Chứng khoán, dầu mỏ, hàng hóa biến động ra sao vì xung đột Ukraine?
Giới đầu tư toàn cầu tỏ ra e dè trước nguy cơ Nga sẽ can thiệp quân sự ở Ukraine.
Tổng thống Mỹ Joe Biden khẳng định đồng cấp người Nga Vladimir Putin đã vạch xong kế hoạch tấn công Ukraine. Ảnh: AP
Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 18/2 tuyên bố ông tin rằng đồng cấp người Nga Vladimir Putin đã đưa ra quyết định về can thiệp quân sự ở Ukraine, cảnh báo về một cuộc tấn công có thể diễn ra “trong vài ngày tới”.
Những lo ngại đối đầu với Nga, phương Tây liên quan đến khủng hoảng Ukraine tiếp tục phủ bóng đen lên thị trường chứng khoán, tài chính và hàng hóa toàn cầu. Xu hướng lên xuống trên thị trường trong tuần qua gần như chạy theo những dòng tin nóng về Ukraine. Thị trường giải tỏa phần nào sức ép sau khi Moskva phủ nhận cáo buộc của phương Tây về kế hoạch tấn công quân sự Ukraine, khẳng định Nga đã rút một bộ phận binh sĩ, khí tài sau khi kết thúc các cuộc tập trận gần biên giới Ukraine.
Nhưng xu thế hòa hoãn đó không kéo dài được lâu. Mỹ và các đồng minh phương Tây sau đó tiếp tục khẳng định Nga không hề rút quân, thay vào đó tập trung tăng cường lực lượng áp sát biên giới, sẵn sàng kích hoạt kịch bản tạo cớ để mở đường cho một đòn tấn công quân sự nhằm vào Ukraine. Trong khi Nga khẳng định một số đơn vị đã quay lại căn cứ chính sau khi hoàn tất các cuộc tập trận.
Cuối tuần trước, nhà đầu tư Mỹ có lẽ đã không dám mạo hiểm nắm giữ các tài sản được cho là có nguy cơ quá cao trước thời điểm hai ngày nghỉ cuối tuần, kèm theo đó là ngày nghỉ lễ 21/2 – Ngày Tổng thống Mỹ. Thị trường chứng khoán Mỹ đã có hai tuần giảm điểm liên tiếp, kết thúc phiên giao dịch cuối tuần ngày 18/2 với chỉ số Dow Jones giảm 1,9%, S&P 500 giảm 1,6% và Nasdaq Composite bốc hơi 1,8% so với tuần trước đó. Lợi tức trái phiếu lãi suất kỳ hạn 10 năm của Mỹ cũng giảm, do nhà đầu tư chuyển hướng sang các tài sản được coi là nơi trú ẩn an toàn đối với giai đoạn bất ổn địa chính trị.
Video đang HOT
Ở chiều ngược lại, dầu thô đã không có màn tăng giá khi căng thẳng Ukraine leo thang. Nguyên nhân đến từ việc nhà đầu tư ngóng chờ triển vọng ngày một rõ ràng hơn về khả năng Iran và Mỹ đạt thỏa thuận khôi phục thỏa thuận hạt nhân, đi kèm đó là điều khoản dỡ cấm vận dầu mỏ nhằm vào Tehran, giúp cải thiện đáng kể nguồn cung ra thị trường. Động thái này kích hoạt xu hướng chốt lời trong giới đầu tư sau khi thị trường dầu thô trải qua 8 tuần tăng giá liên tục.
Thị trường dầu mỏ biến động trước những diễn biến liên quan đến khủng hoảng Ukaine. Ảnh: Reuters
Câu hỏi đặt ra hiện nay là điều gì sẽ xảy ra nếu Nga can thiệp quân sự ở Ukraine. Với giới đầu tư, điều đáng quan tâm nhất là giá năng lượng, khi các chuyên gia phân tích cảnh báo giá dầu có thể vọt lên ngưỡng 100 USD/thùng. Ông Biden tuyên bố Mỹ sẽ không gửi quân tới Ukraine, nhưng cam kết sẽ áp trừng phạt “khắc nghiệt” chống Nga nếu ông Putin ra quyết định đánh Ukraine.
“Ông Biden rất cương quyết trong bảo vệ, hỗ trợ Ukraine. Các lệnh trừng phạt như chặn xuất khẩu năng lượng của Nga sẽ được triển khai để đáp trả hành động quân sự của Moskva. Với việc dầu đang đứng ở mức đỉnh trong nhiều năm gần đây do mất cân bằng cung-cầu, leo thang căng thẳng có thể sẽ đẩy giá dầu lên mức 100 USD/thùng và điều này tác động tiêu cực tới kinh tế Mỹ cũng như kinh tế toàn cầu”, Larry Adam, nhà đầu tư trưởng tại Raymond James, nêu quan điểm. Chuyên gia này cũng nhận định nếu xuất hiện giải pháp ngoại giao đưa tới xuống thang đối đầu, giá dầu có thể sẽ thoái lui từ 5-10 USD/thùng, xuống ngưỡng khoảng 80 USD/thùng.
