Chuyên gia cảnh báo hiểm họa đáng sợ từ “nhà máy sản xuất biến chủng”
Các chuyên gia c ảnh báo, người không tiêm chủng vắc xin ngừa Covid-19 có thể trở thành “nhà máy sản xuất biến chủng” của virus SARS-CoV-2.
Chuyên gia cảnh báo, người không tiêm vắc xin có thể trở thành “nhà máy sản xuất biến chủng” SARS-CoV-2 (Ảnh minh họa: Getty).
Những người không tiêm chủng vắc xin ngừa Covid-19 không chỉ mạo hiểm với sức khỏe của họ mà còn là mối nguy hiểm với cộng đồng nếu họ nhiễm virus, các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm cảnh báo. Điều này là bởi nguồn duy nhất của các biến chủng SARS-CoV-2 là cơ thể người nhiễm bệnh.
“Người không tiêm vắc xin có nguy cơ trở thành các nhà máy sản xuất biến chủng”, William Schaffner, giáo sư tại Khoa Bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt, cảnh báo. Chuyên gia này nhấn mạnh: “Càng nhiều người không tiêm chủng, virus càng có cơ hội sinh sôi và đột biến, và thậm chí có thể tạo ra đột biến mới nguy hiểm hơn”.
Tất cả các virus đều biến đổi và hầu hết theo hướng suy yếu đi, nhưng vẫn có những trường hợp virus biến đổi theo hướng mang lại cho nó lợi thế hơn như lây lan nhanh hơn, khả năng lây nhiễm vật chủ đa dạng hơn. Nếu một đột biến đủ mạnh, nó sẽ trở thành biến chủng. Tuy nhiên, để làm được điều đó, nó cần lây lan và nhân rộng, khi đó, một người chưa tiêm chủng sẽ là điều kiện thuận lợi cho quá trình đó diễn ra.
“Mỗi lần virus biến đổi, nó sẽ có thêm một nền tảng khác để bổ sung thêm đột biến. Hiện giờ, chúng ta phải đối mặt với các biến chủng dễ lây lan hơn”, Andrew Pekosz, một chuyên gia Đại học Johns Hopkins, nói.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trước đó cũng cảnh báo, nếu chúng ta càng cho virus cơ hội lây lan, thì virus càng có thêm nhiều cơ hội tạo biến chủng.
Giới chuyên gia cho rằng, các vắc xin hiện thời vẫn có hiệu quả với các biến chủng mới (Ảnh minh họa: CNBC).
Video đang HOT
Đến nay, WHO đã đưa 4 biến chủng của SARS-CoV-2 vào nhóm biến chủng “đáng lo ngại”, gồm biến chủng từ Ấn Độ (Delta), biến chủng từ Anh (Alpha), biến chủng từ Nam Phi (Beta) và biến chủng từ Brazil ( Gama). Đây là nhóm gồm các biến chủng có thể dễ lây lan hơn, có độc lực cao hơn hoặc dễ kháng vắc xin hơn.
Sự xuất hiện của biến chủng Delta đang tạo ra các làn sóng Covid-19 mới nghiêm trọng chưa từng có ở nhiều nước trên thế giới, thậm chí những nơi từng được coi là “thành trì” chống dịch. WHO cảnh báo, Delta có thể trở thành biến chủng trội toàn cầu trong những tháng tới.
Theo giới khoa học, các vắc xin hiện thời vẫn có hiệu quả ngăn ngừa đối với tất cả các loại biến chủng của virus SARS-CoV-2, nhưng điều đó có thể thay đổi bất cứ lúc nào. Đó là lý do tại sao các bác sĩ và chuyên gia y tế khuyến cáo càng nhiều người tiêm chủng càng tốt.
Tuy nhiên, trong khi một số nước được đán.h giá thành công trong chiến dịch tiêm chủng như Mỹ, Israel, Anh, nhờ nguồn cung vắc xin dồi dào và sớm triển khai tiêm chủng, nhiều nước khác vẫn chật vật đối phó tình trạng khan hiếm nguồn cung hay tâm lý e dè tiêm chủng của một bộ phận người dân. WHO kêu gọi các nước giàu chia sẻ vắc xin để thế giới có thể đạt được mục tiêu miễn dịch cộng đồng vào năm sau. Hiện 3 tỷ liều vắc xin đã được phân phối, nhưng để đạt miễn dịch cộng đồng, thế giới cần ít nhất 11 tỷ liều.
