Chông gai đón chờ người khỏi Covid-19

Nguyễn Ngọc19:21 16/10/2020

Nhiều người khỏi Covid- 19 mang theo các di chứng từ teo cơ, hư thận tới mất trí nhớ, lại phải vào viện điều trị tâm lý hoặc trị liệu hô hấp, cơ xương.

Allen Washington, một giám đốc 60 tuổi bận rộn với những chuyến công tác, nhưng vẫn cố gắng tập luyện để giữ sức khỏe. Mỗi ngày ông đi bộ hơn 3km.

Cuộc đời ông thay đổi khi mắc Covid-19 hồi tháng 6. Washington nằm viện 3 tuần trong tình trạng hôn mê. Khi tỉnh lại, toàn cơ thể suy yếu. Ông có vết loét do nằm lâu, không thể ngồi hoặc đứng dậy. Dây thần kinh ảnh hưởng đến 2 chân, cổ và vai. Không chỉ vậy, ông còn mất trí nhớ và suy thận.

Giành lại sự sống sau Covid-19, giờ đây ông Washington vật lộn với hậu quả để lại. Ông đang trong hành trình vật lý trị liệu và tập luyện phục hồi chức năng tại Shirley Ryan AbilityLab, Chicago, nơi giúp đỡ những bệnh nhân suy nhược sau Covid-19 và những bệnh nặng.

Từ khi xuất viện, ông phải tập những kỹ năng đơn giản, như cách bước lên bậc thang, buộc dây giày, mặc quần áo mỗi sáng. Lúc này, chúng thật khó đối với ông bởi ảnh hưởng từ mất trí nhớ và yếu cơ. “Thoát khỏi cánh cửa tử thần, và giờ tôi có rất nhiều việc phải cố gắng tốt hơn”, Washington nói.

Dù sống sót sau Covid-19, nhiều bệnh nhân nặng phải tiếp tục đối mặt quá trình phục hồi dài và gian nan. Các vấn đề gặp phải rất đa dạng, có người teo cơ, tổn thương thận, giảm khả năng hô hấp khiến khó khăn để ra ngoài hay ra khỏi giường. Nhiều người gặp vấn đề về nhận thức và tâm lý như mất trí nhớ, trầm cảm và lo lắng. Nhìn chung các bệnh nhân đều có khó thở, mệt mỏi, lú lẫn và đau khắp người.

Các bác sĩ đã biết rằng người bệnh sau cơn hiểm nghèo chịu ảnh hưởng cả thể chất, lẫn nhận thức và tâm lý kéo dài, có thể nhiều năm sau khi rời phòng chăm sóc đặc biệt. Y khoa gọi đây là PICS, hội chứng sau chăm sóc đặc biệt, và hiện phổ biến với bệnh nhân Covid-19 nhập viện. Những người thở máy nhiều ngày, dùng thuốc an thần liều cao, suy các bộ phận và mắc hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS), dịch tràn trong phổi khiến lượng oxy trong máu thấp.

Allen Washington sau nhiều tuần trong bệnh viện điều trị Covid-19, đang tập phục hồi cùng đấu tranh những hậu quả dai dẳng của bệnh để lại. Ảnh NY Times.

Đại dịch Covid-19 bùng phát, hơn 7 triệu người Mỹ nhiễm, và sắp tới lượng lớn bệnh nhân sau Covid-19 sẽ mắc hội chứng PICS, Tiến sĩ Michelle Biehl, chuyên gia về hô hấp và chăm sóc tích cực ở Cleveland Clinic cho biết. Một báo cáo mới đây từ các chuyên gia y tế công cộng Harvard, ước tình hàng triệu người Mỹ cần chăm sóc đặc biệt khi đại dịch đi qua. Một báo cáo khác trên tạp chí y khoa Heart & Lung cho rằng lượng bệnh nhân Covid-19 phục hồi chức năng có thể trở thành cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng.

Tiến sĩ Biehl cho biết “nhiều nhân viên y tế đang đối mặt với khủng hoảng ban đầu từ lượng bệnh nhân điều trị và trong phòng chăm sóc tích cực (ICU). Là một hệ thống chăm sóc sức khỏe, chúng tôi cần chuẩn bị và tổ chức tốt hơn cho những điều sắp tới, sẽ có nhiều người bệnh cần chăm sóc đặc biệt “.

