Chủ trương chính của Tổng thống đắc cử Iran

Trong cuộc bầu cử tổng thống Iran vòng 2 vào ngày 5/7, ứng cử viên theo đường lối cải cách Masoud Pezeshkian đã giành chiến thắng, vượt qua ứng cử viên theo đường lối cứng rắn Saeed Jalili.

Quan hệ nồng ấm với mọi quốc gia

Tổng thống mới đắc cử của Iran, ông Masoud Pezeshkian. Ảnh: IRNA/TTXVN

Theo Bộ Nội vụ Iran, trong hơn 30 triệu phiếu bầu được kiểm, ông Pezeshkian giành được hơn 16 triệu phiếu bầu trong khi đối thủ Jalili nhận về khoảng 13 triệu phiếu. Bộ Nội vụ Iran nêu rõ, với việc giành được đa số phiếu, ông Pezeshkian đã trở thành tổng thống tiếp theo của Iran.

Cuộc bầu cử này đã được tổ chức sớm một năm sau khi Tổng thống Ebrahim Raisi tử nạn trong vụ rơi trực thăng hôm 19/5.

Truyền hình Iran đã phát hình ảnh cho thấy người ủng hộ ăn mừng chiến thắng của ông Pezeshkian bằng việc bấm còi ô tô hưởng ứng. Tờ The Times of Israel dẫn lời ông Pezeshkian trong phát biểu đầu tiên sau chiến thắng nhấn mạnh: “Chúng ta sẽ nỗ lực vun đắp quan hệ hữu nghị với tất cả các quốc gia, trừ Israel”. Chính khách 69 tuổi này đồng thời khẳng định ông sẽ cộng tác với các đối thủ chính trị của mình vì sự tiến bộ của đất nước.

Trước đó, ông Pezeshkian đã thực hiện chiến dịch vận động tranh cử, kêu gọi xây dựng lại niềm tin giữa chính phủ và người dân.

Các nhà lãnh đạo Saudi Arabia đã chúc mừng ông Pezeshkian và bày tỏ quan tâm đến việc phát triển mối quan hệ với Iran. Năm 2023, Saudi Arabia và Iran đã nhất trí khôi phục quan hệ sau 7 năm gián đoạn.

Quan điểm cải cách

Cử tri Iran bỏ phiếu bầu Tổng thống tại điểm bầu cử ở Tehran, ngày 28/6. Ảnh: THX/TTXVN

Ông Pezeshkian từng là một bác sĩ phẫu thuật tim được đào tạo tại Tây Bắc Iran và hành nghề nhiều năm ở thành phố Tabriz. Ông cũng có thời gian phục vụ quân đội trong Chiến tranh vùng Vịnh. Đầu những năm 1990, vợ và một con trai của ông qua đời trong tai nạn giao thông. Ông Pezeshkian thường xuất hiện tại các cuộc vận động tranh cử cùng con gái và cháu. Ông từng giữ chức Bộ trưởng Y tế trong nhiệm kỳ thứ hai của cựu tổng thống Mohammad Khatami từ năm 2001 đến năm 2005.

Trong các cuộc tranh luận trên truyền hình, ông Pezeshkian tự mô tả bản thân là một chính trị gia bảo thủ, người tin rằng cải cách là cần thiết. Ông bày tỏ lòng trung thành với Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei và Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC). Giống như nhiều chính trị gia thuộc phe cải cách, ông Pezeshkian kêu gọi cải thiện quan hệ với phương Tây.

Ông cũng chỉ trích các yêu cầu nghiêm ngặt về khăn trùm đầu đối với phụ nữ và vận động bỏ phiếu cho các vị trí thuộc tầng lớp trung lưu. Ông Pezeshkian nói rằng ông phản đối việc kiểm duyệt internet.

Tổng thống chỉ đứng thứ hai trong cấu trúc quyền lực của Iran khi Lãnh đạo tối cao Khamenei đóng vai trò là nguyên thủ quốc gia và có tiếng nói cuối cùng trong mọi vấn đề chiến lược. Ông cũng là tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Iran.

Nhà phân tích Tareq Sydiq tại Đại học Marburg (Đức) nhận định với hãng tin DPA rằng chiến thắng của ông Peseshkian có lẽ là thành công mang tính biểu tượng đối với lực lượng ôn hòa và có tư tưởng cải cách của Iran.