Chuyện sao Việt phát ngôn năm 2020: Cuộc chiến của “vạ miệng – tẩy chay” và cách xử trí khác biệt giữa Vbiz và showbiz nước ngoài

Phương tiện truyền thông đại chúng, MXH đưa từng lời ăn, tiếng nói của sao Việt tới gần với người hâm mộ hơn. Thế nhưng không phải ngôi sao nào cũng nhận thức được “quyền năng” và những ảnh hưởng mà phát ngôn của mình mang lại.

Chúng ta phải cảm ơn người khai sinh ra mạng xã hội, những phương tiện truyền thông đại chúng, bởi không có nó, mối quan hệ giữa người với người, giữa fan và các ngôi sao sẽ chẳng thể trở nên cận kề như bây giờ.

Từ cái thời “xửa xưa”, người nổi tiếng phải cẩn trọng tới từng chữ, từng từ, cốt để lời ăn, tiếng nói của mình luôn là hình tượng sắt son của chuẩn mực đạo đức, đồng thời trở thành nhân cách vàng trong lòng người hâm mộ bên cạnh tài năng thiên phú. Nghệ sĩ ngày nay thì cởi mở hơn, nghĩ thoáng hơn, sẵn sàng thẳng thắn mà bày tỏ quan điểm với công chúng mà ít phải suy nghĩ nhiều.

Nhưng chính từ sự thoải mái ấy, lắm khi cộng đồng mạng phải thở dài trước những lời nói thiếu cẩn trọng của sao Việt.

Cứ nói đã, kết quả thế nào thì… tính sau!

Theo lẽ thường, mối quan hệ giữa suy nghĩ và phát ngôn là vô cùng mật thiết: suy nghĩ tạo ra hành động và hành động ở đây chính là việc phát ngôn. Nếu với những người bình thường, việc suy nghĩ thật kỹ trước khi nói là điều vô cùng cần thiết, thì đối với người của công chúng, việc làm ấy lại quan trọng hơn gấp bội. Bởi chỉ cần một phát ngôn lệch chuẩn, thiếu tinh tế được đưa ra là hậu quả để lại thật khó để lường trước.

2020 là một năm để sự nghiệp MC của Trấn Thành thêm phần khởi sắc với chương trình Rap Việt . Xuyên suốt cuộc thi, anh để lại dấu ấn đậm sâu trong lòng khán giả với hình ảnh người dẫn chương trình hóm hỉnh, cho đến khi hàng loạt lời bông đùa của nam MC dành cho các thí sinh lại khiến người ta bàn tán xôn xao. “Chào Tiến Đạt, anh không hy vọng em họ Đinh”, “Bạn là mix giữa Trấn Thành và Tiến Đạt đó hả?”,… những câu đùa vui tưởng như vô hại lại khiến nhiều người nghe nghĩ ngay tới cái tên Đinh Tiến Đạt – nam rapper từng gắn với cuộc chia ly ồn vào với Hari Won.

Ngay sau đó, dư luận sục sôi, khán giả bất bình vì phát ngôn của Trấn Thành. Liên tục có những ý kiến cho rằng chương trình nên thay đổi MC, yêu cầu Trấn Thành có động thái xin lỗi, tự kiểm điểm lại lời nói của mình. Đến chính rapper Tiến Đạt cũng đăng tải dòng trạng thái đầy ẩn ý trên Facebook: “Cũng là con người với nhau, đừng ép ai vào đường cùng chỉ vì muốn thoả mãn cảm giác hả hê trong phút chốc”. Dẫu “khổ chủ” chẳng nhắc đích danh ai, nhưng dư luận cũng có câu trả lời cho riêng mình về động thái của Tiến Đạt. Sau cùng, người ta ước gì Trấn Thành chậm lại 1 nhịp, nghĩ thấu đáo 1 chút thì biết đâu tiếng cười còn đó nhưng chẳng có ai chịu tổn thương.

