Chống dịch COVID-19 hiệu quả, UAE có ‘bí quyết’ gì đặc biệt?

Tỉ lệ tiêm ngừa cao, ca nhiễm – tử vong giảm liên tục, một bộ phận người dân có siêu đề kháng…, Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất ( UAE) có lẽ đang ở vị trí mà mọi quốc gia trên thế giới đều ao ước.

Nhân viên y tế đo thân nhiệt trước khi tiêm vắc xin tại Dubai – Ảnh: AFP

Theo Hãng tin AFP, với hơn 90% dân số đã tiêm ít nhất 1 liều vắc xin, số ca nhiễm COVID-19 hằng ngày ở UAE đã giảm liên tục xuống dưới mốc 1.000 ca kể từ tuần trước.

Ngày 12-9, họ ghi nhận chỉ 620 ca nhiễm mới (dân số nước này gần 10 triệu người) và không có ca tử vong nào (tạm dừng lại ở 2.062 ca).

Bí quyết gì?

Tính từ đầu dịch, UAE có tất cả 728.886 ca nhiễm, trong đó 719.948 người đã phục hồi, như vậy chỉ còn khoảng 9.000 người đang chữa trị. Tình hình có thể mô tả là tươi sáng và nằm trong khả năng xử lý của hệ thống y tế.

Sau khi khôi phục hoạt động kinh tế trong nước, từ ngày 12-9 UAE bắt đầu cho phép người nước ngoài thuộc 15 quốc gia trước đó bị giới hạn đi lại được nhập cảnh với điều kiện đã tiêm ngừa đầy đủ một trong những loại vắcxin đã được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thông qua (AstraZeneca, Pfizer/BioNTech, Moderna, Sinopharm, Sinovac).

Thành công chống dịch của UAE có thể gói gọn trong 5 điểm chính: chương trình tiêm chủng tốt nhất thế giới; xét nghiệm định kỳ nhằm phát hiện ca nhiễm không triệu chứng; phong tỏa bán phần trong giai đoạn đỉnh dịch giúp kéo ca nhiễm xuống; tổ chức khoanh vùng, truy vết chặt chẽ ngăn lây nhiễm cộng đồng; liều vắc xin tăng cường.

“Miễn dịch cộng đồng thường đạt được khi ít nhất 80% dân số đã có đề kháng – thông qua nhiễm bệnh tự nhiên hoặc tiêm vắc xin.

Chúng tôi có thể nói UAE gần như đã đạt được với hơn 79% dân số đã tiêm ngừa đầy đủ và hơn 90% đã tiêm ít nhất một liều vắc xin” – bác sĩ Tholfkar Al Baaj, trưởng khoa lâm sàng Bệnh viện Al-Futtaim Health, cho biết.

Theo bác sĩ Hiba Waleed Kashmoola – Bệnh viện Medcare Medical Centre, Sharjah, UAE có tỉ lệ trẻ em được tiêm ngừa thuộc hàng cao nhất thế giới.

Điều này rất quan trọng để kéo giảm lây nhiễm cộng đồng vì trẻ em thường là nguồn phát tán bệnh âm thầm (bệnh nhẹ, ít hoặc không triệu chứng).

“Khi trường học mở cửa trở lại, việc tăng tỉ lệ tiêm ngừa ở trẻ em càng quan trọng hơn để ngăn nguy cơ bùng dịch do tập trung đông người” – bác sĩ Al Baaj bổ sung.

Trong bối cảnh kinh tế chạy hết công suất, ca nhiễm liên tục giảm…, UAE vẫn khuyến cáo người dân không từ bỏ các biện pháp phòng ngừa. Các nguyên tắc đeo khẩu trang, rửa tay và giữ khoảng cách vẫn còn nguyên giá trị.

Sống chung với COVID-19 nhờ vắc xin

UAE là hình mẫu mở cửa và sống chung với COVID-19 thuộc nhóm các quốc gia có tỉ lệ tiêm ngừa cao, chung với Singapore, Israel, Anh hoặc Liên minh châu Âu.

Mỗi nước có sự thận trọng riêng, nhưng mục tiêu cuối cùng vẫn là duy trì cuộc sống bình thường trong điều kiện có COVID-19.

