Chuyên gia giáo dục chia sẻ: Trước đây, chính cha mẹ cũng từng chứng kiến bạn bè trong lớp truyền tay nhau hình ảnh 18+ ở sách báo

Đã đến lúc cha mẹ cần trang bị những kiến thức giáo dục giới tính để trở thành người bạn đồng hành của con, giúp con vượt qua khủng hoảng tuổi mới lớn.

Mặc dù thời đại ngày nay đã cởi mở hơn nhiều so với thế hệ trước, song phần lớn các bậc phụ huynh vẫn có xu hướng lảng tránh, ít khi dạy con về giáo dục giới tính, kể cả khi con bước vào độ vị thành niên. Có nhiều cha mẹ coi đây là chủ đề nhạy cảm, là điều cấm kỵ.

Thế nhưng ở độ tuổi mới lớn, do sự tò mò nên chuyện trẻ lên mạng xem những hình ảnh, video nhạy cảm là điều hoàn toàn có thể xảy ra. Vậy trong trường hợp phát hiện con như vậy, cha mẹ nên làm gì? Chúng ta quát tháo, răn đe hay nhẹ nhàng khuyên nhủ và coi đây là cơ hội giáo dục giới tính cho con. Trong những ngày gần đây, đây là vấn đề khiến nhiều bậc phụ huynh trăn trở.

Với mong muốn hiểu rõ hơn, chúng tôi đã liên hệ với chị Linh Hoàng – Giám đốc Học thuật tại Tổ chức Giáo dục giới tính WeGrow Việt Nam để có thêm cái nhìn đa chiều.

Chị Linh Hoàng – Giám đốc Học thuật tại Tổ chức Giáo dục giới tính WeGrow Việt Nam.

Những ngày vừa qua, câu chuyện giới tính, tình dục đang là chủ đề được mọi người quan tâm hàng đầu. Vậy chị đánh giá như thế nào trước nội dung và tốc độ thông tin về tình dục trong thời đại 4.0?

Điều này chúng ta đều thấy rất rõ ràng. Ngày xưa, cách đây khoảng 10 – 15 năm, thiết bị điện tử chưa phổ biến như bây giờ. Còn ngày nay, thông tin lan truyền như vũ bão nên việc trẻ sớm tiếp cận với mạng xã hội, Internet là điều không thể tránh được, đặc biệt là trong tình hình dịch bệnh COVID-19 khiến trẻ phải học trực tuyến tại nhà.

Có nhiều gia đình quản lý con rất chặt, họ không cho con sử dụng thiết bị điện tử khi cha mẹ không có mặt. Nhưng điều này cũng không ngăn được tính tò mò, ham khám phá của trẻ. Con có thể tiếp cận với văn hoá phẩm đồi truỵ qua điện thoại của bạn bè trên lớp và các nguồn khác. Nói như vậy để chúng ta không đổ lỗi con hư là tại thiết bị thông minh. Thực tế, trẻ luôn tò mò những câu chuyện tình dục hay băn khoăn trước câu hỏi đơn giản nhất như: “Con sinh ra từ đâu?”. Đây là chuyện bình thường và thường gặp trong cuộc sống.

Cứ so sánh với 10 năm trước, thời Internet chưa phát triển thì những đứa trẻ vẫn tiếp xúc với ẩn ý tình dục xung quanh, chứ đâu nhất thiết phải qua phim khiêu dâm. Đó có thể là cảnh hôn nhau, cảnh nóng, chi tiết gợi dục trên phim truyền hình. Hay đơn giản là các cuộc hội thoại giữa người lớn, giữa cha mẹ. Cha mẹ hãy bình tĩnh và nhớ lại xem trước đây, chúng ta cũng từng chứng kiến bạn bè trong lớp truyền tay nhau hình ảnh 18 ở sách báo.

Có một điều bất cập như này, văn hoá nước mình là văn hoá cấm dục nên càng kích thích thì trẻ càng tò mò và lén lút tìm hiểu cho bằng được. Từ hàng ngàn đời nay, mọi người thường né tránh nói về tình dục và các vấn đề liên quan.

Điện thoại thông minh là công cụ hỗ trợ con học tập và giải trí, nhất là trong bối cảnh trẻ bắt buộc học online. Vậy nếu không may phát hiện con sử dụng điện thoại sai mục đích, dùng để xem phim khiêu dâm thì cha mẹ nên làm gì?

Khi phát hiện con xem phim 18 , đa số phụ huynh thường bàng hoàng, thảng thốt: “Ôi! Đây không phải đứa con bé bỏng, hồn nhiên của tôi. Con giờ đã trở thành một người khác”. Phụ huynh thường tỏ ra nghiêm trọng hoá và thể hiện ra bằng hành động tiêu cực như: Trút giận, đánh mắng, bêu rếu con với mọi người, thậm chí là đưa con lên mạng xã hội. Tất cả những điều này chỉ gây tổn thương cho con và ảnh hưởng xấu đến tâm lý về lâu dài, mai này rất khó để chữa lành.