Ngoài dầu thô, Nga cũng là nhà cung cấp khí đốt hàng đầu cho châu Âu. Vì thế, giá nhiên liệu tại châu Âu và thế giới sẽ tăng mạnh một khi Nga can thiệp quân sự ở Ukraine. Giới phân tích cho rằng kịch bản này sẽ châm ngòi cho những bất ổn trên thị trường tài chính.
Tuy nhiên, không phải ai cũng tin rằng sẽ có đứt gãy nghiêm trọng về nguồn cung dầu thô khi nổ ra xung đột tại Ukraine. Giới phân tích tại Capital Economics nhìn nhận cả Nga lẫn phương Tây đều muốn duy trì dòng trao đổi năng lượng trên thị trường, giá dầu có thể sẽ giảm mạnh. Thay vào đó, có thể xuất hiện cấm vận nhằm vào Nga trên các sảm phẩm như lúa mỳ, kim loại quý và đây là hàng hóa có mức tăng lớn khi thị trường đứt gãy, do Nga là nhà sản xuất, cung ứng lớn những mặt hàng này.
Chuyên gia Larry Adam nhận định tác động của các biến cố địa chính trị trên thị trường tài chính, chứng khoán mang tính ngắn hạn. Thống kê trong ba thập kỉ qua cho thấy các thị trường chứng khoán có xu hướng phục hồi mạnh mẽ sau khi suy giảm trước các biến cố tấn công khủng bố hay kích hoạt một cuộc chiến tranh. “Nhìn chung, chính sách của FED cùng với xu hướng kinh tế mới là những nhân tố tác động mạnh nhất trong dài hạn về kinh tế và các thị trường tài chính”, ông Adams nhìn nhận.
Nguy cơ xung đột ở Ukraine đẩy giá dầu tiến sát ngưỡng 100 USD/thùng
Sản lượng cung ứng về dầu mỏ và khí đốt trên phạm vi toàn cầu bị hạn chế khiến bất kỳ bước đi nào của Nga ở Ukraine đều là sự kiện tiềm ẩn nguy cơ địa chính trị.
Giá dầu đạt mức đỉnh trong 8 năm trở lại đây do những căng thẳng địa chính trị liên quan đến Ukraine cũng như nguồn cung hạn chế từ OPEC . Ảnh: Reuters
Nguy cơ Nga can thiệp quân sự ở Ukraine đang gây rúng động thị trường dầu mỏ toàn cầu vốn đã quá mong manh, đẩy giá dầu tiến sát ngưỡng 100 USD/thùng. Các nhà giao dịch tính toán rằng nguồn cung sẽ không thể theo kịp diễn biến thị trường nếu dòng nhiên liệu hóa thạch từ Nga có bất kỳ đứt gãy mạnh nào.
Nhu cầu tiêu thụ dầu mỏ đã vượt trội so với tăng trưởng sản lượng khai thác trong bối cảnh các nền kinh tế dần phục hồi trở lại sau tác động tiêu cực từ đại dịch COVID-19, khiến thị trường năng lượng không còn nhiều dư địa để hỗ trợ trung hòa một cú sốc cung-cầu. Nga là nhà sản xuất dầu thô đứng thứ ba thế giới và nếu như xung đột ở Ukraine dẫn đến hệ quả dòng dầu thô cung ứng từ Nga bị cắt giảm mạnh, đó sẽ là một cú đánh lớn nữa vào cán cân cung-cầu trên thị trường.
Những diễn biến này khiến giới giao dịch dầu thô trong vài ngày gần đây coi bất ổn địa chính trị liên quan đến điểm nóng Ukraine là nhân tố tác động hàng đầu trên thị trường. Giá dầu mỏ vốn chưa bao giờ vượt ngưỡng 100 USD/thùng kể từ năm 2014 đã lên mức cao nhất trong vòng 8 năm trở lại đây trong phiên giao dịch ngày 11/2. "Chúng ta chớm đang bước vào giai đoạn của biến động. Nguy cơ ngày một trầm trọng hơn khi thị trường năng lượng vốn đã ở trạng thái căng thẳng", Jason Bordoff, Giám đốc Trung tâm chính sách năng lượng toàn cầu thuộc Đại học Columbia (Mỹ), nhận định.
Lo ngại về một cuộc can dự quân sự tiềm tàng của Nga ở nước láng giềng Ukraine cũng khiến thị trường chứng khoán toàn cầu biến động - vốn trồi sụt mạnh từ lạm phát tăng cao, lãi suất trái phiếu tăng vọt, dao động mạnh. Nga cũng là nhà xuất khẩu chủ chốt của nhiều loại hàng hóa khác, nổi bật là lúa mỳ. Vì thế, giá những mặt hàng này cũng sẽ chịu ảnh hưởng lớn trong trường hợp nổ ra xung đột ở Ukraine.