Một nghiên cứu ở những người đã khỏi Covid-19 sau 2 tháng xuất viện tại Ý cho thấy 87% chịu ít nhất một ảnh hưởng dai dẳng, như đau khớp, mệt mỏi, thở gấp. Theo báo cáo trên tạp chí uy tín JAMA, khoảng 44% người bệnh có chất lượng sống xấu đi. Một nghiên cứu khác tại Đại học Y New York cho thấy 74% bệnh nhân Covid-19 sau 1 tháng xuất viện tiếp tục khó thở, và nhiều ghi nhận sức khỏe thể chất và tinh thần tồi tệ.

Video đang HOT

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) đã công bố nghiên cứu ở người mắc Covid-19 nhẹ, không cần nhập viện, 1/ 3 số đó có triệu chứng kéo dài hàng tuần.

Nhiều trường hợp giống như Washington, tổn thương thần kinh suốt đời có thể là hệ quả nặng nề từ điều trị Covid-19. Nghiên cứu công bố trên tạp chí Gây mê Hồi sức của Anh tháng này, cho thấy tổn thương thần kinh phố biến ở người thở máy, bởi thường xuyên úp mặt trên giường bệnh. Tư thế nằm sấp giúp hỗ trợ thở và giữ mạng sống. Tuy nhiên có thể làm chèn ép dây thần kinh vai, chân và các chi, tăng tỷ lệ khuyết tật.

Tiến sĩ Colin Franz, bác sĩ và là nhà nghiên cứu ở Shirley Ryan AblilityLab cho biết: “Đây là một trong những tổn thương thần kinh nghiêm trọng gặp ở bệnh nhân Covid-19″.

Nhiều tuần trong tình trạng hôn mê do y tế gây ra, ông Washington bị mất trí nhớ và tổn thương dây thần kinh ở chân, cổ và vai. Ảnh: NY Times.

Tại San Francisco, bệnh nhân sau khi rời UCSF Health, sẽ được giới thiệu đến Optimal Clinic, nơi chuyên chăm sóc sau Covid-19. Bệnh nhân được kiểm tra hàng giờ tổng quát từ phổi, thể chất, nhận thức và tâm lý.

Sau đó đi sâu hơn kiểm tra não bộ tìm kiếm dấu hiệu căng thẳng tâm lý. Nhiều bệnh nhân nguy kịch, phải cách ly gia đình và bạn bè, cần an thần liều cao và thở máy có thể trấn thương, mê sảng, trầm cảm hoặc nặng hơn.

Tiến sĩ Lekshmi Santhosh, người sáng lập Optimal Clinic, cùng đồng nghiệp sẽ khám phá xem có phải bệnh nhân đang gặp vấn đề từ dịch bệnh như mất việc, xấu hổ và cô đơn. Snthosh cho biết 15 phút thăm khám từ bác sĩ điều trị chính không đủ để phát hiện hết những ảnh hưởng.

Tiến sĩ Justin Seashore, chuyên gia về hô hấp và điều trị bệnh nhân nguy kịch, giám đốc của phòng khám hồi phục sau Covid-19 tại Đại học Texas Midecal Branch ở Galveston kể: “Tôi có những bệnh nhân trẻ và khỏe trước khi mắc Covid-19, có thể chạy 5 km và giờ đã không thể chạy”.

Từ khi mở phòng khám hồi tháng 7, tiến sĩ Seashore và đồng nghiệp đã điều trị cho hơn 70 người, một nửa số đó chưa từng nhập viện nhưng phải chịu ảnh hường dai dẳng từ Covid-19. Danh sách chờ hơn 200 người. Tiến sĩ Seashore cho biết bệnh nhân dường như có tiến bộ từ tập phục hồi chức năng phổi, kết hợp vận động và kỹ thuật thở.

Các nhà nghiên cứu cho rằng bệnh nhân tập phục hồi chức năng phổi sau khi rời ICU càng sớm sẽ nhanh cải thiện khả năng thở, và vận động cơ bắp.

