Chuyên gia Mỹ: NATO đem quân đến Ba Lan khiến thế giới bất ổn
Việc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại tây dương (NATO) tăng cường hiện diện quân sự tại Ba Lan là một diễn tiến nguy hiểm và mang tính khiêu khích, có thể dẫn đến một cuộc “ khủng hoảng tên lửa Cuba” thứ hai, một giáo sư người Mỹ nói với hãng tin RIA Novosti (Nga).
Một binh sĩ Mỹ đứng cạnh bệ phóng tên lửa đất đối không Patriot tại một căn cứ quân sự ở Ba Lan – Ảnh: Reuters
“Đây là một diễn tiến cực kỳ nguy hiểm và mang tính khiêu khích trong căng thẳng giữa Mỹ và Nga phát sinh từ cuộc khủng hoảng Ukraine”, ông Francis Boyle, một giáo sư tại Trường đại học Illinois (Mỹ) bình luận.
“Tôi cảm thấy tiếc khi phải nhận định đây là một bước tiến theo hướng có thể làm tái diễn cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba”, chuyên gia này nói.
Trong thời gian từ ngày 16.10 đến ngày 28.10.1962, thế giới đứng trước nguy cơ chiến tranh hạt nhân giữa Mỹ và Liên Xô liên quan đến việc Moscow triển khai tên lửa hạt nhân đến Cuba.
Cuộc khủng hoảng được giải quyết sau khi Mỹ cam kết không xâm chiếm Cuba đồng thời rút tên lửa được triển khai ở châu Âu nhằm vào Liên Xô. Đáp lại, tàu chở tên lửa của Liên Xô quay về nước.
Video đang HOT
Vào ngày 23.4, để trấn an Ba Lan trước tình hình khủng hoảng tại Ukraine, Mỹ đã gửi 150 binh sĩ đồn trú tại Ý đến quốc gia thành viên NATO này; một nhóm 450 binh sĩ Mỹ khác sẽ được điều động đến Estonia, Lithuania và Latvia (các nước vùng Baltic) trong những ngày sắp tới, theo AFP.
Giáo sư Boyle nhận định mối quan tâm chính của Mỹ khi hợp tác với Ba Lan và các nước châu Âu khác chỉ là nhằm chọc tức Nga.
“Mỹ đang lợi dụng Ba Lan để bao vây và khiêu khích Nga nhiều hơn nữa. Chính sách quốc phòng của Ba Lan, cũng như của 3 nước Baltic là Estonia, Lithuania và Latvia, đều là không đối đầu với Nga”, theo chuyên gia Mỹ.
“Tuy nhiên, chúng ta đang được chứng kiến NATO tăng cường lực lượng tại toàn bộ 4 nước nói trên và điều này cực kỳ nguy hiểm”, ông Boyle nói thêm.
Alice Slater, Giám đốc Quỹ Hòa bình Kỷ nguyên Hạt nhân có trụ sở tại New York (Mỹ), nói với RIA Novosti rằng NATO đã hoàn thành trách nhiệm lịch sử và đã đến lúc giải tán tổ chức này.
“Đây (ý chỉ việc NATO tăng cường hiện diện quân sự tại Ba Lan) là một sai lầm lớn và tôi hy vọng diễn biến hòa bình của Mỹ và diễn biến hòa bình của châu Âu có thể phát huy hiệu quả để ngăn NATO. Nếu chúng ta cần giữ gìn hòa bình thì chúng ta nên thực hiện điều này thông qua Liên Hiệp Quốc”, bà Slater bình luận.
“Chúng ta nên bãi bỏ quyền phủ quyết của Hội đồng Bảo an để có thể có một cuộc bỏ phiếu công bằng. Sẽ không có một thế lực nào thống trị toàn bộ những nước khác. Đây là thế kỷ 21 mà chúng ta lại đang đi ngược về thế kỷ 20, điều này thật điên rồ”, bà Slater bức xúc.
Theo TNO
Khủng hoảng tên lửa Cuba và những điều chưa biết - Kỳ 3
Vào những năm 1960, trong khi vẫn tiếp tục đàm phán về việc dừng thử nghiệm hạt nhân và cắt giảm quân bị, cả Liên Xô và Mỹ lại tăng cường thử nghiệm hạt nhân.
Cuộc đấu vẫn tiếp tục
Năm 1959, một tướng lĩnh cao cấp Bộ Quốc phòng Mỹ đã dự đoán: cuối năm 1962, số lượng tên lửa tầm xa của Mátxcơva sẽ gấp 3 lần Mỹ. Kennedy rất quan tâm tới điều này. Chính vì vậy, trong ba năm cầm quyền (1961-1963), Kennedy liên tục gia tăng ngân sách quốc phòng.
Tháng 3/1961, Kennedy ra lệnh đẩy mạnh việc nghiên cứu, chế tạo và sản xuất tên lửa Polaris bắn từ tàu ngầm và tên lửa Minuteman phóng từ lòng đất. Ngoài ra, Mỹ còn tìm cách tăng cường sự có mặt của mình ở Tây Đức, Áo, Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ để hình thành thế bao vây đối với Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu. Trong hai năm: 1959 và 1960, quân đội NATO và quân đội Tây Đức nhiều lần tổ chức diễn tập liên hợp lấy Liên Xô và Đông Âu làm kẻ địch giả tưởng. Những quả tên lửa của Mỹ bố trí ở Thổ Nhĩ Kỳ chỉ mất 5-6 phút là có thể vươn tới Mátxcơva. Trong khi đó, nếu phóng từ lãnh thổ của mình và muốn đến được nước Mỹ, tên lửa của Liên Xô phải mất từ 20-30 phút bay.