Triệu chứng mới ở người nhiễm biến chủng của SARS-CoV-2
Các chuyên gia Anh đã phát hiện thêm triệu chứng mới ở những người nhiễm SARS-CoV-2 và biến chủng của virus.
Nghiên cứu này thuộc dự án Real-time Assessment of Community Transmission (REACT) do các chuyên gia của Đại học Hoàng Gia London dẫn đầu. Ngoài các triệu chứng thông thường như những tài liệu chính thức đã công bố, nghiên cứu này chỉ ra hàng loạt dấu hiệu khác ở bệnh nhân Covid-19.
Tuy nhiên, dữ liệu cũng cảnh báo khoảng 60% người nhiễm virus SARS-CoV-2 biến chủng mới và chủng cũ đều không có bất kỳ triệu chứng lâm sàng nào.
Nhiều người bị chán ăn, đau đầu
Nghiên cứu thu thập dữ liệu trên các bệnh nhân từ tháng 6/2020 đến 1/2021. Thông thường, bệnh nhân nhiễm SARS-CoV-2 gặp phải 4 triệu chứng điển hình là mất khứu giác, vị giác, sốt và ho dai dẳng.
Tuy nhiên, dữ liệu trên một triệu ca dương tính với nCoV tại Anh cho thấy rất nhiều người gặp thêm triệu chứng khác, bao gồm ớn lạnh, chán ăn, đau đầu, đau cơ.
Đau đầu, chán ăn, đau cơ, ớn lạnh là những triệu chứng ghi nhận trên nhiều bệnh nhân Covid-19 tại Anh. Ảnh: Freepik.
Nghiên cứu cũng chỉ ra có sự thay đổi về các triệu chứng ở từng độ tuổ.i khác nhau. Cảm giác ớn lạnh xuất hiện ở mọi lứa tuổ.i khi họ nhiễm SARS-CoV-2. Tuy nhiên, đau đầu là dấu hiệu chủ yếu xuất hiện ở bệnh nhân trẻ tuổ.i (5-17 tuổ.i). Những ca bệnh từ 18 đến 54 tuổ.i thường xuất hiện tình trạng chán ăn, đau cơ.
Người trên 55 tuổ.i chủ yếu cảm thấy chán ăn sau khi nhiễm virus. Tr.ẻ e.m và thanh thiếu niên trong độ tuổ.i 5-17 cũng ít khi khởi phát triệu chứng sốt, ho dai dẳng hay chán ăn. Những dấu hiệu này thường xuất hiện ở bệnh nhân là người trưởng thành.
Tại Anh, người dân được khuyến khích xét nghiệm axit nucleic nếu họ có ít nhất một trong 4 triệu chứng điển hình là ho dai dẳng, sốt, mất vị giác, khứu giác. Tuy nhiên, dựa trên nghiên cứu mới, các chuyên gia cho rằng cần phải mở rộng khuyến cáo.
Giáo sư Paul Elliott, Giám đốc chương trình REACT, cho biết những phát hiện mới này cho thấy nhiều người đã mắc Covid-19 nhưng họ sẽ không làm xét nghiệm hoặc tự cách ly. Bởi triệu chứng của họ không trùng khớp với thông tin được công bố, khuyến cáo trên các trang y tế.
"Chúng tôi hiểu cần có các tiêu chí sàng lọc rõ ràng và nếu liệt kê cả những triệu chứng thường thấy ở các bệnh khác như cúm, cảm lạnh có thể khiến nhiều người cách ly, xét nghiệm không cần thiết. Nhưng tôi hy vọng những phát hiện của mình sẽ giúp sàng lọc người mắc Covid-19 tốt hơn, tránh để bỏ sót bệnh nhân", Giáo sư Paul Elliott nói.
Tỷ lệ người nhiễm biến chủng mới B117 gặp tình trạng ho dai dẳng tăng vọt tại Anh. Ảnh: Freepik.
Các triệu chứng khi nhiễm biến chủng virus mới
Ngoài dữ liệu trên, nghiên cứu cũng khám phá liệu những người nhiễm biến chủng virus mới B117 có triệu chứng điển hình nào khác không. Các nhà khoa học đã so sánh các triệu chứng mà bệnh nhân tự báo cáo với kết quả xét nghiệm dịch hầu họng được REACT thu thập vào tháng 11, 12 năm ngoái. Thời điểm này, Cơ quan Y tế Công cộng Anh ước tính 16% ca mắc Covid-19 mới trong tháng 1 là nhiễm biến chủng virus B117.
