chúa).
Càng nổi bật hơn khi George Phước đã biến một đoàn cải lương vốn ăn ở tạm bợ thành một đoàn hát chính quy, sang trọng, được tổ chức chặt chẽ, đầu tư các phương tiện kỹ thuật tiên tiến nhất bên Pháp vào thời đó.
Ngoài chiếc du thuyền dành cho riêng mình, George Phước còn cho đóng thêm 3 chiếc du thuyền khác dành cho đào kép, thầy đờn và cả một đội bóng đá đi theo đoàn hát. Mỗi khi đoàn du thuyền chở gánh hát của George Phước ghé vào một bến chợ biểu diễn, đó thật sự là sự kiện trong vùng, tiếng tăm của George Phước nhờ vậy mà nổi như cồn.
Cũng từ đoàn hát Huỳnh Kỳ, George Phước đã gặp cô đào Phùng Há (sau này là NSND Phùng Há) và kết duyên chồng vợ. Cũng do đoàn hát Huỳnh Kỳ mà George Phước và Công tử Bạc Liêu Trần Trinh Huy đã gặp nhau và làm nên giai thoại bất hủ" đốt tiề.n nấu chè đậu xanh".
Theo Lao động
Người từng thách đấu Công tử Bạc Liêu đốt tiề.n nấu chè: Ngày tàn của một ông hoàng Chia tay bà Phùng Há, cuộc sống của George Phước chỉ còn là chuỗi ngày ăn chơi vô độ. Số ruộng đất, tài sản còn lại vì vậy mà nhanh chóng tiêu tan. Ngôi nhà đồ sộ ở thành phố Mỹ Tho, rồi rạp hát Huỳnh Kỳ lớn nhất miền Tây cũng bị bán cho người khác. Hết tiề.n, bị cơn nghiệ.n hành...