Chuyện gì đang xảy ra ở mặt trận phía Đông Ukraine khi Kiev tiến sâu vào Kursk?

Trong khi Ukraine đẩy mạnh tiến quân vào sâu lãnh thổ Nga, quân đội Moscow cũng liên tục gây áp lực quân sự lên mặt trận phía Đông Ukraine.

Theo nhiều nhà quan sát, việc để mất mặt trận này vào tay Nga sẽ gây ra thiệt hại lớn cho Ukraine.

Mối nguy chực chờ ở Donetsk

Kể từ ngày 6/8, khi Ukraine bắt đầu cuộc tấn công chớp nhoáng xuyên biên giới, lực lượng Nga cũng đạt được những bước tiến chậm nhưng chắc về phía thành phố Pokrovsk thuộc Donetsk.

Theo giới chức địa phương, quân đội Nga hiện chỉ còn cách tường thành Pokrovsk khoảng 10km, được cho là đang chiến đấu với tuyến phòng thủ cuối cùng bên ngoài thành phố nằm ngay sát thị trấn Myrnohrad. Các thông tin trên chiến trường cho thấy Nga đang tận dụng ưu thế tiềm lực quân sự áp đảo để dội “mưa” hỏa lực xuống các mục tiêu của Ukraine.

Moscow liên tục củng cố các thành tựu quân sự dọc theo tiền tuyến Donetsk trong tuần này. Nga đã khẳng định quyền kiểm soát đối với khu định cư Zhelanne, cách Pokrovsk khoảng 19km và thị trấn New York, ngay gần Toretsk. Việc kiểm soát New York đã mở ra một con đường hướng tới Toretsk, một thành trì lớn khác của Ukraine ở Donbass.

Ngoài ra, Deep State, một nhóm phân tích chiến lược của Ukraine cũng báo cáo rằng ba thị trấn khác của đã bị Nga chiếm giữ ngay phía nam Pokrovsk trong tuần này.

Quân đội Ukraine trên chiến trường. Ảnh: Getty

Nếu Nga tiếp tục chiếm được Pokrovsk, đây sẽ là khu vực có dân số lớn nhất nằm dưới tay Moscow kể từ tháng 5 năm ngoái, bên cạnh Bakhmut. Hiện hơn 50.000 thường dân vẫn còn ở lại Pokrovsk, sau khi khoảng 30.000 người sơ tán khỏi khu vực này.

Theo cây viết Tom Watling của tờ The Independent, việc mất Pokrovsk có thể khiến quân đội Ukraine “dễ tổn thương hơn” trên chiến trường.

Thành phố Pokrovsk đóng vai trò là môt một trung tâm hậu cần cho quân đội Ukraine, nằm ở ngã ba của hai con đường chính chạy xuyên qua khu vực. Việc chiếm được thành phố này được coi là chìa khóa mở đường cho Nga thực giành quyền kiểm soát các vùng Donetsk và Luhansk ở miền đông Ukraine, được gọi là Donbas.

“Ở Donetsk, quân đội Nga đang tiến từng bước một. Giao tranh ác liệt vẫn tiếp diễn theo hướng Pokrovsky. Lực lượng phòng vệ của chinsg tôi cũng đang làm mọi thứ cần thiết để bảo vệ Toretsk.”, chỉ huy quân đội Ukraine Oleksandr Syrskyi viết trên Telegram vào đầu tuần này.

Trong tuần này, Tổng thống Volodymyr Zelensky thừa nhận tình hình ở mặt trận phía đông Ukraine rất “khó khăn”. Bộ Tổng tham mưu Ukraine báo cáo rằng đã có hàng chục cuộc giao tranh tại một số điểm nóng tại đây.

Một số nguồn tin cho biết Ukraine có thể đã chuyển một số nguồn lực quân sự từ khu vực Donetsk – nơi giao tranh diễn ra dữ dội nhất, để hỗ trợ cho cuộc tấn công vào Kursk. Nhiều nhà quan sát lo ngại một động thái như vậy có thể là “một sai lầm chết người”.

Việc san sẻ nguồn lực về vũ khí và nhân lực bảo vệ mặt trận miền Đông có thể khiến khả năng phòng thủ của Ukraine suy giảm, tạo điều kiện cho Nga tiến sâu hơn vào khu vực do Kiev kiểm soát.

