Chuyên gia nhận định lý do Nga bất ngờ rút khỏi đảo Rắn

Việc Nga tuyên bố rút khỏi đảo Rắn giữa lúc chiếm ưu thế trên nhiều mặt trận ở Ukraine gây bất ngờ. Các chuyên gia đã đưa ra nhận định ban đầu về lý do đằng sau động thái này.

Đảo Rắn có ý nghĩa chiến lược trên Biển Đen (Ảnh: AFP).

Lý giải khác nhau của Nga và Ukraine

Giới chức Nga và Ukraine ngày 30/6 đều xác nhận, lực lượng của Nga đã rút khỏi đảo Rắn – đảo tiền tiêu có ý nghĩa chiến lược quan trọng. Tuy nhiên, mỗi bên lại đưa ra cách giải thích khác nhau về quyết định rút quân của Moscow.

Nga nói rằng, quân đội của họ rút khỏi đảo chiến lược này là một “động thái thiện chí” do đã “hoàn tất các mục tiêu đề ra”. Đảo Rắn nằm trên tuyến đường vận tải quan trọng và tuyến đường dẫn đến cảng thương mại Odessa.

Bộ Quốc phòng Nga cho biết: “Chúng tôi đã cho cộng đồng quốc tế thấy rằng Liên bang Nga không can thiệp vào những nỗ lực của Liên Hợp Quốc trong việc thiết lập một hành lang nhân đạo cho hoạt động xuất khẩu nông sản từ Ukraine”.

Trong khi đó, phía Ukraine nói rằng, các cuộc pháo kích, không kích dồn dập của họ trong tháng này buộc Nga rút khỏi đảo Rắn. Tổng tham mưu trưởng Các lực lượng vũ trang Ukraine Valery Zaluzhny cũng chia sẻ trên Facebook một đoạn video cho thấy tên lửa của nước này nhắm vào đảo Rắn và khu vực lân cận.

Quân đội Ukraine đã tấn công hòn đảo nhiều ngày liên tiếp, tuyên bố phá hủy các hệ thống tên lửa phòng không, radar và các tàu tiếp tế của Nga ở khu vực đảo Rắn. Theo phía Ukraine, để cản đà tấn công của Kiev, Moscow đã điều động máy bay chiến đấu tấn công vùng duyên hải Odessa của Ukraine. Khi những nỗ lực đó bất thành, binh sĩ Nga còn lại trên đảo đã “vội vã sơ tán” bằng 2 xuồng. Ảnh chụp vệ tinh của hãng Maxar sáng ngày 30/6 cho thấy, khói bay lên ở một khu vực của đảo Rắn khi các hạ tầng trên đảo bốc cháy.

Sức ép tập kích

Việc Nga rút khỏi đảo tiền tiêu này nghĩa là Moscow mất đi một căn cứ ở Biển Đen để có thể đe dọa tuyến đường biển quan trọng dọc bờ biển Ukraine hướng đến Romania.

Mason Clark, chuyên gia nghiên cứu về Nga tại Viện nghiên cứu chiến tranh (ISW) nhận định: “Việc Nga rút khỏi đảo Rắn là một thành tựu quan trọng của Kiev và một thất bại lớn của Nga. Ông cho rằng, các đợt phản công liên tiếp của Ukraine từ tháng 4, đặc biệt trong vòng một tháng trở lại đây, đã gây sức ép lớn lên hệ thống phòng thủ của Nga ở hòn đảo trong khi các tàu chiến trên Biển Đen không thể tiếp cận để hỗ trợ lực lượng trên đảo.

Mặc dù Nga đã trang bị hệ thống phòng thủ dày đặc sau khi giành quyền kiểm soát đảo Rắn, nhưng năng lực này đã suy giảm đáng kể sau các đợt phản công của Ukraine từ tháng 4. Một trong những tổn thất là vụ chìm soái hạm Moskva, tàu chiến chủ lực của Hạm đội Biển Đen Nga. Trong khi đó, việc tiếp viện cho đảo Rắn không hề dễ dàng do đảo nằm rất xa các căn cứ hải quân chính của Nga ở Biển Đen.

Chuyên gia phân tích quân sự người Ukraine Oleh Zhdanov cho rằng việc đóng quân trên đảo Rắn giờ đây không có ý nghĩa với cả hai bên vì họ sẽ dễ dàng trở thành mục tiêu của đối phương. Ngược lại, ông ủng hộ việc tạo ra “kiểm soát bằng hỏa lực”, nói cách khác là duy trì khả năng tấn công bất kỳ mục tiêu nào tiếp cận hòn đảo.

Việc Nga rút khỏi đảo Rắn được cho là cần thiết giúp Moscow giảm tổn thất, đặc biệt là tổn thất về người, trước hỏa lực của Ukraine. Mặc dù vậy, Jeffrey Edmonds, chuyên gia của Trung tâm Phân tích Hải quân có trụ sở tại Mỹ, nhận định: “Ở khía cạnh quân sự, động thái rút khỏi đảo Rắn làm suy yếu hàng rào phong tỏa Biển Đen của Nga, nhưng Moscow vẫn có thể tạo ra mối đe dọa với Kiev”.

Đảo Rắn cách mũi cực Nam của Ukraine khoảng 48 km và cách bán đảo Crimea khoảng 300 km. Đảo rộng khoảng 18 ha, được mô tả là có vị trí chiến lược trên Biển Đen. Nga đã kiểm soát đảo này ngay những ngày đầu mở chiến dịch quân sự ở Ukraine hồi cuối tháng 2.

Đảo Rắn nằm trên tuyến đường biển quan trọng dọc vùng biển Ukraine (Đồ họa: BBC).