Cuối năm 2020 là thời gian dư luận chóng mặt trước scandal lớn chưa từng có của Hương Giang và antifan. Gọi là lớn chưa từng có bởi trong những năm gần đây, không có một trận chiến giữa nghệ sĩ và antifan nào lại kéo dài dai dẳng, đầy kịch tính và để lại hậu quả khủng khiếp tới vậy. Một “drama” mà diễn ra tới vài tháng, gần như đánh bật mọi sự kiện Vbiz nổi bật khác và chễm chệ ở vị trí số 1, trở thành tiêu điểm tin tức trong gần 1 quý. Tất cả đều bắt nguồn từ một động thái được cho là “đổ dầu vào lửa” giữa lúc tình hình căng thẳng của Hương Giang.

Chuyện là ngay khi hàng loạt group của antifan được thành lập, nàng Hậu đã có ngay phản ứng vô cùng gay gắt với những người tẩy chay mình. Hương Giang dùng những từ ngữ mạnh mẽ: “Tôi yêu cầu”, “Tất cả phải dừng lại ngay”, “Phải ngay lập tức”… để đề nghị những hội nhóm trên ngừng hoạt động. Tưởng như sự cương quyết của mình sẽ dập tắt nguồn cơn giận dữ của antifan, chẳng ngờ Hương Giang lại nhận về kết cục cay đắng. Số lượng thành viên của các hội nhóm trên tăng vọt, làn sóng bài xích cô khởi phát ngày một mạnh mẽ, thậm chí antifan còn “khủng bố” nhà đài, các nhãn hàng ký kết hợp đồng, sử dụng tên tuổi của nàng Hậu phải gỡ ngay hình ảnh xuống nếu không muốn nhận lấy cái kết tương tự. Hậu quả là Hương Giang bị cắt sóng, huỷ hợp đồng, lao đao trong chính sự nghiệp của mình một thời gian dài và cho tới nay vẫn chưa tìm lại được hào quang đã vụt mất.

Một chuyên gia truyền thông đã nhận định: “Giang càng tỏ ra thông minh, càng muốn trừng phạt antifan, càng đanh đá, càng chết”. Và lại một lần nữa, người ta phải nhắc tới 2 chữ “giá như”: Giá như Hương Giang mềm mỏng, khéo léo như cách hành xử của cô mỗi ngày trước bộ phận antifan có thể biến chứng bất cứ lúc nào, thì scandal này đã chẳng đến mức “động trời” tới vậy.

Hay như câu chuyện Cát Phượng chỉ trích NS Việt Anh chỉ vì được đàn anh nhắc nhở lời ăn, tiếng nói trong vụ ồn ào của nam gymer xúc phạm cố NS Chí Tài, ca sĩ Duy Mạnh phát ngôn tục tĩu về vấn đề chủ quyền biển đảo,… các nghệ sĩ trên đều hứng chịu làn sóng tẩy chay từ công chúng, thậm chí bị cấm diễn, cấm sóng trên các đài truyền hình hay nghiêm trọng hơn bị Bộ Thông tin và Truyền thông yêu cầu làm rõ phát ngôn và phạt 7,5 triệu đồng như Duy Mạnh. Tất cả cũng chỉ vì sự vội vàng, thiếu cân nhắc trước khi phát ngôn của một bộ phận nghệ sĩ trên mạng xã hội – nơi tưởng chừng là sân chơi giải trí, giao lưu, cầu nối giữa họ và người hâm mộ.

Điểm chung của những sự việc kể trên: Chỉ là lời nói nhất thời, thiếu suy nghĩ thấu đáo và sau cùng là hậu quả mà chính chủ cũng không mường tượng được.

Covid-19 và những phát ngôn thiếu vắng sự kiểm chứng

Sự xuất hiện của dịch Covid-19 như đòn đánh mạnh . Chỉ cần một vài thông tin tiêu cực, mang tính cực đoan thôi cũng đủ khiến niềm tin của cư dân mạng thêm phần lung lay. Có lẽ một trong những điều mà người ta cần giữa mùa dịch chính là lời động viên, an ủi cùng những phát ngôn tích cực từ sao Việt.