Tiến sĩ Benjamin Abramoff, đồng sáng lập phòng khám Penn Medicine ở Philadelphia cho biết nhiều bệnh nhân cảm thấy lo lắng do khó thở dai dẳng, đến mức sợ rời khỏi nhà đối với một số người. Tại phòng khám Penn Medicine, bệnh nhân được kiểm tra và bắt đầu tập vật lý trị liệu, kết hợp trị liệu phổi để xây dựng độ khỏe và sức bền. Đồng thời cũng tập các kỹ thuật kiểm soát hơi thở và sự lo lắng

“Cần lưu ý về những tác động kéo dài của Covid-19. Chúng sẽ phổ biến và ảnh hưởng cuộc sống của nhiều người”, tiến sĩ Abramoff nói.

Bác sĩ BV TWQĐ 108 cảnh báo căn bệnh đột quỵ không chừa một ai, thay đổi một điều này để tự cứu mạng chính mình

Đột quỵ là mối đe dọa sức khỏe nguy hiểm đối với mọi người. Đáng sợ hơn là tỉ lệ người trẻ mắc căn bệnh này ngày càng tăng và những người thoát khỏi cửa tử lại phải đối mặt với những di chứng nặng nề, khả năng hồi phục thấp cả về thể xác và tinh thần...

Theo Tổ chức Đột quỵ Hoa Kỳ năm 2019, số lượng bệnh nhân đột quỵ ở những người trẻ đã tăng hơn 44% trong 10 năm gần đây, và khoảng 15% bệnh nhân đột quỵ mỗi năm có độ tuổi từ 18 đến 50. Tại Việt Nam, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi đang có xu hướng tăng lên, trung bình khoảng 2% mỗi năm, trong đó số lượng nam giới cao gấp 4 lần nữ giới.

Theo bài viết của bác sĩ Phạm Văn Cường, Trung tâm Đột quỵ não - Bệnh viện TWQĐ 108, Trung tâm Đột quỵ não đã ghi nhận và điều trị trường hợp nhỏ tuổi nhất là 12 và nhiều trường hợp khác trong độ tuổi thanh thiếu niên bị đột quỵ não trong năm 2020. Vậy tại sao người trẻ vẫn bị đột quỵ não? Và cách phòng chống đột quỵ não cho những đối tượng này như thế nào? BS. Phạm Văn Cường đã đưa ra những giải thích cụ thể cho người dân:

Theo bác sĩ Cường, có nhiều nguyên nhân dẫn đến đột quỵ trong đó, dị dạng mạch máu não là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nên đột quỵ chảy não ở những người trẻ tuổi. Sự phát triển bất thường của mạch máu não có thể gây nên những túi phình - với thành mạch máu mỏng, là nguyên nhân có thể gây xuất huyết não. Hoặc mạch máu có thể bị bóc tách gây hẹp, tắc mạch - nhồi máu não.

Hiện tại là chưa có biện pháp nào thực sự hiệu quả để dự phòng dị dạng mạch não. Những bất thường này có thể phát hiện sớm qua chụp cắt lớp vi tính tương phản mạch máu não, hoặc chụp cộng hưởng từ mạch máu não.

Những nghiên cứu mới nhất cho thấy có sự tương quan giữa số lượng thuốc hút mỗi ngày và nguy cơ đột quỵ não. Khoảng 50 % số bệnh nhân đột quỵ trẻ tuổi có hút thuốc lá. Thuốc lá có chứa khoảng 7.000 chất độc hóa học như carbon monoxide, formaldehyde, arsenic và cyanide. Những chất độc này được vận chuyển vào máu sau khi hấp thu vào phổi làm thay đổi và phá hủy các tế bào trong cơ thể.

Những thay đổi của các chất hóa học này làm tăng nguy cơ vữa xơ, tổn thương mạch máu não. Việc thay đổi nhận thức và hành vi hút thuốc của người trẻ chưa bao giờ là dễ dàng. Những nghiên cứu này đang gióng thêm một hồi chuông cảnh báo cho những người đã và đang có thú vui độc hại này.

