Chuyện ly kỳ bây giờ mới kể về những “người rừng” chăm voọc như…con
Tôi trở lại Thạch Hóa ( Tuyên Hóa, Quảng Bình) nơi có những con người đang ngày đêm “ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng”, canh giữ, chăm bẵm đàn voọc Hà Tĩnh (một loài linh trưởng quý hiếm có tên trong sách đỏ) như những đứa con thơ.
Đã hơn 5 năm trôi qua, nhờ được bảo vệ nghiêm ngặt, loài linh trưởng đặc biệt quý hiếm này đang sinh sôi một cách kỳ diệu. Còn ngôi nhà nhỏ của ông Nguyễn Thanh Tú, người lính biên phòng về hưu, nhóm trưởng nhóm tự nguyện bảo vệ đàn voọc thì trở thành nơi hội ngộ của những người yêu loài voọc đến từ khắp nơi trên thế giới…
Khi voọc sống cạnh người
Những lèn đá vôi trùng điệp chạy dài từ xã Thạch Hóa đến xã Đồng Hóa, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình không biết từ bao giờ đã trở thành nơi cư trú và sinh trưởng của loài voọc gáy trắng (còn gọi là voọc Hà Tĩnh) quý hiếm mà người dân nơi đây vẫn gọi là loài vượn. Cụ Nguyễn Văn Đồng (79 tuổ.i) kể lại, ngày xưa, loài vượn nhiều vô kể, chúng sống yên bình, kiếm ăn và đùa nghịch trên những lèn đá. Chúng có hàng chục đàn, mỗi đàn được dẫn dắt bởi một con đực đầu đàn chiếm cứ một ngọn lèn làm lãnh địa riêng. Hình như loài này chỉ ăn các loại lá cây rừng mà không ăn các loài quả như các loài linh trưởng khác.
5 năm qua ông Nguyễn Thanh Tú (áo bộ đội) vẫn miệt mài canh giữ và vận động người dân cùng bảo vệ đàn voọc. Ảnh: P.P
Chúng sống hiền lành và rất dạn dĩ với con người. Người dân ở đây ngày nào đi chăn bò, đi làm ruộng mà chẳng nhìn thấy chúng. Nhiều lúc chúng xuống sát chân lèn, ngồi trên những ngọn cây vặt lá ăn và xem con người điều khiển trâu bò cày ruộng cả buổi xem chừng thích thú lắm. Nhưng, đôi khi chính những đàn vượn lại đán.h nha.u để tranh giành lãnh thổ.
“Có một lần, tui đi chăn bò ở thung lũng giữa chân lèn Nước Lặn và Khe Đá thì bỗng nghe thấy tiếng hú inh ỏi vang lên liên hồi, cả khu rừng như náo loạn.
Một lúc sau, từ phía núi, tui giật mình khi nhìn thấy 2 con vượn lớn đang đuổi nhau chạy về phía mình. Chưa kịp phản ứng thì con vượn chạy trước đã lao vào ôm lấy chân tui. Người nó má.u m.e be bét, nó vừa ôm chân tui vừa ngước mắt nhìn như van lơn, cầu cứu. Cũng lúc đó, con vượn phía sau trườn tới rồi khựng lại. Tui cầm con roi trên tay xua con vượn thắng trận đi. Một lúc sau, con vượn thua trận mới buông chân tui ra và cúi đầu hục hục chạy về phía ngọn núi”- cụ Đồng kể lại.
Cũng theo cụ Đồng, ngày xưa, voọc nhiều là vậy nhưng những năm chiến tranh bom đạn tàn phá, đặc biệt là nhiều năm nay, những đồn thổi về các loại “thần dược” từ các bộ phận của loài linh trưởng, đàn voọc đã bị những thợ săn dùn.g sún.g, đặt bẫy tận diệt một cách không thương tiếc.
Đã một thời gian khá dài, người dân ở Thạch Hóa không còn thấy sự hiện diện của đàn voọc trên những ngọn lèn thân quen. Từ chỗ dạn dĩ với con người, chúng đã tìm cách lẫn vào những hốc núi, nhưng vẫn không thể yên thân bởi những tay thợ săn thiện xạ.