Cuối tháng 1/2020, diễn viên Ngô Thanh Vân chia sẻ lên fanpage thông tin các hãng hàng không vẫn có chuyến bay từ Vũ Hán về Việt Nam giữa đại dịch. Bài chia sẻ của Ngô Thanh Vân được đăng vào thời điểm Cục hàng không đã dừng cấp phép các chuyến bay từ Việt Nam đi Vũ Hán và ngược lại. Vì thế, Ngô Thanh Vân bị cộng đồng mạng phản ứng. Tới tháng 2 cùng năm, nữ diễn viên bị Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM phạt 10 triệu đồng vì bài đăng kể trên.

Tương tự, tháng 10 năm ngoái, ca sĩ Phương Thanh đã đăng lên Facebook dòng chia sẻ: “Nhiều người dân trên bờ chỉ bị ảnh hưởng nhẹ không nằm trong vùng lũ cũng canh me, đón đoàn Thủy Tiên tới cho tiền 10 triệu. Toàn canh me 10 triệu, không bị lũ lụt lắm cũng canh me tiền”.

Chỉ sau khi được đăng tải vài tiếng, đoạn chia sẻ này đã khiến công chúng nói chung và người dân Quảng Ngãi nói riêng vô cùng bức xúc. Người dân Quảng Ngãi đã yêu cầu cô phải đính chính bằng một bài đăng khác và lên tiếng xin lỗi vì phát ngôn sai lệch. Nữ ca sĩ này bị Sở Thông tin và Truyền thông Quảng Ngãi mời làm việc, phải viết tâm thư dài đính chính.

Ngẫm lại mới thấy: Ngô Thanh Vân là một nữ nghệ sĩ từng nhiều lần truyền cảm hứng bởi dự án hỗ trợ cho trẻ em mắc tim bẩm sinh kéo dài tới 10 năm, còn Phương Thanh cũng tham gia không ít chuỗi sự kiện từ thiện trên khắp nẻo đường. “Dấu ấn về những hoạt động đầy tính nhân văn của 2 nữ nghệ sĩ đã bị phai mờ đi ít nhiều chỉ vì những dòng chia sẻ chưa được kiểm chứng”, một khán giả nhận định.

Và còn những trường hợp như Hoà Minzy, Cát Phượng, Đàm Vĩnh Hưng,… đã vô tình chia sẻ những tin đồn thất thiệt giữa mùa dịch, hay Vũ Khắc Tiệp với lần “vạ miệng” ở khu cách ly cũng cho ta thấy tầm quan trọng của việc phát ngôn. Đặc biệt là trong mùa dịch Covid-19, một trong những điều khán giả cần là những lời tuyên truyền chính xác, tích cực từ nghệ sĩ nói riêng và người nổi tiếng nói chung.

Nhưng vẫn còn đó những ngôi sao tạo nên điều kỳ diệu bởi lời nói của mình

Ở showbiz Việt, việc phát biểu quan điểm cá nhân của ngôi sao đôi khi lại chỉ dựa trên cảm tính để thỏa mãn bản thân. Trong khi đó ở trên thế giới, đặc biệt là xứ Trung, xứ Hàn, mọi phát ngôn của người nổi tiếng, nhất là các sao lớn đều được suy tính và chắt lọc hết mức có thể. Thậm chí có cả ekip lớn đứng đằng sau mọi động thái và lời nói của các ngôi sao trước công chúng, cũng vì vậy mà mọi chuyện trở nên bài bản hơn. Đó cũng chính là thước đo thái độ và cách làm việc chuyên nghiệp của nghệ sĩ, công ty giải trí ở các thị trường giải trí lớn như vậy.

Còn nhớ vào năm 2018, nhờ có tiếng nói, sự hưởng ứng của các ngôi sao như Kim Nam Joo, UEE, Kim Tae Ri,… mà chiến dịch #MeToo được lan toả rộng rãi nhằm đưa những bê bối, vụ án xâm hại tình dục chấn động cả showbiz và xứ Hàn ra ngoài ánh sáng. Hay phong trào #IStayHomeFor cũng được hàng loạt siêu sao như David Beckham, Mariah Carey, Kevin Bacon,… thực hiện, truyền cảm hứng cho cộng đồng về ý nghĩa của việc ở nhà, giãn cách xã hội giữa mùa dịch. Tiếng nói của người nổi tiếng mang lợi ích không tưởng khi được phát ngôn đúng lúc, đúng chỗ.