Il-28, loại máy bay từng được bố trí bí mật ở Cuba trong thời gian diễn ra cuộc khủng hoảng tên lửa hạt nhân
Cục diện bất lợi này khiến Khrushchev cảm thấy bất an. Trước chuyến thăm Mátxcơva của Raul Castro, tháng 5/1962, Khrushchev đi thăm Bungari. Một hôm, Khrushchev đi dạo trên bờ Biển Đen với Nguyên soái Rodion Malinovsky - Bộ trưởng Quốc phòng Liên Xô. Malinovsky chỉ tay sang phía bờ đối diện nói: "Chỉ cần vài phút là những quả tên lửa hạt nhân bố trí ở các căn cứ quân sự Mỹ trên đất Thổ Nhĩ Kỳ có thể huỷ diệt Kiép, Minxcơ và Mátxcơva". Khrushchev hỏi: "Vậy tại sao chúng ta không thể thiết lập căn cứ quân sự ở gần nước Mỹ?" Và Khrushchev quyết tâm biến ý tưởng đó thành hiện thực. Đúng lúc này, quan hệ giữa Mỹ và Cuba leo thang căng thẳng. Trong một thời gian ngắn, Cuba đã cử hai đoàn đại biểu sang thăm Liên Xô, đề nghị Mátxcơva giúp La Habana chống lại sự xâm lược của Oasinhtơn.
Nhằm tạo thế cân bằng với Mỹ, Khrushchev đương nhiêu đã vui vẻ nhận lời giúp đỡ Cuba. Nhưng giúp bằng cách gì? Cung cấp những loại vũ khí thông thường như xe tăng, đại pháo ...cũng chỉ giúp Cuba nâng cao khả năng phòng ngự thông thường, không thể tạo ra sức mạnh răn đe đối với Mỹ.
Tên lửa Polaris của Mỹ tại bãi phóng ở mũi Canaveral.
Khrushchev cho rằng: "Chúng ta nhất định phải nghĩ ra biện pháp thực tế để đối phó với Mỹ và sự can thiệp của Mỹ ở biển Caribê". Cuối cùng, Khrushchev quyết định phải xây dựng căn cứ quân sự và bố trí tên lửa hạt nhân, máy bay Il-28 ở Cuba.
Khrushchev dự tính nếu hoàn thành việc bố trí tên lửa hạt nhân ở Cuba trước khi bị người Mỹ phát hiện thì chỉ cần 1/10 số tên lửa của Liên Xô thoát khỏi đòn trả đũa của Lầu Năm góc cũng đủ giáng đòn sấm sét vào New York. Kết quả của việc bố trí tên lửa hạt nhân ở Cuba không chỉ có thể khống chế hành động quân sự tuỳ tiện của Mỹ nhằm vào Cuba, mà còn giúp tạo thế cân bằng hạt nhân giữa Mátxcơva và Oasinhtơn. Theo Khrushchev, người Mỹ xây dựng các căn cứ quân sự bao vây Liên Xô, sử dụng vũ khí hạt nhân đe doạ Liên Xô, nên họ đáng được nếm vị đắng khi thấy tên lửa của Liên Xô chĩa vào.
Chính phủ Liên Xô phê chuẩn kế hoạch của Khrushchev, căn cứ vào hiệp định bí mật kí với Cuba, quyết định bố trí tên lửa tầm trung ở Cuba và cung cấp máy bay ném bom phản lực Il-28 cho Cuba. Hàng chục quả tên lửa (mỗi quả có thể mang đầu đạn hạt nhân có sức công phá lớn gấp hàng chục lần so với quả bom nguyên tử Mỹ ném xuống Hiroshima và Nagasaki - Nhật Bản) và hàng chục chiếc máy bay đã được tháo rời, đóng vào kiện, bí mật chuyển lên những chiếc tàu chở hàng đưa đến Cuba. Khoảng 3.500 nhân viên kĩ thuật Liên Xô cũng xuống tàu sang Cuba. Tới ngày 2/9, khi hai đoàn đại biểu Liên Xô và Cuba ra tuyên bố chung, kế hoạch vận chuyển vũ khí và nhân viên kĩ thuật của Liên Xô cơ bản đã hoàn tất. Tuy nhiên, Khrushchev không thể ngờ rằng kế hoạch chuyển thế trận từ Đông bán cầu sang Tây bán cầu của mình lại gây ra một cơn sóng gió lớn đến vậy trong quan hệ giữa Mátxcơva và Oasinhtơn cũng như trên trường quốc tế. Nguy cơ chiến tranh cũng không đặt Liên Xô vào vòng ngoại lệ.
Theo Minh Thành
Báo tin tức
Khủng hoảng tên lửa Cuba và những điều chưa biết - Kỳ 1: Từ sự kiện Vịnh Con lợn Khủng hoảng tên lửa Cuba (tháng 10/1962) là sự kiện kịch tính nhất trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, từng đẩy Mátxcơva và Oasinhtơn đến bên bờ của một cuộc chiến tranh hạt nhân. Nhưng rốt cuộc, ít người biết được nguyên nhân sâu xa gây ra nó và nhân loại đã thoát ra khỏi thảm họa hạt nhân nhãn tiền đó như...