Video đang HOT
Người… “vác tù và hàng tổng”
Đàn voọc đang sinh sôi mạnh mẻ ở Thạch Hóa. Ảnh: P.P
Tôi tìm về Thạch Hóa tìm gặp ông Nguyễn Thanh Tú – người đang ngày đêm canh giữ không công cho đàn voọc Hà Tĩnh được bình yên trước họng sún.g của kẻ săn trộm. Năm 2012, sau nhiều năm phục vụ trong quân đội, ông Tú về hưu và trở lại quê nhà. Nhớ lại kỷ niệm tuổ.i thơ cùng bạn bè chăn bò bên chân núi, ngắm voọc mỗi ngày, ông Tú quyết định cất công đi tìm chúng. Nhưng rất nhiều ngày trèo rừng, lội suối không thấy tăm hơi đàn voọc quý. Đang tuyệ.t vọn.g định bỏ cuộc thì ông bỗng thấy một đàn voọc gần chục con mình đen tuyền, đuôi dài, hai má trắng, đỉnh đầu có chòm lông đen hất lên đang truyền cành trước mắt ông. Ông Tú reo lên vì mừng, đó không phải là giấc mơ mà chính là hiện thực.
Là bộ đội biên phòng có trên 16 năm công tác ở tuyến rừng biên giới Quảng Bình, ông Tú từng được dự các lớp tập huấn nhận diện các loài động vật đặc hữu, quý hiếm, nên ông biết đàn voọc ở quê mình mà bà con quen gọi vượn chính là voọc Hà Tĩnh (loài linh trưởng quý hiếm có trong Sách đỏ) đang được pháp luật bảo vệ nghiêm ngặt. Chính vì vậy, ông Tú đưa ra quyết tâm là phải bỏ công bảo vệ đàn voọc dù chẳng ai được ai phân công.
Những ngày luồn rừng, leo núi bảo vệ đàn voọc, ông Tú biết được ở xã Đồng Hóa có anh thợ săn khét tiếng có biệt tài bắ.n voọc. Thế là ông Tú tìm gặp anh thợ săn này. Ông đem toàn bộ kiến thức về loài voọc, giải thích rõ với anh ta rằng đây loài đặc biệt quý hiếm, có tên trong Sách đỏ, được pháp luật bảo vệ, là tài sản quốc gia, ai săn bắt chúng sẽ bị đi tù…
Lúc đầu người thợ săn cũng không chịu nghe, bởi đây là một nghề dễ kiế.m tiề.n. Thế nhưng, sau nhiều lần trò chuyện, người thợ săn là anh Nguyễn Văn Hồng (xã Đồng Hóa) đã hiểu ra. Hồng không những bỏ hẳn nghề thợ săn mà còn cam kết cùng ông Tú bảo vệ đàn voọc. Ngoài anh Hồng, ông Tú còn “lôi kéo” được nhiều người khác như ông Sửu, ông Nam… vào đội cộng đồng bảo vệ voọc không công của mình và trở thành những… “ người rừng” chăm voọc.
Sau một thời gian được bảo vệ nghiêm ngặt bởi tổ bảo vệ cộng đồng, đàn voọc Hà Tĩnh ở Thạch Hóa đã sinh sôi một cách kỳ lạ. Từ chỗ chỉ có một đàn với khoảng hơn 10 con ông Tú tìm thấy ở lèn Cây Gạo năm 2012, đến nay hầu như tất cả các lèn đá ở Thạch Hóa cũng có sự xuất hiện của voọc. Từ chỗ phải xa lánh con người, bây giờ ngày nào cũng có thể nhìn thấy đàn voọc Hà Tĩnh xuất hiện bên lèn đá, sát những chân ruộng nơi họ cày bừa, chăn thả trâu bò…
Có mặt cùng với chúng tôi tại Thạch Hóa và Đồng Hóa thời gian này còn có một đoàn người nước ngoài 9 người đến từ các nước Đức, Bỉ và Ấn Độ. Họ mang theo ống nhòm, máy ảnh hiện đại, ung dung cùng ngồi uống cà phê dưới mái hiên nhà anh Nguyễn Văn Hồng (xã Đồng Hóa) và thích thú ngắm, ghi hình đàn voọc đang chuyền cành, ăn lá và đùa nghịch cách đó chưa đầy 200m.
