Chưa kịp đăng ký Cây di sản, cây trôi cổ thụ hơn 300 năm tuổi… chết đứng

Một cây trôi cổ thụ hơn 300 năm tuổi ở xóm Yên Lạc (xã Thanh Ngọc, H.Thanh Chương, Nghệ An) đã chết khô sau khi được đầu tư 200 triệu đồng để tôn tạo nền đất, cảnh quan và chăm sóc và “bảo dưỡng” cây.

Báu vật của làng

Người dân ở làng Yên Lạc cho biết, cây trôi này đã hơn 300 năm tuổi. “Chúng tôi hỏi các cụ cao niên trong làng thì các cụ nói khi các cụ còn nhỏ đã thấy cây như thế này. Làng chúng tôi hình thành cách đây hơn 500 năm, cây trôi là chứng tích lịch sử của làng”, ông Nguyễn Mạnh Quý (64 tuổi), Bí thư Chi bộ xóm Yên Lạc, nói.

Cây trôi ở làng Yên Lạc. Ảnh K.HOAN

Gốc cây trôi này có đường kính 4m, phải nhiều người ôm mới khép được vòng. Thân cây cao hàng chục mét, cành tỏa rộng, gốc cây có nhiều ụ lớn. Cây mọc ở gần mép sông Gang, một con sông nhỏ chảy qua xóm Yên Lạc. Đây cũng là khu đất trống khá rộng và đẹp. Đây là một trong số rất ít cây trôi cổ thụ còn sót lại ở Nghệ An.

“Chúng tôi rất tự hào và quý cây cổ thụ này. Nó gắn liền với tuổi thơ của bao nhiêu thế hệ trong làng và phong trào cách mạng 1930-1945″, ông Quý nói.

Bà Trần Thị Lương (60 tuổi), nhà ở gần cây trôi cổ thụ này cho biết, hàng năm đến mùa này, cây cho quả rất nhiều. Người dân trong làng ra hái quả để ăn. Quả trôi nhỏ hơn quả xoài, khi chín ăn rất thơm và ngọt.

Gốc cây trôi rất lớn và nhiều ụ. Ảnh K.HOAN

Người dân xóm Yên Lạc kể, trong chiến tranh, máy bay Mỹ đã ném 2 quả bom xuống gần cây trôi, một quả chui vào lòng đất, một quả phát nổ khiến một số cành cây bị gãy, một hố bom khá to nằm gần gốc cây, nhưng cây trôi vẫn không hề hấn gì.

Để giữ gìn giá trị của di sản này, từ nhiều năm qua, người dân địa phương đã có ý thức bảo vệ cây. Người dân đã kè đá, trồng cây ở mép sông để đất không bị lở, đe dọa đến cây trôi và không ai dám xâm hại đến cây.

Được “đầu tư” 200 triệu đồng

Ông Quý cho biết, do chịu nhiều tác động của thời gian và bom đạn trong chiến tranh nên địa thế của cây nằm hơi thấp, trơ rễ. Người dân muốn tôn tạo lại khu đất xung quanh cây để giúp cây phát triển và tạo cảnh quan.

Sau một thời gian vận động người dân tự nguyện đóng góp, xóm đã thu được 200 triệu đồng để thực hiện dự án này. Đầu năm 2020, ban xây dựng của xóm đã đứng ra tổ chức thuê người chở đất màu ở ngoài đồng về để tôn cao nền đất quanh gốc cây và xây bờ kè để bảo vệ cây và tạo cảnh quan. Mục tiêu là biến khu đất 4.000 m ² này thành “công viên lịch sử” để giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.

Thân và cành cây rất lớn. Ảnh K.HOAN

Theo ông Quý, trong quá trình thi công ban xây dựng đã bón 1 bao phân đạm NPK 25kg xung quanh cây và bù đất cao khoảng 1m quanh khu vực gốc cây.

Sau khi tôn tạo xong, đầu năm 2021, cây trôi ra lá non, nhưng sau đó do xuất hiện rất nhiều sâu ăn lá nên xóm đã thuê 1 người đến phun thuốc trừ sâu cho cây. Cuối năm đó, cây trôi bị rụng lá hoàn toàn.

Đến nay, cây trôi này đã chết, cành cây có dấu hiệu bị mục, nhiều mảng vỏ cây bị bong ra khỏi thân cây.

“Chúng tôi dự tính sau tôn tạo sẽ làm thủ tục để đăng ký Cây di sản Việt Nam. Theo quy định thì cây trôi này hội đủ các tiêu chí để được công nhận cây di sản. Rất tiếc, nó đã chết”, ông Quý tiếc nuối.

Cây trôi đã chết và chỉ còn cây tầm gửi bám cây là còn sống. Ảnh K.HOAN

Theo ông Quý, cây được bón phân đạm NPK nhưng không quá nhiều nên có thể cây chết là do bị đắp đất quá cao quanh gốc cây. Người đứng đầu chi bộ xóm Yên lạc cũng tiếc nuối khi cho rằng, do chủ quan nên trước khi tôn tạo và “bảo dưỡng” cho cây, đại diện của xóm đã không tham khảo ý kiến của những người có chuyên môn nên đã xảy ra việc rất đáng tiếc.