Ở thời điểm hiện tại, giới phân tích cho rằng ít có khả năng xảy ra đứt gãy lớn về nguồn cung dầu mỏ của Nga ra thị trường. Bởi chính quyền Tổng thống Joe Biden chưa phát đi tín hiệu nào về đòn đáp trả cấm vận, trừng phạt nhằm vào ngành năng lượng của Nga. Về phần mình, Moskva dựa phần lớn vào nguồn thu dầu mỏ xuất khẩu để trang trải cho ngân sách nhà nước, một thực tế ngầm cho thấy điện Kremlin sẽ không tự đóng van xuất khẩu dầu khí để trả đũa.
Tuy nhiên, Nhà Trắng vẫn tuyên bố cứng rằng mọi biện pháp trừng phạt vẫn còn nguyên trên bàn và chiến tranh có thể sẽ dẫn đến những kết cục không thể dự báo được. Cuối tuần trước, giới chức cấp cao Mỹ đồng loạt cảnh báo Nga có thể tấn công quân sự nhằm vào Ukraine "bất cứ lúc nào" - một tuyên bố mà Moskva luôn kịch liệt bác bỏ.
Giá dầu tăng làm giá bán lẻ xăng dầu thành phẩm tăng theo, gây nguy cơ trực diện về lạm phát ở nhiều nền kinh tế. Ảnh: Getty Images
Hệ quả thế giới phải gánh chịu là không thể xem thường. Giá khí đốt và dầu mỏ tăng ảnh hưởng trực tiếp đến giá xăng và các mặt hàng tiêu dùng khác, đẩy lạm phát lên cao. Nga là nhân tố có mức độ chi phối lớn trên thị trường hàng hóa toàn cầu. Nga xuất khẩu khoảng 5 triệu thùng dầu/ngày và khoảng 2,5 triệu thùng sản phẩm xăng dầu, chiếm lần lượt 12% và 10% lượng trao đổi toàn cầu. Khoảng 60% dầu mỏ xuất khẩu của Nga là sang châu Âu, 30% sang Trung Quốc.
Căng thẳng Ukraine nổ ra tại thời điểm Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ và các đối tác (OPEC ) cam kết tăng dần sản lượng khai thác theo lộ trình đề ra. Tuy nhiên, năng lực sản xuất của các nước hiện cũng chưa đạt được hạn mức cho phép theo cam kết của khối về tăng sản lượng 400.000 thùng/ngày. "Thị trường đang đặt câu hỏi nghi vấn về khả năng OPEC khôi phục được mức sản lượng như trước khi đại dịch COVID-19 xuất hiện", chuyên gia Andy Lipow - Chủ tịch hãng tư vấn về thị trường dầu mỏ Lipow Oil Associates tạ Houston, Texas (Mỹ), nhìn nhận.
Hiện tại, khả năng cao nhất về đứt gãy nguồn cung năng lượng là xuất khẩu khí đốt. Sản lượng xuất khẩu khí đốt của Nga là khoảng 23 triệu m3 khí/ngày, chiếm 25% lượng giao dịch toàn cầu. Khoảng 85% lượng khí đó là xuất sang châu Âu. Nếu xung đột nổ ra, tuyến đường ống khí đốt sang châu Âu qua ngả Ukraine sẽ bị đình trệ. Châu Âu sẽ rất khó khăn để tìm kiếm nhà cung ứng thay thế tức thời.
Khí đốt cung ứng từ Nga giảm cũng sẽ ảnh hưởng lớn đến thị trường dầu mỏ, do cạnh tranh ngày một gay gắt, giá khí đốt cao cũng buộc một số nhà máy điện chạy khí chuyển sang chạy dầu, làm tăng nhu cầu tiêu thụ dầu thô, đẩy giá tăng cao. Ngay cả khi Mỹ không có ý đánh trực diện ngành năng lượng Nga, những hình thức cấm vận khác như trừng phạt tài chính cũng sẽ gây rúng động thị trường hàng hóa toàn cầu, trong đó có dầu mỏ, do những nhà vận hành khai thác gặp rào cản về tài chính.
Kinh tế Nhật Bản gặp khó khi giá hàng hóa tăng mạnh Việc Nga duy trì lực lượng quân đội xung quanh biên giới với Ukraine làm gia tăng lo ngại về tác động tiềm tàng của các căng thẳng giữa Nga và Ukraine đối với nền kinh tế phụ thuộc lớn vào nhập khẩu của Nhật Bản, giữa bối cảnh đồn đoán về khả năng Nga tấn công Ukraine có thể tiếp tục gây...