Bác sĩ Cường chỉ ra, khoảng từ 50-60% bệnh nhân nhồi máu não trẻ tuổi có rối loạn chuyển hóa mỡ máu, có sự khác biệt nhẹ giữa nam và nữ, trong đó nam giới hay gặp hơn nữ. Các nhà khoa học Brasil đã chỉ ra rằng tỉ lệ Apolipoprotein B và Apoprotein A- I (ApoB/ApoA-I) có liên quan mật thiết đến nhồi máu não. Người trẻ tuổi với thói quen ăn uống có hại sức khỏe (ăn quá nhiều thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn...), ngày càng đối diện với các bệnh lý mạch máu lớn và nhỏ sớm hơn (bệnh lý đột quỵ, tim mạch ...)

Bệnh béo phì và lười vận động cũng là một nguyên nhân quan trọng của căn bệnh đột quỵ não ở người trẻ tuổi.Các nghiên cứu tại Hoa Kỳ cho thấy khoảng 10% các bệnh nhân đột quỵ trẻ tuổi có thừa cân (chỉ số khối cơ thể BMI>30), ngoài ra các chỉ số chu vi vòng bụng, tỉ lệ vòng bụng/vòng hông, tỉ lệ vòng bụng/chiều cao còn có mối liên quan chặt chẽ hơn đến nguy cơ đột quỵ.

Tại Việt Nam chưa có nghiên cứu cụ thể về vấn đề này, tuy nhiên có một thực trạng là trong 05 năm vừa qua (từ 2014 đến 2020), tỉ lệ người béo phì tại Việt Nam đã tăng 33%, đứng thứ 2 trong khu vực Đông Nam Á. Sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế kéo theo chế độ ăn ít lành mạnh hơn. Giới trẻ ngày càng thích ngồi trước màn hình máy tính hoặc ôm điện thoại di động hơn là tham gia các hoạt động thể dục, thể thao.

Ngoài ra, đái tháo đường và tăng huyết áp cũng có ảnh hưởng đến nguy cơ bị đột quỵ. Đái tháo đường gặp ở 30% bệnh nhân đột quỵ trẻ và với bệnh tăng huyết áp là khoảng 10%. Đặc biệt với khu vực Đông Nam Á, tỉ lệ bệnh nhân đột quỵ nhồi máu não trẻ tuổi có đái tháo đường lên tới 54.8%.

Theo bác sĩ Cường, tại Việt Nam, đang có sự gia tăng nhanh bệnh tiểu đường ở người trẻ, thậm chí với trẻ em. Nhiều ca bệnh được ghi nhận ở trẻ nhỏ từ 9 đến 13 tuổi, thanh niên từ 20 đến dưới 30 tuổi. Thói quen ăn uống thay đổi, lối sống không lành mạnh, ô nhiễm môi trường khiến độ tuổi mắc tiểu đường càng trẻ, thậm chí mới 9 tuổi.

Bác sĩ cũng nhấn mạnh, uống rượu bia, đặc biệt là rượu nặng có liên quan chặt chẽ đến sự tăng lên của bệnh lý chảy máu não ở bệnh nhân trẻ tuổi. Nghiên cứu của Tạp chí Y khoa Lancet (Anh) về tình trạng sử dụng đồ uống có cồn tại 189 quốc gia và vùng lãnh thổ giai đoạn 1990 - 2017 cho thấy Việt Nam là quốc gia có tốc độ tăng tiêu thụ rượu lớn nhất thế giới, gần 90% kể từ năm 2010, gấp khoảng 2,5 lần tốc độ tiêu thụ của Ấn Độ (37,2%). Năm 2017, bình quân mỗi người Việt uống gần 9 lít đồ uống có cồn, con số này tại Ấn Độ là 5,9 lít; Nhật Bản là 7,9 lít...

Trong một báo cáo công bố năm 2018, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng đánh giá mức tiêu thụ rượu bia của người Việt ở bậc cao so với các quốc gia khác trong khu vực. Ước tính, trung bình mỗi người Việt trên 15 tuổi tiêu thụ 8,3 lít cồn nguyên chất trong một năm, nhiều hơn người Trung Quốc và gấp 4 lần người Singapore. Tai nạn giao thông, các bệnh lý về gan mật, đột quỵ ... dường như chưa đủ để khiến người Việt Nam cải thiện thói quen lạm dụng rượu bia.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 15 triệu người mắc đột quỵ não, khoảng 5 triệu người trong số đó tàn phế vĩnh viễn và 5 triệu người tử vong. Vì vậy, ta cần có các biện pháp phòng tránh đột quỵ não kịp thời.