Những biểu hiện ấy xuất phát từ việc mọi người hiểu sai lệch về giáo dục giới tính nói chung và xem phim khiêu dâm nói riêng. Các cha mẹ luôn tồn tại những nỗi sợ vô hình: Sợ con hư hỏng, có suy nghĩ đen tối, tha hoá về nhân cách,… Tất cả điều cha mẹ nghĩ đều không đúng. Trên thực tế, việc con tiếp xúc với nội dung “đen” đều xuất phát từ việc vô tình thấy được hoặc do nhu cầu tìm hiểu thông tin. Các con đang đi kiếm thông tin một cách bản năng để trả lời cho những thắc mắc của bản thân.

Chính vì vậy, cha mẹ cần hiểu hành trình, cảm xúc con đang trải qua. Đầu tiên, hãy kiểm soát cảm xúc của mình để tránh làm tổn thương con. Thứ hai là cần đưa phương án giải quyết một cách toàn diện. Về bản chất, việc con xem phim nóng chỉ là một trong rất nhiều vấn đề của tuổi dậy thì, có nhiều đứa trẻ rơi vào tình huống khác như: Bị gạ tình, thủ dâm, yêu sớm,…

Sau khi kiểm soát được cảm xúc, cha mẹ nên nhìn nhận lại bản thân mình. Chúng ta thật sự có hiểu bối cảnh con đang sống hay không, có nắm được kiến thức đầy đủ về giới tính không?

Cha mẹ có thể cho con tham gia khoá học giới tính để trang bị kiến thức và những kỹ năng cần thiết.

Cách đầu tiên và tôi cho là cách đơn giản nhất mà phụ huynh nên làm là lên mạng tìm kiếm thông tin liên quan. Tiếp theo, nếu có điều kiện thì hãy đến gặp chuyên gia. Bởi thông tin trên mạng tràn lan, không chính thống khiến nhiều phụ huynh bị rơi vào một mê cung, loay hoay không biết nên làm gì. Chuyên gia sẽ là người xem xét tình hình và đánh giá khách quan mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái. Để từ đó đưa ra chiến lược tổng quan nhằm can thiệp và điều chỉnh phù hợp nhất.

Có kiến thức rồi thì phải truyền tải đến con, nhưng không nhất thiết phải do cha mẹ nói ra. Nhiều người trước đó không hoà thuận, xảy ra xung đột với con nên giờ con cũng bỏ ngoài tai. Vì vậy, cha mẹ có thể nhờ những người con cảm thấy gần gũi, tin tưởng, muốn được trò chuyện như: Anh chị họ, cô, chú, dì,… Đây là những người truyền tải thông điệp tốt nhất.

Sau đó, cha mẹ cần xây dựng ngay lại hình ảnh cá nhân để đem lại sự gần gũi, gắn bó với con. Tôi nghĩ nên tặng con một “Hộp Trưởng Thành”. Trong đó chứa sách và đồ chơi giáo dục giới tính phù hợp với lứa tuổi, bắt đầu từ tuổi 12 trở lên còn có bao cao su, que thử thai,… Như vậy, con sẽ cảm thấy cha mẹ mình thật cấp tiến, tâm lý. Điều này giúp con mở lòng để cha mẹ bước vào thế giới riêng.

Ngoài ra, nếu có điều kiện hãy đăng ký cho con tham gia khoá học về giới tính. Khi học trong một môi trường giáo dục cởi mở, bình đẳng, con sẽ dễ dàng đặt câu hỏi với thầy cô và các bạn. Những kiến thức con tiếp xúc ở lớp mang lại hiệu quả cao so với những lời giáo điều: “Con không được xem phim khiêu dâm! Cha mẹ cấm con xem hình ảnh không lành mạnh!”.

Thưa chị, việc chúng ta giáo dục giới tính sớm có nguy cơ khiến con bị kích thích, tò mò, hình thành suy nghĩ lệch lạc dẫn đến hành động nguy hại không? Hay chúng ta nên đợi con đến một độ tuổi nhất định để chia sẻ về tình dục, giới tính?

Do điều kiện được giáo dục giới tính toàn diện ở Việt Nam rất thấp nên mọi người bị hạn hẹp trong nhận thức. Chúng ta thường nghĩ giáo dục giới tính là những câu chuyện liên quan đến tình dục. Nhưng gốc rễ của nó là giáo dục về phẩm chất và nhân cách. Đó là việc trang bị năng lực giúp những đứa trẻ cảm thấy an toàn và hạnh phúc. Chính vì thế, nó có phạm vi rộng hơn rất nhiều, liên quan đến bản ngã cá nhân, xây dựng mối quan hệ, nhận thức về giới, tự vệ cho bản thân, phong cách sống, định hướng ước mơ…

Việc cha mẹ cần làm là giáo dục giới tính toàn diện để con có đầy đủ phẩm chất, năng lực. Vì vậy, đây không hề là chuyện “vẽ đường cho hươu chạy lung tung”, khiến con tò mò hơn. Theo nhiều số liệu thống kê chỉ ra rằng, những đứa trẻ được tiếp cận giáo dục giới tính sớm thì việc quan hệ tình dục lần đầu có xu hướng trì hoãn hơn so với trẻ không được giáo dục sớm.

