Chính trường Pháp lại rúng động vì bê bối

Hai cộng sự thân tín của Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy vừa bị khởi tố vì liên quan đến bê bối trong các thương vụ bán tàu ngầm và tàu chiến.

Càng gần đến kỳ bầu cử tổng thống năm 2012, chính trường Pháp càng “ nóng” lên với hàng loạt tai tiếng liên quan đến đảng cầm quyền UMP. Những tiết lộ cách đây chưa lâu của luật sư Robert Bourgi về việc một số lãnh đạo cấp cao của Pháp nhận tiền từ các tổng thống châu Phi vẫn chưa nguội thì nay lại bùng lên nghi án Karachi.

Ông Thierry Gaubert trên đường tới đồn cảnh sát để trả lời thẩm vấn ngày 21.9 – Ảnh: Reuters

Hoa hồng và hoa hồng ngược

Mọi việc bắt đầu với 2 hợp đồng bán vũ khí của Pháp vào năm 1994: bán 3 tàu ngầm quân sự dòng Agosta 90B trị giá 5,5 tỉ franc (826 triệu euro) cho Pakistan và bán 3 tàu chiến La Fayette cho Ả Rập Xê Út trị giá 19 tỉ franc (gần 3 tỉ euro). Các hợp đồng này được ký trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Franois Mitterrand và Thủ tướng Edouard Balladur.

Theo tờ Le Nouvel Observateur, trước tháng 9.2000, luật của Pháp vẫn cho phép chi hoa hồng trong các thương vụ quốc tế. Năm 1994, Paris đã chi những khoản hoa hồng rất đậm cho Pakistan và Ả Rập Xê Út để giành hợp đồng bán khí tài nói trên. Tuy nhiên, đến tháng 5.1995, Tổng thống Jacques Chirac trở thành chủ nhân Điện Elysée và ngay lập tức ra lệnh ngừng chuyển phần hoa hồng còn lại cho Islamabad và Riyadh. Khi đó, ông Chirac nghi ngờ sau khi nhận hoa hồng, Pakistan và Ả Rập Xê Út lại quả ngược cho giới chức Pháp và phần lớn số tiền này chảy vào túi đối thủ Edouard Balladur.

Mọi việc có lẽ đã chìm vào quên lãng nếu không xảy ra vụ đánh bom nhằm vào xe buýt của Cơ quan Đóng tàu Pháp (DCN) tại Karachi, Pakistan, vào ngày 8.5.2002. Tổng cộng 14 người thiệt mạng, trong đó có 11 kỹ sư người Pháp, vốn đang làm việc tại công trình đóng tàu ngầm Agosta. Ban đầu, Pakistan nhận định thủ phạm là al-Qaeda và đã bắt giữ, thậm chí kết án tử hình một số nghi can. Tuy nhiên, những người này sau đó đều được trả tự do vì chứng cứ thiếu thuyết phục.

Năm 2007, thẩm phán Marc Trévidic mở cuộc điều tra tại Pháp về vụ tấn công và nhanh chóng loại al-Qaeda khỏi danh sách nghi ngờ để đưa ra giả thuyết rằng vụ đánh bom là do Pakistan trả đũa động thái ngưng chi hoa hồng của Pháp. Đến tháng 5.2010, một báo cáo của Quốc hội Pháp tỏ ra đồng tình với thẩm phán Trévidic khi đánh giá “có thể vụ tấn công đã được tổ chức bởi những nhân vật trung gian bất bình vì không được nhận hoa hồng”.

Đến khi có sự tham gia của thẩm phán Renaud Van Ruymbeke thuộc Tòa án tài chính Paris vào tháng 9.2010, vụ Karachi đã chuyển hẳn sang hướng điều tra mới: cựu Thủ tướng Balladur bị nghi ngờ đã hưởng lợi từ khoản lại quả phi pháp của các hợp đồng bán khí tài quân sự cho Pakistan và Ả Rập Xê Út. Thẩm phán Ruymbeke vốn có tiếng là bản lĩnh vì đã thụ lý nhiều vụ án tham nhũng liên quan đến chính phủ. Ông nghi ngờ có thể Paris đã chấp nhận chi hoa hồng (hợp pháp) một cách “rộng rãi quá mức” để đổi lại các khoản “hoa hồng ngược” (bất hợp pháp) cho một số lãnh đạo cấp cao.