Từ các nguyên nhân trên, bác sĩ Cường khuyến cáo, đột quỵ ở người trẻ tuổi có thể được đẩy lùi nhờ những thói quen sinh hoạt lành mạnh như: Tích cực vận động thể dục thể thao, hạn chế sử dụng thức ăn nhanh, các thực phẩm chế biến sẵn, nói không với thuốc lá, hạn chế bia rượu... Đó là những điều mà thanh thiếu niên Việt Nam có thể dễ dàng thực hiện để bảo vệ sức khỏe của bản thân và những người xung quanh.

Ngoài ra, người trẻ không nên chủ quan cho rằng đột quỵ chỉ xảy ra ở người cao tuổi mà bỏ qua việc thăm khám sớm tại các cơ sở y tế khi có biểu hiện của bệnh lý đột quỵ (yếu liệt tay chân, méo miệng, nói khó ...), đây là việc làm hết sức nguy hiểm. "Hãy nhớ rằng đột quỵ não là căn bệnh không chừa một ai và dù ở độ tuổi thấp người trẻ cũng hoàn toàn không miễn nhiễm với đột quỵ", bác sĩ Cường nhấn mạnh.

Bí ẩn loài người "siêu nhân", chào đời đã có thân hình lực sĩ Một loài người tuyệt chủng từng được chứng minh có vóc dáng vạm vỡ, săn chắc của các cầu thủ, nay lại tiếp tục gây sốc với hài cốt đứa trẻ 2,5 tuổi cũng lực lưỡng không kém người lớn Nghiên cứu đừng đầu bởi nhà cổ sinh vật học Daniel Gacía-Martinez từ Trung tâm Nghiên cứu Quốc gia về Tiến hóa con...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Chủ đề: di chứng điều trị tâm lý đại dịch virus corona chủng mới

Xem thêm Share

Xem nhiều

Đòn giáng của ông Trump vào Ukraine trước ngưỡng cửa đàm phán với Nga09:07

Ông Trump bất ngờ nặng lời về ông Zelensky, nhiều bên bị sốc08:41

Campuchia bàn biện pháp giải quyết tác động từ dự án kênh đào Phù Nam-Techo09:30

Tổng thống Putin lần đầu nói chuyện với lãnh đạo mới của Syria09:12

Sau khi được thả từ Gaza, 5 con tin người Thái Lan nhận được tiền, lương tháng08:59

Trung Quốc phát hiện được chiến đấu cơ tàng hình F-35 từ xa 2.000 km?03:50

Căng thẳng Gaza dâng cao trở lại09:18

Tổng thống Zelensky nói về khoáng sản của Ukraine sau phát biểu của ông Trump08:29

Khỉ trộm đồ du khách và thất vọng khi phát hiện thứ bên trong01:47

Sau luật cấm thịt chó, hàng trăm trang trại nuôi thịt ở Hàn Quốc đóng cửa02:22

Tàu ngầm 161 tỷ đồng: Lặn sâu 200m, biến thành quầy bar dưới đáy biển03:14

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Mỹ có thể cắt quyền truy cập Starlink, gây áp lực với Ukraine về thỏa thuận khoáng sản

16:28:48 22/02/2025

Starlink cung cấp kết nối internet quan trọng cho Ukraine và được coi là công cụ thiết yếu đối với quân đội nước này đặc biệt là trong bối cảnh cuộc xung đột với Nga đang leo thang căng thẳng.

Ông Elon Musk tuyên bố Ukraine đã đi quá xa trong xung đột với Nga

16:09:23 22/02/2025

Bình luận về xung đột Ukraine, Bộ trưởng Elon Musk cho rằng "vô số cái chết trong chiến hào là điều sai trái và bất cứ ai tiếp tục thúc đẩy điều này đều là người thiếu sự thấu cảm và trí óc".

