Chuyên gia luật quốc tế bàn cách giải quyết tranh chấp Biển Đông

Các chuyên gia luật biển nhận định việc áp dụng các cơ chế vào tranh chấp ở Biển Đông đang bế tắc do căng thẳng gia tăng, và khẳng định rằng các đảo nhân tạo không thể được hưởng quy chế như đảo tự nhiên.

Đại sứ Franz Jessen, Trưởng Phái đoàn EU tại Việt Nam, phát biểu tại hội thảo. Ảnh: eeas.europa.eu.

Hội thảo quốc tế “Các vấn đề biển và Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS): Chia sẻ cách tiếp cận của châu Âu và châu Á về tranh chấp lãnh thổ” diễn ra tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh trong hai ngày 4 và 5/6. Sự kiện do Học viện Ngoại giao tổ chức với sự hỗ trợ của Phái đoàn Liên minh châu Âu (EU) tại Việt Nam.

Hơn 140 đại biểu tham gia, trong đó có gần 30 chuyên gia luật quốc tế trong và ngoài nước, học giả và chuyên gia phân tích chính sách từ châu Âu, Nhật Bản, Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á. Họ thảo luận nhiều khía cạnh liên quan đến giải thích và áp dụng UNCLOS 1982.

Các đại biểu nhấn mạnh việc giải quyết tranh chấp thông qua những biện pháp hoà bình, gồm cả đàm phán trực tiếp và thông qua toà án hoặc trọng tài. Với tranh chấp biển, các bên có thể đàm phán trực tiếp để đạt thoả thuận phù hợp nhất, đưa ra phân xử ở tòa án hay trọng tài là biện pháp cuối cùng.

Tuy nhiên, triển vọng áp dụng các cơ chế giải quyết tranh chấp vào tranh chấp Biển Đông hiện nay đang bế tắc do nguy cơ leo thang tranh chấp và xung đột vũ trang từ hàng loạt vụ việc về nghề cá, thăm dò khai thác dầu khí, sử dụng và đe doạ sử dụng vũ lực và xâm phạm đến quyền tự do hàng hải và hàng không.

Các bên một mặt cần tích cực áp dụng cơ chế giải quyết tranh chấp quốc tế, trong đó có UNCLOS, mặt khác xây dựng những quy tắc để quản lý tranh chấp, kiểm soát xung đột, trong đó có việc sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Hội thảo diễn giải về quy chế pháp lý đối với vùng biển và thực thể trên biển (đảo, đá, bãi cạn, đảo nhân tạo…) từ góc độ luật học và thực tiễn quốc gia. Theo đó, một thực thể chỉ được công nhận là “đảo” và có khả năng tạo ra vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa khi là đảo hình thành tự nhiên, có thể duy trì sự cư trú của con người hoặc có đời sống kinh tế riêng.

Các đại biểu đều nhấn mạnh việc xây dựng, bồi đắp mở rộng các thực thể trên biển thành đảo nhân tạo không thể giúp chúng được hưởng vùng đặc quyền. Một quốc gia chỉ được xây dựng và mở rộng biến bãi ngầm hoặc bãi cạn nửa nổi nửa chìm thành đảo nhân tạo khi nó thuộc vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nước đó hoặc nằm ngoài quyền tài phán của tất cả các nước.

Đại sứ Franz Jessen, Trưởng Phái đoàn EU tại Việt Nam, khẳng định EU sẵn sàng phối hợp với Việt Nam tạo diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm.

Đại sứ, Tiến sĩ Đặng Đình Quý, Giám đốc Học viện Ngoại giao Việt Nam, nhận định đây là hội thảo quốc tế đầu tiên chia sẻ sâu về luật pháp quốc tế, giúp các bên liên quan hiểu hơn về vai trò của luật quốc tế trong quản lý và giải quyết tranh chấp biển. Ông hy vọng EU tiếp tục hỗ trợ để các nước trong khu vực có nhận thức chung trong việc giải thích và vận dụng luật pháp quốc tế nhằm quản lý các xung đột và xây dựng các mô hình hợp tác biển hiệu quả tại Biển Đông.

Như Tâm

Theo VNE