Ukraine có sẵn sàng trả giá?

Chiến dịch quân sự của của Ukraine vào khu vực Kursk của Nga đã có những thành công bước đầu. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 19/8 cho biết, sau 2 tuần tấn công vào vùng biên giới Kursk của Nga, quân đội Ukraine hiện kiểm soát 92 khu định cư ở đây, hay khoảng 1.250km2 lãnh thổ.

Cuộc tiến công này cũng tạo ra một “vùng đệm” giữa thường dân Ukraine và quân đội Nga, thu nhỏ phạm vi hoạt động của Moscow trong các đợt pháo kích vào các thị trấn và thành phố lân cận của Ukraine. Điều này từng xuất hiện trong một tuyên bố trước đó của Tổng thống Zelensky: tạo ra một vùng đệm dọc biên giới Nga – Ukraine và gây tổn thất tối đa cho tiềm lực quân sự của Moscow.

“Mọi thứ gây ra tổn thất cho quân đội Nga, nhà nước Nga, tổ hợp công nghiệp quân sự và nền kinh tế của họ – tất cả những điều này đều giúp chúng tôi ngăn chặn việc mở rộng xung đột”, ông Zelensky nói, đồng thời hối thúc các đồng minh phương Tây nới lỏng hạn chế sử dụng đối với vũ khí viện trợ cho Ukraine.

Tổng thống Ukraine Zelensky. Ảnh: Getty

Theo giới quan sát, trước khi có câu trả lời chính xác từ phương Tây, Ukraine sẽ khó có đủ năng lực tiếp tế hậu cần để có thể tiến sâu hơn vài chục km nữa vào lãnh thổ Nga. Vì là bên chủ động tấn công, Ukraine sẽ phải đảm bảo tiềm lực binh sĩ và vũ khí gấp ít nhất 3 lần Nga ở Kursk, nên việc có thể duy trì đà tiến hay không vẫn là vấn đề gây tranh cãi.

Hôm 21/8, Tân Hoa xã dẫn lời chỉ huy lực lượng đặc nhiệm Akhmat của Nga, ông Apty Alaudinov cho biết: “Ukraine đã bị chặn đứng và chịu tổn thất nặng nề. Về cơ bản, họ đang rút một số đơn vị khỏi Kursk để điều đến các khu vực khác”. Cùng ngày, Thống đốc vùng biên giới Bryansk của Nga, ông Alexander Bogomaz cũng cho biết Nga đã đẩy lùi một nhóm thám báo Ukraine tìm cách đột kích vào quận Klimovsky của vùng này.

Những dấu hiệu tích cực từ phía Nga được xem là điềm báo xấu cho quân đội Ukraine. Nỗ lực tấn công vào lãnh thổ Nga có thể sẽ khiến Ukraine phải trả giá đắt: diện tích đất Ukraine chiếm được ở Kursk có thể phải trả giá bằng diện tích đất Ukraine mất đi ở Donetsk.

“Hiện đã có một số suy đoán cho rằng nếu Kiev bị buộc phải ngồi vào bàn đàm phán, Ukraine có thể sẽ sử dụng các thành tựu quân sự để nắm kèo trên trong các thỏa thuận với Nga, thậm chí buộc Nga trả lại những phần lãnh thổ đã giành được trước đó”, ông Watling nói.

Tuy nhiên, không có gì đảm bảo rằng kế hoạch này sẽ thành công. Ông Watling nhận định, việc Nga tiếp quản một số khu vực miền đông Ukraine có thể khiến kế hoạch của Ukraine đổ bể, bởi Nga có thể dùng “chính chiến thuật của Ukraine trên bàn đàm phán để buộc nước này rút lui khỏi Kursk”, hoặc thậm chí từ chối đối thoại.

Ông Emil Kastehelmi, một nhà phân tích nguồn mở đang theo dõi cuộc xung đột Nga-Ukraine lập luận rằng: “So với Kursk, vùng đất ở Donetsk có giá trị hơn đối với Nga. Có lẽ Ukraine cũng nên suy nghĩ như vậy trước khi cân nhắc đến việc đánh đổi Donetsk lấy Kursk”.