Ông Tú giờ là nhóm trưởng nhóm cộng đồng bảo vệ đàn voọc, cho biết, từ khi ông đứng ra cùng cộng đồng bảo vệ đàn voọc, ngôi nhà nhỏ của ông trở thành nơi hội tụ của những người yêu loài linh trưởng đến từ khắp nơi trên thế giới. “Họ là những nhà khoa học đến từ các vườn thú trên thế giới, như: Đức, Bỉ…, hay chỉ đơn giản là những nhà nhiếp ảnh, nhà báo… Nhưng tất cả mọi người đến đây đều rất thân thiện, yêu thiên nhiên và đặc biệt là rất yêu loài voọc ở Thạch Hóa này. Bằng chứng là nhiều người cả ngày ghi hình đàn voọc mà quên cả đói. Cũng có bạn ở tận trong Sài Gòn bay ra, gặp lúc trời mưa, đàn voọc không ra ăn, phải ở nhà tôi chờ liền mấy ngày…”- ông Tú chia sẻ.
Theo Danviet
Nông dân tiề.n tỷ: Lão nông bỏ sông lên bờ thành nông dân "3 tỷ"
Sau hơn 15 năm lên bờ, bằng những nỗ lực vượt bậc, vợ chồng ông Hà Văn Thú (thôn Đại Sơn, xã Đồng Hóa, huyện Tuyên Hóa, Quảng Bình) đã gây dựng được cho mình một cơ ngơi tiề.n tỷ. Có một điều rất trân quý, khi đã trở nên giàu có, vợ chồng ông Thú không quên những người nghèo một thời lênh đênh sông nước với mình.
Bây giờ, vợ chồng ông Thú đã có trong tay cơ ngơi tiề.n tỷ gồm một trang trại tổng hợp nuôi lợn, gà, dê, bò... rộng hơn 2ha; một cửa hàng buôn bán vật liệu xây dựng, vật tư nông nghiệp và mua bán nông sản, mỗi năm cho doanh thu gần 3 tỷ đồng... Nhìn cơ ngơi ấy rất ít người biết được rằng, 15 năm trước, vợ chồng ông Thú là những người dân vạn đò có cuộc sống lênh đênh cùng dòng nước sông Gianh...
Gian nan lên bờ... tìm kế sinh nhai
30 tổ ong mật trong khuôn viên trang trại của ông Thú mỗi năm cho thu nhập hơn 50 triệu đồng. Ảnh: Phan Phương
Hôm tôi gọi điện cho ông Thú để hỏi thêm thông tin thì được biết ông đang đưa một người làng đi chữa bệnh tận trong Huế. "Không phải bà con của tui mô, thằng Phạm Đức Hạnh ở cùng làng, gia đình hắn khó khăn, bọ mạ (bố mẹ - NV) hắn không được lanh lẹ cho lắm, tui thấy thương nên đưa nó đi viện..." - ông Thú trả lời nhẹ nhàng qua điện thoại.
Ông Thú kể, cũng như những đứ.a tr.ẻ vạn đò khác, ông có một tuổ.i thơ cơ cực gói gọn trong 5m2 của con đò, cũng là ngôi nhà và phương tiện kiếm ăn của bố mẹ. Cuộc sống vạn đò cơ cực đâu chỉ chuyện ăn, chuyện ở. Thiệt thòi nhất với những đứ.a tr.ẻ vạn đò như ông Thú là cảnh thất học truyền đời...