Ngoài các triệu chứng tương đồng với người nhiễm chủng cũ, bệnh nhân mang biến chủng mới ít gặp phải tình trạng mất khứu giác hay vị giác. Tỷ lệ người bị ho dai dẳng tăng vọt. Kết quả này tương ứng với dữ liệu mà Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh (ONS) công bố vào cuối tháng 1.
Phát hiện này dựa trên 6.000 người ngẫu nhiên ở Anh, có kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2. Cơ quan này đã lập bảng so sánh triệu chứng nhiễm biến chủng nCoV mới B117 với các chủng cũ:
Triệu chứng Biến chủng SARS-CoV-2 mới B117 Chủng virus SARS-CoV-2 cũ Ho 35% 28% Mệt mỏi/suy nhược 32% 29% Đau đầu 32% 30% Đau cơ 25% 21% Đau họng 22% 19% Sốt 22% 20% Mất vị giác 16% 19% Mất khứu giác 15% 19%
Tiến sĩ Joshua Elliott, Trường Y tế Công cộng, Đại học Hoàng gia London, nhận định: "Khi dịch bệnh tiến triển và các biến chủng virus mới xuất hiện, điều cấp thiết là chúng tôi phải theo dõi mức độ ảnh hưởng của nó tới mọi người. Từ đó, đưa ra các chương trình thử nghiệm phù hợp với sự thay đổi của virus".
Nghiên cứu về triệu chứng là một trong những hoạt động nhằm mục đích này. Bởi càng sớm giúp người dân biết được triệu chứng khi bị lây nhiễm virus, càng khiến công cuộc dập dịch nhanh hơn.
Nghiên cứu REACT-1 là dự án theo dõi các ca nhiễm SARS-CoV-2 trong cộng đồng tại Anh. Dự án thử nghiệm hơn 150.000 người ngẫu nhiên mỗi tháng và theo dõi trong khoảng thời gian 2 tuần. Hàng tháng, họ sẽ tuyển tình nguyện viên mới để đảm bảo mẫu thử đại diện cho số dân lớn, kết quả đa dạng.
Những người tình nguyện tham gia REACT-1 sẽ được lấy mẫu dịch hầu họng tại nhà. Những mẫu này được phân tích bằng kỹ thuật rRT-PCR. Họ cũng được phát các bảng hỏi chi tiết về triệu chứng, cung cấp thông tin về nhân khẩu học và yếu tố xã hội khác. Những phát hiện này sẽ chính phủ Anh đối phó chủ động hơn khi các ca dương tính được ghi nhận.
Tính từ ngày 27/1 đến nay, Việt Nam ghi nhận thêm 755 người mắc Covid-19 trong cộng đồng tại 13 tỉnh, thành. Trong đó, qua kết quả giải trình tự gene, các bệnh nhân ở nước ta đã mắc nhiều biến chủng như B117 (Anh) và A.23.1 từ Rwanda. Bên cạnh đó, một chuyên gia từ Nam Phi nhập cảnh vào Việt Nam nhiễm biến chủng B1351 (Nam Phi).
Để phòng bệnh, chúng ta cần tuân thủ quy định 5K (Khẩu trang - Khử khuẩn - Khoảng cách - Không tụ tập - Khai báo y tế) của Bộ Y tế.
Tuyến bài "Tư vấn phòng Covid-19 chủng virus mới" sẽ cung cấp nghiên cứu mới của các nhà khoa học trên thế giới và thông tin từ chuyên gia, bác sĩ trong nước để giúp người dân có biện pháp phòng bệnh an toàn.
Biến chủng mới đ.e dọ.a châu Âu chống Covid-19 Nhiều biến chủng mới có khả năng lây nhiễm cao lây lan mạnh ở châu Âu đang cản trở nỗ lực chống Covid-19, giữa lúc tiêm chủng bị đình trệ. Liên minh châu Âu (EU) đang đối mặt tình trạng thiếu vaccine Covid-19 khi chỉ có 4,8% công dân được tiêm chủng kể từ cuối tháng 12 năm ngoái, đồng nghĩa lục địa...