Chuyện nhận hối lộ tại Nhà xuất bản Giáo dục và kiến nghị của Bộ Công an

Trong vụ án xảy ra tại Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, ngoài việc chỉ ra những sai phạm của các bị can, cơ quan điều tra còn có một số kiến nghị với các cơ quan quản lý nhà nước.

Cơ quan Cảnh sát điều tra ( Bộ Công an) vừa hoàn tất kết luận điều tra, đề nghị truy tố 8 bị can trong vụ án xảy ra tại Nhà xuất bản (NXB) Giáo dục Việt Nam theo 3 tội danh.

Trong đó, cựu Chủ tịch HĐTV NXB Giáo dục Nguyễn Đức Thái bị đề nghị truy tố về tội “Nhận hối lộ”; bị can Tô Mỹ Ngọc, Chủ tịch HĐQT Công ty Phùng Vĩnh Hưng và Nguyễn Trí Minh, Giám đốc Công ty TNHH Giấy Minh Cường Phát, bị đề nghị truy tố về tội “Đưa hối lộ”.

5 bị can còn lại bị đề nghị truy tố về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”.

Theo kết luận điều tra, từ năm 2018 – 2021, ông Thái đã thông đồng, thống nhất từ trước với ông Minh và bà Ngọc để sắp xếp, tạo điều kiện cho các công ty của ông Minh, bà Ngọc được tham gia vào danh sách ngắn các công ty chào giá và cung cấp giấy in cho NXB Giáo dục.

Qua đó, ông Thái nhận 16,8 tỷ đồng từ bà Ngọc và 2 tỷ đồng từ ông Minh. Cơ quan điều tra (CQĐT) xác định, hành vi của ông Nguyễn Đức Thái đã phạm vào tội “Nhận hối lộ”, quy định tại khoản 4 Điều 354, BLHS. Số tiền nhận hối lộ được xác định là 24,9 tỷ đồng.

Các bị can trong vụ án. Ảnh: Bộ Công an

Kết luận điều tra vụ án, CQĐT cho rằng, việc mua sắm giấy in để phục vụ in sách giáo dục là hoạt động thường xuyên của NXB Giáo dục, được thực hiện hằng năm. Giá giấy in chiếm 30-40% cơ cấu giá bán sách giáo khoa nên việc mua giấy in với giá cao sẽ làm tăng giá sách.

Việc mua sắm giấy in theo hình thức chào hàng cạnh tranh cho phép chủ đầu tư tự quyết định danh sách rút gọn, làm hạn chế sự tham gia của các đơn vị cung cấp có năng lực, có chất lượng tốt và giá bán thấp, không đảm bảo sự cạnh tranh, tính công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

CQĐT cho rằng, việc không quy định hoặc không quy định rõ về hạn mức áp dụng đối với các hình thức lựa chọn nhà thầu đã dẫn đến chuyện các doanh nghiệp lợi dụng để ban hành hạn mức cao hơn nhiều so với quy định của Luật Đấu thầu đối với các hình thức lựa chọn nhà thầu như chào hàng cạnh tranh, chào hàng cạnh tranh rút gọn.

Đây chính là nguyên nhân dẫn đến việc thông đồng đưa các nhà thầu vào danh sách được lựa chọn, tạo điều kiện trúng thầu, nguy cơ gây thiệt hại cho Nhà nước.

Theo CQĐT, Bộ GD&ĐT đã cử kiểm soát viên tại NXB Giáo dục nhưng không quy định rõ việc kiểm soát trực tiếp, tham gia vào hoạt động đấu thầu đối với việc mua sắm thường xuyên, dẫn đến các bị can lợi dụng để thực hiện hành vi sai phạm trong thời gian dài.

Từ các nguyên nhân trên, Cơ quan Cảnh sát điều tra (Bộ Công an) kiến nghị các cơ quan quản lý nhà nước cần có văn bản hướng dẫn cụ thể về khoản 7, Điều 3 Luật Đấu thầu năm 2023, trong đó quy định rõ về hạn mức được áp dụng đối với các hình thức lựa chọn nhà thầu theo các quy định về hình thức lựa chọn nhà thầu mà doanh nghiệp được ban hành.

Đồng thời, Bộ GD&ĐT cần quy định cụ thể về việc giám sát, kiểm soát hoạt động mua sắm thường xuyên của NXB Giáo dục, trong đó quy định rõ việc kiểm soát viên được tham gia giám sát trực tiếp trong suốt quá trình đấu thầu và các trường hợp bắt buộc phải báo cáo Bộ GD&ĐT về kết quả lựa chọn nhà thầu.