Năm 1992, ông Thú lập gia đình nhưng 2 vợ chồng ông phải sống cảnh vạn đò sông nước thêm 8 năm nữa. Đến năm 2000, sẵn có "chức" Phó thôn Vạn Đò với gần 100 hộ dân, ông Thú quyết định làm đơn gửi lên xã Đồng Hóa và huyện Tuyên Hóa xin cho bà con được lên bờ. Đơn của ông Thú đã được lãnh đạo xã Đồng Hóa, lãnh đạo huyện Tuyên Hóa chấp nhận, nhưng để đưa được gần 100 hộ dân với hơn 500 con người lên bờ không phải là một chuyện dễ dàng.
"Đa số bà con trong thôn Vạn Đò đều muốn lên bờ, nhưng vì nghề nghiệp của người dân đều gắn với sông nước nên họ yêu cầu nếu lên bờ phải được ở gần sông. Trong khi đó, quỹ đất theo yêu cầu của bà con không còn, vì vậy bà con dù rất muốn nhưng cứ chần chừ mãi không ai chịu lên bờ..." - ông Thú nói.
Chưa ai chịu lên bờ thì ông Thú lên trước để làm gương. Theo chính sách của xã Đồng Hóa, gia đình ông Thú được cấp đất ở đồi Cỏ May, một vùng đất hoang hóa, cằn cỗi nằm sát núi đá vôi mà nhiều người chê nên còn sót lại. Nhớ lại những ngày đầu lên bờ đầy khó khăn, ông Thú kể, ngày lên bờ, vợ chồng ông chỉ có hơn chục triệu vừa bán chiếc đò. Số tiề.n đó chỉ đủ để ông dựng tạm căn lều nhỏ để chui ra chui vào. Và cuộc sống mới của gia đình ông bắt đầu...
Ông Thú khoe những quả trứng sạch của mình.
Làm ruộng cả đêm
Sau khi có chốn "an cư", vợ chồng ông Thú bắt đầu đặt những "viên gạch" đầu tiên cho sự nghiệp làm trang trại của mình. "Nói làm trang trại cho oai, thực ra lúc ấy vợ chồng tui cũng chỉ bắt đầu làm từ cái chuồng đơn giản nhất, lúc đầu thì thả 1 - 2 con giống, sau tăng dần lên. Không có tiề.n đầu tư, vợ chồng tui chủ yếu bỏ sức để làm. Từ cuốc đất khai hoang trồng khoai, trồng sắn để có cái làm thức ăn cho lợn, đến việc làm chuồng, vợ chồng đều tự tay làm cả. Ban ngày làm không xong, vợ chồng tôi thắp đèn làm cả đêm..." - ông Thú nhớ lại.
Chuồng làm xong, ông Thú vay bà con, Hội Nông dân để mua giống về thả. Thế nhưng lứa lợn đầu tiên đó ông Thú trắng tay, cụt cả vốn vì đàn lợn mắc dịch bệnh chế.t hết. Không bỏ cuộc, ông Thú quyết định bỏ công đi học lớp sơ cấp thú y; các lớp kỹ thuật về chăn nuôi, cách phòng ngừa dịch bệnh cho lợn.
Sau khi "tầm sư học đạo" xong, ông Thú quyết định cầm sổ đỏ vay 150 triệu đồng từ ngân hàng để trở lại với công việc chăn nuôi lợn. Nhờ đã biết cách nuôi khoa học, đàn lợn của gia đình ông Thú không ngừng tăng lên hàng năm, mỗi năm đem về cho gia đình ông hơn 100 triệu đồng. "Năm vừa qua, giá lợn giảm sâu, vợ chồng tôi quyết định không tăng đàn lợn. Tuy vậy, chúng tôi vẫn duy trì nuôi 30 con nái để có nguồn giống chăn nuôi và hỗ trợ bà con quanh vùng" - ông Thú cho biết.
