Chống biến đổi khí hậu- Cuộc chiến không còn đường lùi

Trong suốt một phần tư thế kỷ, nhiều hội nghị về biến đổi khí hậu của LHQ (COP) đã được tổ chức, song thu được các kết quả khác nhau, trong đó, COP 24 tại Copenhagen được coi là “thất bại hỗi loạn”, COP 25 tại Paris được xem là “thành công rực rỡ”, trong khi đó, những hội nghị còn lại được đánh giá nằm đâu đó ở khoảng giữa 2 đầu thước đo.

Đại biểu dự Hội nghị COP26 tại Glasgow, Scotland ngày 2/11/2021. Ảnh: AFP/TTXVN

Hội nghị COP26 diễn ra tại Anh năm nay được cho là khơi dậy tất cả những phản ứng cùng lúc. Các chuyên gia đều đánh giá hội nghị đã ghi nhận những tiến bộ vững chắc, thậm chí mang tính lịch sử trong nỗ lực đẩy lùi mối đe dọa hiện hữu từ tình trạng nóng lên toàn cầu.

Chuyên gia Dann Mitchell, thuộc Cơ quan Khí tượng Anh, cho rằng hội nghị đã đạt được kết quả hơn mong đợi nhưng cũng chưa thực sự đáp ứng kỳ vọng. So với những hội nghị trước đó, việc lần đầu tiên cả 196 quốc gia, vùng lãnh thổ và tổ chức tham dự hội nghị kêu gọi cắt giảm điện than, hay cam kết tăng gấp đôi viện trợ tài chính mỗi năm – lên khoảng 40 tỷ USD để các quốc gia nghèo có thể chống chọi với các tác động khí hậu, có thể coi là bước tiến lớn. Tương tự như vậy, một điều khoản buộc các quốc gia phải xem xét đặt ra các mục tiêu tham vọng hơn để giảm ô nhiễm carbon sau mỗi 1 năm thay vì 5 năm một lần như trước đây, đều là những điều đáng được ghi nhận.

Alden Meyer, nhà phân tích cấp cao của tổ chức nghiên cứu về khí hậu và môi trường E3G, bày tỏ lạc quan về kết quả tại Glasgow, nhưng đánh giá vẫn còn nhiều việc ở phía trước để biến những cam kết thành hiện thực. Một loạt hiện tượng xảy ra trên toàn thế giới trong năm 2021 như lũ lụt, nắng nóng bất thường và cháy rừng, cùng với các dự báo cho thấy nếu vượt quá giới hạn tăng 1,5 độ C (2,7 độ F) đã nêu trong Hiệp định Paris sẽ khiến Trái Đất rơi vào vùng nguy hiểm.

Năm 2021, Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC) của LHQ đã công bố Báo cáo phần 1 trong dự báo tình trạng biến đổi khí hậu trong vòng 7 năm, trong đó chỉ ra rằng nhiệt độ toàn cầu hầu như chắc chắn sẽ vượt qua 1,5 độ C trong vòng một thập kỷ. Trong khi đó, mực nước biển đang tăng nhanh hơn dự báo và sẽ kéo dài nhiều thế kỷ. Rừng, đất và đại dương – nơi hấp thụ hơn một nửa lượng khí carbon của nhân loại – đều đã có dấu hiệu bão hòa. Hậu quả sau đó có thể khiến lớp băng vĩnh cửu giải phóng một lượng lớn CO2 và khi methane, lưu vực sông Amazon biến thành thảo nguyên và băng tan nhấn chìm các thành phố và đồng bằng, nơi có hàng trăm triệu người sinh sống.

Dave Reay, người đứng đầu Viện Biến đổi Khí hậu của Đại học Edinburgh, cho rằng thế giới vẫn đang đi theo lối mòn dẫn đến nguy cơ tự diệt và ít nhất Glasgow đã mở ra một lối thoát hiểm cho cả nhân loại.

Trong khi đó, hãng tin AFP (Pháp) dẫn nội dung dự thảo phần 2 của báo cáo IPCC về các tác động khí hậu, dự kiến xuất bản tháng 2/2022, chỉ ra những bước tiến nhỏ đạt được tại COP26 còn cách xa những gì cần làm trong dài hạn. Dự thảo của báo cáo cho thấy, việc trợ giúp các quốc gia dễ bị tổn thương đối phó với tác động, theo cấp số nhân của tình trạng nóng lên toàn cầu, có thể cần hàng nghìn tỷ USD mỗi năm, chứ không phải hàng chục tỷ được đưa ra tại COP26. Việc các quốc gia giàu có thất bại trong việc cung cấp 100 tỷ USD trợ giúp mỗi năm cho các nước đang phát triển vào năm 2020, khiến triển vọng của số tiền hàng nghìn tỉ USD dự kiến càng trở lên xa vời hơn.

Các chuyên gia cũng nhất trí rằng tương lai của cuộc chiến chống biến đổi khí hậu có thể phụ thuộc vào 4 quốc gia và khu vực phát thải lớn trên thế giới, chịu trách nhiệm chung cho 60% khí thải carbon toàn cầu là Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Trung Quốc và Ấn Độ. Một ngành nghề hay một quốc gia đơn lẻ không thể giúp thay đổi tình trạng ấm lên toàn cầu mà cần những hành động tập thể, với sự tham gia của mọi lĩnh vực và mọi quốc gia.