Mới đây nhất, Hãng tin Reuters đưa tin Thủ tướng Anh Boris Johnson hé lộ kế hoạch ngừng theo đuổi chính sách phong tỏa và nói không với việc xét “hộ chiếu vắc xin” (chứng nhận tiêm chủng), thay vào đó sẽ dựa vào vắc xin và xét nghiệm để bảo vệ cộng đồng.

Bộ trưởng Y tế Sajid Javid giải thích rõ hơn rằng Chính phủ Anh sẽ không quy định “hộ chiếu vắc xin” là điều kiện để người dân tham dự các sự kiện lớn. Cá nhân ông còn muốn bỏ luôn quy định đòi phải có xét nghiệm PCR với du khách càng sớm càng tốt vì quy định này gây tốn kém.

Từ tháng 5-2021 đến nay, tỉ lệ tử vong do COVID-19 ở Anh được kiểm soát ở mức thấp nhờ tiêm chủng tốt.

Gần đây, số ca tử vong trung bình chỉ khoảng 49 người/ngày (cập nhật đến ngày 27-8). Thời điểm bùng phát dịch hồi cuối tháng 4, đầu tháng 5-2020 và giữa tháng 1-2021, Anh có hơn 1.300 người chết do COVID-19 mỗi ngày.

Cũng theo xu hướng “bình thường hóa tối đa”, trước đó Đan Mạch cũng hủy bỏ yêu cầu “thẻ xanh vắc xin” đối với công chúng tại tất cả nơi công cộng bao gồm cả quán bar và hộp đêm.

Thành công này cũng nhờ chiến dịch tiêm chủng của Đan Mạch đã diễn ra nhanh chóng, với 73% trong số 5,8 triệu dân số và 96% người từ 65 tuổi trở lên được tiêm ngừa đầy đủ.

Nhà dịch tễ học Lone Simonsen thuộc Đại học Roskilde nhận định: “Giờ đây virus không còn là mối đe dọa với xã hội Đan Mạch nữa, nhờ có vắc xin. Điều sẽ xảy ra sắp tới là virus vẫn có mặt trong cộng đồng nhưng nó sẽ tìm tới những người không tiêm vắc xin”.

Theo WHO nhận xét, Đan Mạch khống chế dịch thành công một phần nhờ công chúng tuân thủ các hướng dẫn của chính phủ và có chiến lược rõ ràng. Tuy nhiên, WHO cũng lưu ý các quốc gia nên theo dõi sát tình hình bởi virus luôn biến đổi.

Anh, Đan Mạch hay UAE đều không loại trừ dùng đến biện pháp mạnh nếu tình hình chuyển biến xấu đi.

Miễn dịch “siêu nhân” và tương lai đại dịch

“Miễn dịch siêu nhân” hay “miễn dịch hybrid” (kết hợp) là cụm từ do các nhà khoa học nghĩ ra gần đây để mô tả những người đã có khả năng đề kháng siêu mạnh trước virus SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19.

Các bác sĩ UAE giải thích “miễn dịch hybrid” là kết quả của miễn dịch tự nhiên (nhiễm virus rồi khỏi bệnh) kết hợp với miễn dịch do vắc xin, từ đó sinh ra khả năng đề kháng cao hơn hẳn so với những người chỉ tiêm vắc xin mà chưa nhiễm virus.

Theo báo Khaleej Times, trong bối cảnh ca COVID-19 giảm dần trên khắp UAE, các bác sĩ nhận định hiện tượng “miễn dịch hybrid” có thể đang xảy ra trong cộng đồng và những ai có được sự bảo vệ này hầu như an toàn tuyệt đối trước virus.

“Các nghiên cứu cho thấy kháng thể của những người có miễn dịch hybrid có thể vô hiệu hóa cả virus SARS-CoV-1 (gây bệnh SARS) xuất hiện cách đây 20 năm. Virus đó rất khác so với SARS-CoV-2 (gây COVID-19).

Thêm vào đó, hiện có nhiều nghiên cứu tập trung tìm ra một loại vắc xin có thể bảo vệ trước mọi biến thể tương lai của virus corona.

Dựa trên những phát hiện mới, có vẻ như hệ miễn dịch con người cuối cùng vẫn chiếm ưu thế so với virus, và nếu chúng ta may mắn, SARS-CoV-2 sẽ gia nhập nhóm virus chỉ gây bệnh cảm nhẹ” – bác sĩ Tholfkar Al Baaj, trưởng khoa lâm sàng Bệnh viện Al-Futtaim Health, tỏ ra lạc quan.