Chuyên gia chỉ cách phân biệt sốt xuất huyết và sốt virus, thuốc điều trị từng loại bệnh cho bé
Hiện đang vào mùa dịch sốt xuất huyết (SXH), nhiều phụ huynh lo lắng. Bởi sốt do virus hay sốt xuất huyết có nhiều biểu hiện giống nhau, trong khi phụ huynh chưa có nhiều kinh nghiệm để nhận biết từng loại sốt để có hướng chăm sóc, điều trị phù hợp cho trẻ.
Ảnh minh họa
Theo các chuyên gia, sốt virus là bệnh chỉ chung do nhiều loại virus khác nhau gây ra. Tùy từng tác nhân virus mà biểu hiện bệnh có thể nặng, nhẹ khác nhau. Thông thường, người bị sốt virus có những triệu chứng như sốt cao đột ngột, ho, chảy mũi, đau họng, buồn nôn, nôn, đi ngoài phân lỏng; trẻ bị sốt virus thì quấy khóc, mắt đỏ, chảy nước mắt trong, có thể xuất hiện ban sau sốt 2-3 ngày.
SXH dengue do virus Dengue gây ra. Virus này có 4 chủng huyết thanh khác nhau là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Bệnh nhân nhiễm với chủng virus nào thì chỉ có khả năng tạo nên miễn dịch suốt đời với chủng virus đó. Muỗi Aedes aegypti là véc tơ truyền bệnh chủ yếu ở hầu hết các khu vực bệnh lưu hành.
PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng khoa Nhi, BV Bạch Mai, Hà Nội, khám cho bệnh nhi
Theo PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng khoa Nhi (BV Bạch Mai), SXH và sốt virus giống nhau ở chỗ là sốt đột ngột bùng lên và sốt rất cao, lên đến 39-40 độ C. Em bé đang khỏe mạnh, bỗng sốt cao và sốt trong 3 ngày liên tiếp.
Tuy nhiên, SXH có biểu hiện khác với sốt virus như có vùng xuất huyết. Ngoài ra, một số trẻ có thể bị ra máu mũi, hoặc đau bụng. Đặc biệt, trẻ mắc SXH thường rất mệt, còn sốt virus thì trẻ chỉ mệt khi sốt. Khi hết sốt, trẻ lại chạy nhảy, chơi đùa bình thường.
PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng cho rằng, trong những ngày đầu phụ huynh rất khó phân biệt đâu là trường hợp trẻ bị SXH, đâu là sốt virus. Do đó, dù trẻ bị sốt gì thì phụ huynh cần chăm sóc giống nhau như cho bé ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng; cho trẻ uống nhiều nước, ngủ nghỉ đầy đủ.
Đến ngày thứ 3, nếu trẻ sốt không giảm thì phụ huynh phải đưa đến BV. Lúc này, bác sĩ sẽ thăm khám và xác định trẻ bị sốt gì để có phương án điều trị phù hợp.
PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng khoa Nhi, BV Bạch Mai, Hà Nội
Vắc xin bảo vệ cơ thể trước virus sốt xuất huyết như thế nào?
Vắc xin phòng sốt xuất huyết chứa 4 chủng virus dengue đã bị làm cho suy yếu. Sau khi tiêm vào cơ thể, các kháng nguyên này sẽ kích hoạt các đáp ứng miễn dịch theo 3 bước.
Vắc xin bảo vệ cơ thể trước virus sốt xuất huyết như thế nào?
Sốt xuất huyết dengue là bệnh truyền nhiễm gây ra bởi 1 trong 4 loại virus dengue là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Sốt xuất huyết dengue là vấn đề y tế công cộng điển hình ở các nước thuộc vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt là châu Mỹ Latinh và châu Á.
Ở Việt Nam, trung bình mỗi năm nước ta có khoảng trên 100.000 trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết. Năm 2019 con số này là 320.331 ca bệnh, 53 trường hợp tử vong, số ca mắc cao nhất trong 32 năm trở lại đây.