Tài khoản dành cho chiến dịch tranh cử tổng thống năm 1995 của ông Balladur đã được Hội đồng Hiến pháp phê chuẩn. Nhưng tường trình của một số nhân chứng quan trọng cho thấy các khoản thu này không chỉ đơn thuần đến từ “việc bán áo thun và đồ lưu niệm” như cựu Thủ tướng Balladur vẫn luôn khẳng định. Tiêu biểu là Bộ trưởng Quốc phòng Pháp giai đoạn 1995-1997 Charles Millon xác nhận với thẩm phán Ruymbeke vào tháng 11.2010: “Về hợp đồng với Pakistan, theo báo cáo của các cơ quan tình báo và một số phân tích của Bộ Quốc phòng, chúng tôi gần như tin chắc rằng đã có những khoản lại quả phi pháp”, theo tờ Le Figaro. Trước đó, ông Jean-Louis Porchier, một cựu quan chức quốc phòng cấp cao cũng nhận định với Ủy ban điều tra của Quốc hội rằng “hoa hồng cho hợp đồng Agosta lên đến 800 triệu franc (122 triệu euro) là quá nhiều và vô căn cứ”.

Gần đây nhất, theo Đài truyền thanh France Info, thẩm phán Ruymbeke đã có trong tay sổ kỳ hạn về việc chi thu của hợp đồng bán tàu chiến La Fayette cho Ả Rập Xê Út. Ông phát hiện Bộ Quốc phòng Pháp khi đó đã yêu cầu đối tác trả 10 triệu franc (1,5 triệu euro) trước ngày 31.3.1995, tức không lâu trước vòng 1 bầu cử tổng thống Pháp. Phía Ả Rập Xê Út đã thực hiện chuyển khoản 10 triệu franc vào ngày 26.4.1995. Và rất “tình cờ”, cũng đúng ngày hôm đó, tài khoản dành cho chiến dịch tranh cử của ông Balladur tại ngân hàng Crédit du Nord cũng nhận được 10,25 triệu franc.

Những “cánh tay mặt”

Trong mấy ngày qua, chính trường Pháp càng thêm nóng vì vụ Karachi do thẩm phán Ruymbeke quyết định khởi tố 2 cộng sự thân tín của đương kim Tổng thống Nicolas Sarkozy là Thierry Gaubert và Nicolas Bazire về tội “lạm dụng tài sản xã hội”, theo Le Monde. Trước đó, ngày 14.9, doanh nhân Ziad Takieddine, người được xem là trung gian giữa Pháp với Pakistan và Ả Rập Xê Út trong các hợp đồng quân sự nói trên cũng đã bị khởi tố.

Tổng thống Sarkozy nhiều khả năng có liên quan đến nghi án Karachi. Trong giai đoạn 1994-1995, ông Sarkozy là Bộ trưởng Ngân sách, đồng thời là phát ngôn viên trong chiến dịch tranh cử của cựu Thủ tướng Balladur. Mặt khác, dù đã bỏ chính trường sang thương trường nhưng 2 ông Gaubert và Bazire vẫn giữ quan hệ mật thiết với Tổng thống Pháp.

Ông Nicolas Bazire có chân trong Hội đồng quản trị của tập đoàn thời trang hàng đầu thế giới LVMH (với các nhãn hiệu nổi tiếng như Louis Vuitton, Christian Dior, Kenzo, Givenchy, Guerlain…). Ông cũng chính là người làm chứng trong hôn lễ giữa Tổng thống Sarkozy và bà Carla Bruni. Trước khi chuyển sang kinh doanh, ông từng là Chánh văn phòng của Thủ tướng Edouard Balladur. Truyền thông Pháp khi ấy cho rằng “2 Nicolas” (Sarkozy và Bazire) là những nhân tố quan trọng trong chiến dịch tranh cử năm 1995 của ông Balladur. Hiện nay ông Bazire vẫn đang chủ trì một nhóm cố vấn về đổi mới chính trị của đảng UMP hướng đến kỳ bầu cử tổng thống 2012.