Khi mà mỗi ngôi sao, người nổi tiếng, nhân vật truyền cảm hứng,… sở hữu lượng followers lên tới hàng chục, hàng trăm và thậm chí là cả trăm triệu người, thì mỗi bài đăng của họ có thể tác động tới con số người theo dõi khổng lồ ấy. Điều này đồng nghĩa với việc mỗi phát ngôn của ngôi sao có sức ảnh hưởng không kém gì 1 bài báo chính thống. Sẽ ra sao nếu những người theo dõi kia hoàn toàn tin vào từng lời nói của người nổi tiếng, dù cho thông tin được đưa ra mang tính sai lệch?

Như đã nói, nền giải trí ở Trung Quốc, Hàn Quốc không phải là nơi để các nghệ sĩ có quyền “nói hớ”. Sự khắt khe trong cách phản ứng từ cư dân mạng trước những phát ngôn lệch chuẩn của sao là quy luật hiện hữu từ muôn đời nay. Trịnh Sảng và vô số lần “vạ miệng”, phạm pháp tới mức bị “phong sát” mà lụi bại đường công danh, Jang Na Ra và Seolhyun (AOA) đều có những phát ngôn gây mất lòng công chúng ngay trên sóng truyền hình, khiến sự nghiệp chao đảo suốt 1 thời gian dài,… đây là 1 vài minh chứng hùng hồn nhất cho thấy sự khắt khe của netizen trong cách tiếp nhận phát ngôn từ người nổi tiếng. Chính sự khắt khe ấy là hàng rào kiên cố để loại bỏ tất cả những hành vi, lời nói không chuẩn mực .

Nói vậy không có nghĩa là cộng đồng mạng Việt Nam đang quá dễ dãi trước cách hành xử của người nổi tiếng. Trong những năm gần đây, làn sóng tẩy chay sao Việt có hành vi lệch chuẩn xuất hiện ngày một nhiều, quyết liệt và gay gắt gấp bội phần so với những năm trước đó. Chẳng nói đâu xa, sự việc của Hương Giang và antifan đã chứng minh được sức mạnh của cộng đồng mạng mà bất cứ nghệ sĩ nào cũng phải dè chừng. Nếu khán giả tỉnh táo, cầu toàn và khắt khe trước những lời ăn, tiếng nói chưa đứng đắn của nghệ sĩ, thì Vbiz sẽ dần vắng bóng câu chuyện anh ca sĩ A lên mạng văng tục, cô diễn viên B xúc phạm tiền bối,…

Sự cẩn trọng trong lời ăn tiếng nói còn phải xuất phát từ cái tâm, nhận thức của người nghệ sĩ mà ra. Có không ít người nổi tiếng đã sử dụng tiếng nói, những hoạt động thiết thực của mình để tạo nên sức cộng hưởng, lan toả nguồn năng lượng tích cực tới cộng đồng. Chúng ta đã biết tới Thuỷ Tiên và lời kêu gọi 150 tỷ đồng cứu trợ cho nhân dân miền Trung trong đợt lũ vừa qua. Hay hơn 70 ca sĩ góp mặt trong ca khúc Thank You , cất cao tiếng hát và gửi thông điệp tri ân tới những bác sĩ chống dịch Covid-19, lan truyền thông điệp ý nghĩa tới công chúng giữa thời điểm khó khăn này,… Và cứ như thế, những ngôi sao biết sử dụng tiếng nói 1 cách có chọn lọc, chính xác, đúng thời điểm đã khiến cuộc sống thêm phần tốt đẹp hơn.

Dàn ca sĩ thể hiện ca khúc Thank You, tri ân những bác sĩ chống dịch Covid-19

Và vẫn mong rằng khi năm 2021 đã cận kề, mọi phát ngôn của nghệ sĩ Việt sẽ luôn được cân nhắc kỹ càng nhất, chỉn chu nhất, qua đó cống hiến những giá trị tinh thần tích cực nhất cho cộng đồng.