3 sinh viên tử vong thương tâm trong vụ tai nạn xe buýt nghiêm trọng

15:44:12 22/02/2025

Mặc dù các nhân chứng suy đoán rằng việc lái xe quá tốc độ có thể là nguyên nhân gây ra vụ tai nạn, nhưng lý do chính xác vẫn chưa được xác nhận.

Giới khoa học trấn an về thông tin chủng virus corona mới có thể xâm nhập tế bào người

15:10:32 22/02/2025

Điều này làm dấy lên mối lo ngại rằng chủng virus nói trên có thể lây lan sang con người trong tương lai, mặc dù ở thời điểm hiện tại khả năng lây lan hiện tại của virus này chưa cao như SARS-CoV-2.

Lý giải việc người Ireland sống lâu hơn và khỏe mạnh hơn

15:07:50 22/02/2025

Dân số Ireland đã tăng 14,8% kể từ năm 2015, trong đó nhóm trên 65 tuổi tăng tới 36,5%. Điều này đặt ra những thách thức lớn đối với hệ thống y tế trong tương lai khi nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng gia tăng.

Tòa án Mỹ cho phép chính quyền Tổng thống Donald Trump giải thể USAID

15:06:15 22/02/2025

Đây là trường hợp mới nhất tòa phải quyết định liệu có chặn các kế hoạch của chính quyền Tổng thống Trump giảm số lượng nhân viên liên bang hay không, nhất là nhân viên những cơ quan mà chính quyền ông Trump dự định dẹp bỏ.

Kyrgyzstan và Tajikistan ký kết văn kiện phân định biên giới

14:43:31 22/02/2025

Phát biểu với báo chí, quan chức Kyrgyzstan nói: Lễ ký kết biên bản ghi nhớ về phân định biên giới giữa Cộng hòa Kyrgyzstan và Tajikistan đã diễn ra. Đại diện phía Kyrgyzstan là ông Tashiev trong khi đại diện cho Tajikistan là ông Yatim...

Tổng thống Trump bình luận việc đến Nga dự lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng

14:11:40 22/02/2025

Người phát ngôn Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov cũng đã phủ nhận kế hoạch tổ chức cuộc họp giữa Tổng thống nước này, ông Putin với người đồng cấp Mỹ Donald Trump tại Nga như những đồn đoán trong thời gian qua.

Liban kêu gọi Mỹ hỗ trợ quân đội và yêu cầu Israel hoàn tất rút quân

13:52:27 22/02/2025

Ông Issa cũng bày tỏ tin tưởng rằng hỗ trợ quân sự của Mỹ cho Liban sẽ được tiếp tục, bao gồm các khóa huấn luyện quốc phòng bổ sung và các trang thiết bị từ Mỹ và các đồng minh khu vực như Jordan.

Ba Lan đề nghị Kiev hợp tác với Tổng thống Mỹ

11:22:25 22/02/2025

Nghị sĩ Stanislav Balabanov của đảng ITN trong liên minh cầm quyền ở Bulgaria giải thích: Mục đích của tuyên bố là để trấn an người dân Bulgaria và nhấn mạnh rằng sẽ không có một binh lính Bulgaria nào được đưa đến Ukraine .

Lật thuyền chạy trốn phiến quân ở Congo, 22 người thiệt mạng

11:21:01 22/02/2025

Theo các chuyên gia của Liên hợp quốc, lực lượng phiến quân này được khoảng 4.000 quân từ nước láng giềng Rwanda hỗ trợ và thỉnh thoảng tuyên bố sẽ hành quân đến tận thủ đô Kinshasa của Congo, cách đó hơn 1.600 km.

Việt Nam cam kết mạnh mẽ đối với chủ nghĩa đa phương và tinh thần đoàn kết quốc tế

07:32:53 22/02/2025

Hầu hết đại diện các nước phát biểu đề cao luật pháp quốc tế và Hiến chương LHQ, coi đó là nền tảng vững chắc để duy trì hòa bình, an ninh quốc tế và xây dựng một hệ thống đa phương vững mạnh, có khả năng ứng phó hiệu quả với các vấn đề...