Không dừng lại ở việc chăn nuôi lợn, những năm gần đây vợ chồng ông Thú còn mở rộng trang trại với con vật nuôi có giá trị kinh tế khác. Trong khuôn viên nhà ông Thú đang nuôi gần 30 tổ ong lấy mật, đưa lại thu nhập hàng năm hơn 50 triệu đồng. Nhận thấy ngọn đồi trước nhà có tiềm năng nuôi dê, vợ chồng ông mua 6 con dê giống về chăn thả, sau gần một năm số lượng đàn dê đã tăng lên hàng chục con. Ngoài ra, vợ chồng ông Thú còn nuôi thêm hàng chục con bò, hàng ngàn con gà thả vườn mỗi năm. Để chủ động nguồn thức ăn cho vật nuôi của mình, vợ chồng ông Thú trồng thêm 6 sào sắn, 4 sào cỏ và 2 sào ngô... Những năm gần đây, số tiề.n lãi thu được từ chăn nuôi, vợ chồng ông mạnh dạn mở rộng đầu tư vào kinh doanh. Hiện gia đình ông Thú có một cửa hàng kinh doanh vật liệu xây dựng, vật tư nông nghiệp, kết hợp thu mua nông sản cho người dân trong vùng. Việc buôn bán thuận lợi, kinh tế gia đình ông khá giả hẳn lên, con cái được học hành đàng hoàng, thành đạt. Ông Thú có 4 người con thì con trai đầu là giáo viên, người con thứ 2 đang học ở Học viện Biên phòng, người con thứ 3 đang học đại học sư phạm và con út học lớp 12. "Cũng nhờ được lên bờ mà con tui đã được học hành đến nơi đến chốn, đó là điều mà vợ chồng tui nghĩ là đúng đắn nhất khi quyết định lên bờ" - ông Thú tâm sự.
Trang trại của vợ chồng ông Thú thường xuyên được các đoàn đến tham quan, học hỏi.
Chuyện vui về cặp tên: Ông Thú, bà Cầm
Ở vùng nông thôn này, người làng thường ghép tên vợ với chồng để gọi một gia đình nào đó cho thuận tiện. Vậy nhưng với gia đình ông Thú, bà con xóm làng vì kính trọng cái tình của vợ chồng ông mà luôn tránh, không gọi như vậy. Vì vợ ông Thú có tên là Cầm (Hoàng Thị Cầm) mà ghép với tên ông thì rất chướng tai, nên bà con tránh. Bao năm vật lộn với quê nghèo, vợ chồng ông Thú đã gây dựng được cho mình một cơ ngơi tiề.n tỷ. Thế nhưng với người dân trong vùng, đặc biệt là với những người dân vạn đò một thời lênh đênh sông nước, vợ chồng ông Thú không chỉ giàu tiề.n mà còn giàu nghĩa.
Sau khi lên bờ, có cuộc sống ổn định, ăn nên làm ra, vợ chồng ông Thú đã quay lại vận động hàng trăm người dân vạn đò khác cùng lên bờ lập làng, lập nghiệp. Những ngày đầu lên bờ đầy khó khăn, những người dân vạn đò đã được vợ chồng ông Thú hỗ trợ con giống, truyền đạt kinh nghiệm chăn nuôi, cho mua chịu vật tư nông nghiệp, vật liệu xây dựng... để ổn định cuộc sống.
Mỗi khi nhắc đến vợ chồng ông Thú, ông Nguyễn Văn Thanh, một người dân một thời sống kiếp vạn đò bảo, đó là ân nhân của gia đình ông. "Những năm gần đây, bà con chúng tôi sản xuất nông nghiệp cứ đầu vụ thì đến nhà bác Thú lấy vật tư, con giống về làm, cuối vụ thu hoạch nông sản lại được bác ấy thu mua cho với giá ổn định nhất. Cái tình, cái nghĩa ấy không phải ai cũng có..." - ông Thanh nói.
Theo Danviet
Di dời tảng đá "khủng" khỏi đường ray tàu hỏa Liên quan đến sự cố lở núi khiến 3 tảng đá lớn rơi trúng đường ray, đến khoảng 18h chiều nay 10/7, các cơ quan chức năng tại Quảng Bình đã di dời những tảng đá ra khỏi đường ray tại ga Lạc Sơn. Gần 200m đường sắt hư hỏng cũng đã được sửa chữa. Chiều tối 10/7, ông Phạm Quang Hải, Giám...