Chuyên gia hiến kế cứu đ.ập hồ Núi Cốc chỉ với 5 tỉ đồng/ha
Với chi phí 5 tỉ đồng/ha, nếu phải phủ cát cả diện tích mặt đ.ập chính hồ Núi Cốc (khoảng 5ha) để khắc phục sự cố thấm, gãy thì chi phí chỉ khoảng 25 tỉ đồng.
Sự cố nước thấm qua đ.ập hồ Núi Cốc ảnh hưởng đến an toàn đ.ập và vùng hạ lưu.
Mới đây, báo cáo từ Sở NN&PTNT tỉnh Thái Nguyên cho biết, đ.ập chính hồ Núi Cốc đang có hiện tượng thấm nhỏ ở vai bờ tả phía hạ lưu. Từ cao trình 44 m hạ lưu bờ tả có hiện tượng thấm nhiều và lan rộng, trong khi đó rãnh thoát nước hạ lưu đ.ập tại cao trình 32 m và 42 m bị đổ gãy chiều dài 200 m làm tụt các tấm lát mái.
Trước hiện tượng trên, UBND tỉnh Thái Nguyên đã ra Quyết định “công bố tình trạng khẩn cấp đ.ập chính Hồ Núi Cốc bị thấm có nguy cơ gây mất an toàn đ.ập”.
Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Thái Nguyên (đơn vị trực tiếp quản lý Hồ Núi Cốc) được giao nhiệm vụ khẩn trương tìm nguyên nhân và khắc phục sự cố.
Với tổng mức đầu tư Dự án dự kiến trên 76 tỷ đồng, chủ đầu tư sẽ thực hiện các nội dung chính như: khoan phụt tạo màng chống thấm toàn bộ thân đ.ập, làm lại hệ thống tiêu thoát nước thân đ.ập, sửa chữa hệ thống tiêu thoát nước mặt mái hạ lưu đ.ập, sửa chữa mái hạ lưu những vị trí bị hư hỏng, khôi phục thiết bị quan trắc thấm và bổ sung thiết bị đo mưa…
Ngày 21/6, Tiến sĩ Nguyễn Bách Phúc – Chủ tịch Hội tư vấn Khoa học công nghệ & quản lý TPHCM HASCON cho hay, sự cố thấm nước trong thân đ.ập hồ Núi Cốc là chuyện thường xảy ra ở loại đ.ập đất nện.
Theo ông Phúc, nước thấm trong đ.ập có thể do 2 nguồn: nước hồ từ thượng lưu ngấm qua thân đ.ập xuống hạ lưu và nước mưa đổ xuống thân đ.ập, thấm dần rồi chảy ra ngoài.
Video đang HOT
Để tìm ra nguyên nhân, ông Phúc cho rằng cần làm thí nghiệm: “Khi thấy nước thấm chảy ra phía hạ lưu ở độ cao 44m, thử hạ nước thượng lưu thấp hơn 44m xem còn thấm không? Nếu phía hạ lưu không còn nước thấm nữa, thì chắc chắn nước từ thượng lưu thấm xuống.
Kiểm tra nguồn nước thấm là nước mưa bằng cách: đo đạc kĩ lượng mưa và lưu lượng nước thấm, xem hai con số này liên quan với nhau như thế nào. Nếu trời mưa to lượng mưa lớn và lưu lượng thấm cũng lớn theo thì rõ ràng nước thấm qua đ.ập có nguồn gốc từ nước mưa.
Ngoài ra, để tăng độ chính xác của 2 thí nghiệm nói trên, có thể hóa nghiệm nước hồ và nước mưa, đồng thời hóa nghiệm nước thấm ở hạ lưu, thì sẽ xác định được nguyên nhân thấm là từ nguồn nước nào, nước thượng lưu hay nước mưa”.
Tiếp theo, việc xác định đường dẫn nước thấm trong thân đ.ập cũng là rất khó khăn. Nhìn bằng mắt thường sẽ chỉ thấy vị trí nước chảy ra ngoài phía hạ lưu thân đ.ập, nhưng từ đó không thể xác định được các dòng thấm đã chạy “ngoằn ngoèo” thế nào, đặc biệt khó xác định đối với đ.ập đất nện như đ.ập hồ Núi Cốc. Nếu không xác định được điều này, mà vội vàng đưa ra giải pháp khắc phục thì rất có thể xãy ra nguy cơ tốn t.iền vô ích.