Người nhiễm virus dengue thường sẽ biểu hiện triệu chứng sau 2-7 ngày và các triệu chứng này có thể kéo dài đến 1 tuần. Các triệu chứng điển hình bao gồm: sốt cao, đau đầu, viêm kết mạc, sưng, viêm xương khớp, buồn nôn, sưng hạch và nặng nhất là xuất huyết. Hiện tượng xuất huyết xảy ra khi virus xâm nhập được vào mạch máu, làm các tĩnh mạch trở nên dễ thấm hơn, khiến máu bị rò rỉ ra bên ngoài. Việc ứ đọng máu ở phúc mạc và khoang màng phổi gây nên các vấn đề nghiêm trọng ở hệ tuần hoàn và một số trường hợp nặng có thể dẫn đến cái chết của bệnh nhân.
Hiện nay, sốt xuất huyết chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, trong khi đó vắc xin phòng bệnh vẫn còn rất hạn chế, chưa thực sự hiệu quả và an toàn với người sử dụng.
Dengvaxia là loại vắc xin phòng sốt xuất huyết đầu tiên trên thế giới, được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấp phép vào năm 2019. Hiện nay, Dengvaxia đã được cấp phép ở 54 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.
Dẫu vậy, vì lý do an toàn, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các quốc gia cấp phép cho Dengvaxia đều khuyến cáo chỉ sử dụng vắc xin này ở những người đã từng nhiễm sốt xuất huyết và hồi phục trước đó.
Về cơ chế hoạt động, cũng giống như các loại vắc xin khác, Dengvaxia chứa 4 chủng virus dengue gây sốt xuất huyết đã bị làm cho suy yếu. Sau khi tiêm vào cơ thể, các kháng nguyên này sẽ kích hoạt các đáp ứng miễn dịch theo 3 bước:
- Trước hết, các tế bào tua (các tế bào chuyên làm nhiệm vụ trình diện kháng nguyên cho các tế bào T) sẽ nhanh chóng bắt lấy virus dengue từ vắc xin thâm nhập vào cơ thể, rồi mang chúng đến hạch bạch huyết thông qua hệ mạch bạch huyết.
- Tại hạch bạch huyết, tế bào tua sẽ trình diện kháng nguyên cho các tế bào T (1 trong 2 loại tế bào lympho có chức năng phá hủy các tế bào bị tổn thương, đồng thời cảnh báo về tác nhân xâm hại cho các tế bào khác).
- Tế bào T sau khi được kích hoạt, theo phản ứng dây chuyền sẽ kích hoạt tế bào B (tế bào lympho có chức năng tạo ra kháng thể). Tế bào B đã hoạt hóa sẽ nhân lên về số lượng, đồng thời tạo ra 4 loại kháng thể đặc hiệu với 4 loại virus dengue. Lượng kháng thể này sẽ được giải phóng đi khắp cơ thể thông qua mạch máu.
Khi muỗi vằn mang virus dengue đốt 1 người đã được chủng ngừa vắc xin, virus thâm nhập vào cơ thể, thông qua nước bọt của muỗi, sẽ nhanh chóng được nhận diện bởi các kháng thể đặc hiệu đã được sản sinh nhờ vắc xin, theo cơ chế chìa khóa - ổ khóa. Các kháng thể này sẽ bám lên thụ thể trên bề mặt virus và từ đó bất hoạt virus.
Virus sốt xuất huyết xâm nhập và tàn phá cơ thể con người như thế nào? Hiện tượng xuất huyết xảy ra khi virus xâm nhập được vào mạch máu, làm các tĩnh mạch trở nên dễ thấm hơn, khiến máu bị rò rỉ ra bên ngoài. Virus sốt xuất huyết xâm nhập và tàn phá cơ thể con người như thế nào? Sốt xuất huyết dengue là một loại bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, được phát...