Chuyên gia Nga nhận định về kế hoạch của Mỹ nhằm vào khoáng sản Ukraine

Trong khi Mỹ đang tìm cách thiết lập ảnh hưởng thông qua các đề xuất trao đổi viện trợ quân sự lấy đất hiếm, Nga vẫn duy trì quyền kiểm soát thực tế đối với phần lớn các mỏ khoáng sản quan trọng tại Ukraine.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu trong cuộc họp báo ở Washington, D.C., ngày 30/1/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tiết lộ kế hoạch đề xuất trao đổi viện trợ quân sự lấy quyền tiếp cận các nguồn khoáng sản đất hiếm của Ukraine, các phân tích và đánh giá từ phía chuyên gia Nga đã được đưa ra, cho thấy tính phức tạp của vấn đề này trong bối cảnh địa chính trị hiện tại.

Theo các số liệu phân tích được công bố, tổng giá trị khoáng sản của Ukraine được ước tính lên đến 15 nghìn tỷ USD tính đến năm 2023. Đáng chú ý, hơn 70% các mỏ khoáng sản này tập trung tại ba vùng chính: Donetsk, Dnepropetrovsk và Lugansk. Trong đó, Nga đã tuyên bố vùng Donetsk và Lugansk từ mùa thu năm 2022, trong khi gần đây, các lực lượng Nga đang tiến dần về phía biên giới vùng Dnepropetrovsk.

Văn phòng Tổng thống Ukraine đã nhanh chóng phản hồi về đề xuất của Tổng thống Trump, khẳng định rằng “kế hoạch chiến thắng” của Tổng thống Volodymyr Zelensky đã bao gồm sáng kiến này. Tuy nhiên, truyền thông Ukraine cũng lưu ý rằng nhiều mỏ khoáng sản quan trọng, đặc biệt là các mỏ lithium, hiện đang nằm dưới sự kiểm soát của Nga.

Theo đánh giá của các chuyên gia được báo Nezavisimaya Gazeta (Nga) phỏng vấn, việc Tổng thống Trump đưa ra đề xuất này không đồng nghĩa với việc Mỹ sẵn sàng tham gia vào cuộc xung đột trực tiếp với Nga về tài nguyên. Thay vào đó, đây có thể là một động thái ngoại giao thăm dò, nhằm đặt nền móng cho các cuộc đàm phán trong tương lai.

Tiến sĩ Andrey Sidorov, Trưởng khoa Chính trị Thế giới tại Đại học Tổng hợp Moskva, cho rằng việc tiếp cận các nguồn khoáng sản như đất hiếm không phải là động lực chính thúc đẩy chính quyền Trump can dự vào tình hình Ukraine, bởi còn có những nguồn cung khác như Greenland. “Đối với Tổng thống Mỹ, vấn đề về đất hiếm và Ukraine nói chung là một phần của chiến lược rộng lớn hơn, bao gồm cả việc giải quyết xung đột hiện tại với Nga và xác định lại mối quan hệ giữa hai cường quốc hạt nhân hàng đầu”, ông Sidorov phân tích.

Chuyên gia này cũng chỉ ra rằng chính quyền Trump vẫn đang trong giai đoạn định hình và chưa có cách tiếp cận rõ ràng đối với cuộc xung đột ở Ukraine.

Tuy nhiên, các quan chức Mỹ vẫn đang tích cực tạo tiền đề cho các cuộc đàm phán trong tương lai. Đáng chú ý là có vẻ Washington chưa thực sự hiểu rõ – hoặc không muốn hiểu – về những lợi ích quốc gia của Moskva, dù điều này đã được Tổng thống Nga tuyên bố rõ ràng vào tháng 12/2021 và tháng 6/2024.

Nezavisimaya Gazeta lưu ý, hiện Nhà Trắng đang thực hiện chiến lược “thăm dò ngoại giao” một cách thận trọng, chủ yếu thông qua các tuyên bố mạnh mẽ. Các nhà phân tích không loại trừ khả năng quá trình thăm dò này sẽ được tiếp tục trong chuyến công du sắp tới của đặc phái viên Mỹ Keith Kellogg tới Ukraine và châu Âu vào giữa tháng 2 này.