Với kinh nghiệm nhiều năm nghiên cứu trong lĩnh vực thủy điện – thủy lợi, ông Phúc cho biết: “Với đ.ập hồ Núi Cốc, phương pháp khoan phụt tạo màng chống thấm chưa hẳn là tối ưu, bởi vì phương pháp này xuất phát từ đầu là chống thấm cho nền đ.ập với kết cấu đá Granits nhẹ. Những năm gần đây, người ta áp dụng phương pháp này cho thân đ.ập đất nện nhưng kinh nghiệm chưa nhiều và vẫn có những tranh luận về hiệu quả”.
Ông Phúc cho rằng, cách đơn giản để khắc phục được các khe thấm ngoằn ngoèo trong thân đ.ập là “nén”. Nén bằng cách đổ cát lên trên mặt đ.ập, tại những vị trí nghi ngờ có dòng thấm bên dưới. Với đụn cát cao chừng 10 mét, áp lực của cát nén vào mặt đ.ập sẽ là 20 tấn/m2. Sức nén này chắc chắn có thể ép cho các khe nức bên dưới bị bịt chặt lại. Duy trì đụn cát chừng 1- 2 tháng thì việc chống thấm cho thân đ.ập đất nện sẽ thành công.
Chủ tịch Hội tư vấn Khoa học công nghệ & quản lý TPHCM HASCON thử tính toán: Giả thiết tạo đụn cát rộng 1 heta (10.000 m2) trên mặt đ.ập và cao 10 m, tổng lượng cát cần là 100.000 m3. Giá mua cát, chi phí vận chuyển và san ủi sẽ chỉ tốn khoảng 5 tỉ đồng. Với diện tích đ.ập chính rộng khoảng 5 ha, nếu có phải phủ cát toàn bộ mặt đ.ập thì chi phí cũng chỉ khoảng 25 tỉ đồng.
“Tuy nhiên đây cũng chỉ là tính toán sơ bộ, có thể trong quá trình khắc phục sẽ có nhiều phát sinh. Để khắc phục sự cố hồ Núi Cốc cần tìm hiểu chính xác nguyên nhân thì mới giải quyết được dứt điểm”, ông Phúc nói.
Theo Danviet
TP Thái Nguyên, Sông Công sẽ ngập nếu đ.ập hồ Núi Cốc vỡ
Nếu hiện tượng thấm thân đ.ập chính không được ngăn chặn, hồ Núi Cốc vỡ thì toàn bộ TP Thái Nguyên, Sông Công và hai huyện thị bị ngập.
Ngày 20/6, tỉnh Thái Nguyên cho khoan thăm dò khảo sát để chốt phương án sửa chữa đ.ập chính hồ Núi Cốc - nơi đang bị thấm nước. Công việc được thực hiện khẩn trương bởi đang mùa mưa bão, nước đổ về hồ nhiều có thể làm gia tăng áp lực, đe dọa vỡ đ.ập.
Dòng thấm xuất hiện ở mái hạ lưu đ.ập.
Được xây dựng từ năm 1972 đến 1982, hồ Núi Cốc có một đ.ập chính, 7 đ.ập phụ. Đ.ập chính nằm ở xã Phúc Trìu (TP Thái Nguyên), cao 27 m, dài 480 m, rộng 5 m, cao trình đỉnh đ.ập (độ cao so với mực nước biển) là 49 m. Công trình có vai trò chủ lực ngăn dòng chảy sông Công, giữ nước trong hồ Núi Cốc.
Theo ông Nguyễn Công Thịnh, Giám đốc Công ty TNHH MTV khai thác thủy lợi tỉnh Thái Nguyên, từ năm 2014 khu vực đ.ập chính bắt đầu có vết thấm nhỏ nhưng không gây nguy hiểm. Đến tháng 4/2017, lượng nước thấm qua đ.ập chính ngày càng tăng và lan rộng, công ty đã báo cáo Sở Nông nghiệp và UBND tỉnh.
Cụ thể, hiện tượng thấm xảy ra ở vai đ.ập phía bờ hữu từ cao trình 45 m đến 46 m, tạo thành từng rãnh nước nhỏ. Giữa mái hạ lưu đ.ập chính ở cao trình 38 m và tại cao trình từ 42 m đến 44 m bờ tả cũng bị thấm. Ngoài ra, rãnh thoát nước hạ lưu đ.ập tại tại cao trình 32 và 42 bị gãy đổ dài 200 m, mái lát thượng lưu có một số vị trí bị lún sụt, hư hỏng cục bộ.