Ông Thierry Gaubert cũng từng là một trong những “cánh tay mặt” của Tổng thống Pháp lúc còn là Thị trưởng thành phố Neuilly và Bộ trưởng Ngân sách giai đoạn đầu thập niên 1990. Ông đã giúp ông Sarkozy xây dựng và điều hành rất hiệu quả mạng lưới quan hệ với lãnh đạo các công ty tại Neuilly.

Một trong những chứng cứ quan trọng để thẩm phán Ruymbeke quyết định khởi tố là lời khai của bà Hélène Gaubert, vợ của ông Thierry Gaubert. Bà kể ông Gaubert từng nhiều lần đi cùng doanh nhân Ziad Takieddine sang Genève, Thụy Sĩ, để lấy “những va-li to tướng đựng đầy tiền” trong giai đoạn 1994-1995, rồi sau đó chuyển lại cho ông Bazire khi về Pháp. Trả lời phỏng vấn tờ Le Monde, bà Hélène Gaubert cho biết mỗi lần trở về, chồng bà thường đi vòng sang London để tránh bị hải quan kiểm soát ở biên giới Thụy Sĩ – Pháp.

Mới đây nhất, vào ngày 30.9, cảnh sát Pháp thẩm vấn ông Brice Hortefeux, cựu Bộ trưởng Nội vụ và là cố vấn thân cận của Tổng thống Sarkozy, theo AFP. Ông Hortefeux bị nghi ngờ đã gọi điện cho ông Gaubert để cảnh báo rằng: “Vợ ông nói nhiều quá đấy”. Đến nay, đảng cầm quyền UMP và các nhân vật liên quan liên tục khẳng định những thông tin về vụ hoa hồng ngược là kế hoạch bôi nhọ của các đảng đối lập cánh tả. Tuy nhiên, hiện đảng Xã hội và các đồng minh đang nắm ưu thế sau khi giành chiến thắng lịch sử ở Thượng viện ngày 25.9. Nhiều khả năng các thượng nghị sĩ cánh tả sẽ cho lập ủy ban điều tra về những vụ bê bối liên tục nổ ra gần đây của cánh hữu.

Điện Élysée bị “hớ”

Sau khi hai ông Nicolas Bazire và Thierry Gaubert bị khởi tố, Điện Élysée lập tức đưa ra thông cáo bác bỏ mọi liên quan giữa Tổng thống Sarkozy với vụ này. Có lẽ vì soạn văn bản quá gấp gáp, Élysée đã để lộ nhiều “sơ hở” nên bị giới tư pháp lẫn truyền thông Pháp công kích mạnh mẽ.

Đơn cử, thông cáo khẳng định: “Tên của Tổng thống không xuất hiện trong bất cứ hồ sơ pháp lý nào của vụ Karachi”. Tuy nhiên, theo trang tin Mediapart, ông Sarkozy được nhắc đến rất nhiều lần trong các tài liệu liên quan đến vụ này. Đặc biệt, khi còn là Bộ trưởng Ngân sách, ông đã cho phép thành lập Công ty Heine tại Luxembourg với vai trò chính là thực hiện giao dịch chi hoa hồng của các hợp đồng bán tàu cho Pakistan và Ả Rập Xê Út.

Một điểm quan trọng khác, Điện Élysée không phải là nguyên đơn hay bị đơn trong vụ việc, trên nguyên tắc không được quyền xem hồ sơ pháp lý để có tuyên bố như thế. Bị phóng viên tờ Le Monde chất vấn vấn đề này, một cộng sự của ông Sarkozy trả lời: “Chúng tôi đọc thấy trên AFP”. Trong khi đó, AFP chưa từng đăng tải thông tin nào tương tự. Theo Chủ tịch Nghiệp đoàn Thẩm phán Pháp Christophe Regnard, Điện Élysée đã “vi phạm bí mật của quá trình dự thẩm”.

Theo Thanh Niên