Tiếp theo, giáo dục giới tính đúng là “vẽ đường cho hươu chạy” đấy nhưng đó là chạy theo con đường đúng. Cha mẹ nào mà vẫn đang tìm mọi cách ngăn chặn con tìm hiểu về tình dục nghĩa là đang chối bỏ hiện thực, chối bỏ bản năng của con. Tóm lại, “vẽ đường cho hươu chạy… đúng” mới là điều quan trọng và cấp thiết.

Như vậy, không chỉ con cái mới cần học về giới tính, tình dục, ngay cả cha mẹ cũng cần bổ sung kiến thức cho bản thân. Vậy theo chị, cha mẹ cần trang bị những kỹ năng gì?

Đầu tiên, cần trao quyền hạnh phúc cho chính mình. Đôi khi phụ huynh còn bị kìm kẹp bởi nhiều định kiến, hiểu sai lệch, không giải quyết được vấn đề của mình dẫn đến việc đổ lên đầu con cái, khiến con ảnh hưởng bởi cảm xúc và hạn chế của chính cha mẹ.

Thứ hai, cơ bản nhất là cần trang bị kiến thức giới tính để giáo dục con tốt hơn. Đây là môn học đặc thù, không giống như Toán, Văn, Ngoại ngữ,… Môn này yêu cầu sự phù hợp với điều kiện hoàn cảnh, độ tuổi, môi trường sống,… Ngay bản thân phụ huynh phải có nền tảng kiến thức đúng đắn về tình dục, giới tính.

Thứ ba, nâng cao hơn chút thì chính cha mẹ cần hiểu rõ và thực hành những giá trị cốt lõi như: Thế nào là sự tôn trọng? Thế nào là sự bình đẳng? LGBT là gì,… Có hiểu cốt lõi vấn đề mới có thể xử lý những vấn đề phát sinh một cách hợp tình hợp lý. Quan trọng nhất là sự cảm thông, thấu hiểu với con. Đừng hành động theo bản năng như: Quát mắng, đánh đập, bêu rếu con mà hãy ra lời khuyên dựa trên cơ sở khoa học.

Để giáo dục giới tính tốt nhất cho con thì cha mẹ cần trang bị kiến thức một cách đầy đủ, chính xác. (Ảnh minh hoạ)

Tình dục không hề xấu, tình dục gắn với tình yêu và trách nhiệm là điều vô cùng thiêng liêng. Vậy làm sao để con nhận thức được điều đó so với thứ tình dục không lành mạnh trên phim ảnh?

Cốt lõi vấn đề vẫn là giúp có con kiến thức đúng đắn. Khi đó, con sẽ có màng lọc thông tin và tạo nên tấm khiên chống lại những điều xấu xa, lệch lạc. Khi có lỡ xem phải phim khiêu dâm thì lúc đó, với một màng lọc thông tin tốt, con sẽ biết phim chỉ là phim thôi, nó khác đời thật rất nhiều.

Chẳng hạn như phim “đen” thường cho rằng: Kích thước càng to càng tốt, phụ nữ phải phục tùng đàn ông, thời gian quan hệ càng lâu càng phấn khích, thậm chí là quan hệ không cần có tình yêu hay sự đồng thuận, hiếp dâm cũng được,… Nhưng thực tế thì tình dục còn gắn liền với tình yêu, với nghĩa vụ và trách nhiệm cao cả.

Tôi thường so sánh vui rằng đâu đấy, xem phim khiêu dâm thì cũng như xem phim ngôn tình Hàn Quốc. Xem nhiều cũng dẫn đến nghiện, mà xem rồi cứ thế tin rằng ngoài đời cũng vậy. Điều này dẫn đến hình thành suy nghĩ sai lệch (Ví dụ như cho rằng đàn ông cứ phải “soái ca”, phải “tổng tài” thì mới tốt). Cha mẹ cần giúp con phân biệt đâu là phim và đâu là đời thực, rất khác nhau.

Bên cạnh đó, hãy nói với con rằng nếu đã lỡ xem rồi thì không cần cảm thấy tội lỗi hay ám ảnh. Và quan trọng hơn, con không hề cô đơn. Bên cạnh con luôn có thầy cô, bố mẹ, anh chị – những người sẵn sàng chia sẻ và giúp con giải quyết vấn đề khi xảy ra. Giáo dục giới tính là việc khó, không phải diễn ra trong ngày một ngày hai mà đòi hỏi một hành trình. Nhưng với tình yêu và sự nỗ lực không ngừng vì con cái, bất cứ phụ huynh nào cũng có thể bắt đầu hành trình ấy.

Xin cảm ơn chuyên gia về buổi trò chuyện!