Dòng thấm xuất hiện ở vai trái mái hạ lưu đ.ập.
Được mời tư vấn lập cáo báo nghiên cứu khả thi dự án đảm bảo an toàn hồ Núi Cốc, đại diện Tổng công ty Tư vấn xây dựng thủy lợi Việt Nam phân tích, do đ.ập chính hồ Núi Cốc đắp bằng đất đồng chất, qua 40 năm chất lượng đất đắp cùng các bộ phận khác xuống cấp. Điều này dẫn đến hệ số thấm của đất đ.ập vượt quá tiêu chuẩn cho phép khoảng 3-5 lần, có điểm 6 lần.
Mặt khác, đống đá tiêu thoát nước thân đ.ập về nguyên lý phải thông thoáng để nước đi qua, nhưng thực tế bị tắc dẫn đến nước thấm dâng cao lên mái hạ lưu. Việc gia cố mái hạ lưu bằng tấm bê tông cốt thép vô hình chung đã bịt kín đường thoát ra của dòng thấm, dẫn đến nước bị ứ đọng, dâng cao trong thân đ.ập và thoát ra tại những vị trí xung yếu (khe hở) của tấm lát bê tông.
Nước thấm giữ lâu ngày trong thân đ.ập sẽ làm trôi lớp đất cát, đến giới hạn nào đó sẽ bị phá vỡ, gây vỡ đ.ập. Theo ông Thịnh, nếu điều này xảy ra, vùng hạ du gồm TP Thái Nguyên, TP Sông Công, thị xã Phổ Yên, huyện Phú Bình và một phần của tỉnh Bắc Giang sẽ bị ngập. Trước nguy cơ mất an toàn đ.ập, UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban bố tình trạng khẩn cấp.
Khu vực khoan thăm dò trên đ.ập chính. Ảnh: Gia Chính.
Nhằm khắc phục sự cố ở đ.ập chính hồ Núi Cốc, Tổng công ty Tư vấn xây dựng thủy lợi Việt Nam đề xuất khoan phụt vữa tạo màng chống thấm tại tim đ.ập, bóc toàn bộ tấm lát bê tông mái hạ lưu đ.ập chính từ cao trình 42 xuống 32 và sửa chữa đống đá tiêu nước đ.ập chính từ cao trình 32 xuống thân đ.ập. Với công nghệ Việt Nam hiện có thì vấn đề xử lý không quá phức tạp.
Ngày 19/6, tại cuộc họp của tỉnh Thái Nguyên với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cùng các nhà khoa học, đa số ý kiến đồng tình với cách làm trên, tuy nhiên chưa được chốt. Phương án phụ được UBND tỉnh xây dựng nhiều năm nay là trường hợp cần thiết sẽ phá đ.ập phụ số 5 để giữ đ.ập chính. Khu vực này dân cư thưa thớt, sẽ giảm thiểu tối đa thiệt hại.
Hồ Núi Cốc được tạo nên sau khi đ.ập ngăn sông Công được xây dựng, cách trung tâm thành phố Thái Nguyên khoảng 15 km. Phía bờ tả thuộc các xã Tân Thái (huyện Đại Từ), Phúc Xuân, Phúc Trìu (TPThái Nguyên), phía bờ hữu thuộc các xã Bình Thuận, Lục Ba, Vạn Thọ, Phúc Thọ. Đây là hồ chứa nhân tạo đa mục tiêu. Theo thiết kế, hồ Núi Cốc cấp nước tưới cho 12.000 ha đất canh tác nông nghiệp; cấp nước cho công nghiệp 40-70 triệu m3 mỗi năm; phòng lũ; khai thác du lịch; nuôi trồng thủy sản và cải thiện môi trường.
Nhóm phóng viên
Theo VNE
Nguy cơ vỡ đ.ập chính Hồ Núi Cốc: Hệ số thấm nước vượt mức cho phép Đ.ập thoát nước hạ lưu của Hồ Núi Cốc (Thái Nguyên) xây dựng từ lâu nên đã xuống cấp và bị tắc, do vậy đường thoát nước dòng thấm ở đ.ập ra phía hạ lưu là bị đẩy lên trên. Qua khảo sát hệ số thấm vượt mức cho phép, dòng thấm về hạ lưu lớn hơn mức bình thường. Đây là tiềm...