Chính quyền đô thị Đà Nẵng sẽ kiểm soát quyền lực thế nào?

Ủng hộ việc thí điểm bỏ HĐND quận, phường tại Đà Nẵng nhưng nhiều đại biểu vẫn băn khoăn về cơ chế giám sát, kiểm soát quyền lực.

Tiếp tục chương trình làm việc của kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV, sáng 23-5 Quốc hội nghe tờ trình về “thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng”.

Các ĐBQH nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra về việc thí điểm mô hình chính quyền đô thị Đà Nẵng. Ảnh: quochoi.vn

Thí điểm nhưng là khẳng định mô hình

Theo ĐB Nguyễn Văn Hiển (Lâm Đồng), nghị quyết lần này gọi là thí điểm, nhưng thực chất việc bỏ HĐND quận, phường đã từng được triển khai tại Đà Nẵng giai đoạn 2009-2016. Thời điểm đó, cả huyện Hòa Vang và các xã cũng không tổ chức HĐND.

Báo cáo tổng kết đợt thí điểm trước cho thấy nhiều điểm tích cực. Bộ máy hoạt động thông suốt, hiệu quả cao.

“Việc triển khai thí điểm mô hình chính quyền đô thị lần này tại Đà Nẵng không mang tính chất thử nghiệm như các địa phương khác mà thực chất là khẳng định và tiếp tục hoàn thiện mô hình này trên cơ sở phân cấp hợp lý ở chức năng nhiệm vụ, sắp xếp tinh gọn bộ máy chính quyền”, ĐB Hiển nói.

ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) đồng quan điểm rằng Đà Nẵng nằm trong 10 địa phương từng được chọn thí điểm tổ chức chính quyền đô thị và được Quốc hội đánh giá rất tốt.

“Tuy nhiên, công tác tổng kết, đánh giá không đầy đủ, cuối cùng phải tái lập lại như hiện nay. Lần này đừng vì những cái chúng ta không thảo luận rốt ráo, để thí điểm rồi từ bỏ những điều mà chúng ta thấy là có lợi”, ĐB Nghĩa nói.

Nhiều ý kiến khác cũng ủng hộ việc thí điểm tổ chức chính quyền đô thị lần này cho Đà Nẵng. “Giai đoạn trước tổ chức thí điểm tốt rồi nhưng lại tái lập mô hình cũ, đây là điều rất đáng tiếc”, ĐB Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP.HCM), nói.

Băn khoăn kiểm soát quyền lực

ĐB Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp), bày tỏ băn khoăn về việc tại sao tăng nhiệm vụ, quyền hạn cho HĐND TP nhưng không quy định rõ bộ máy bên trong. Có tăng số lượng ĐB không? Vì sao tăng?

ĐB Nguyễn Thị Mai Hoa băn khoăn về vấn đề kiểm soát quyền lực của chính quyền đô thị. Ảnh: quochoi.vn

ĐB Hoa cũng đặt vấn đề kiểm soát quyền lực của chính quyền đô thị theo mô hình mới. HĐND TP được giao thêm nhiệm vụ giám sát hoạt động của UBND và Chủ tịch UBND quận, phường, TAND, VKSND quận. Đây là nhiệm vụ rất quan trọng.

“Ban soạn thảo đưa ra giải pháp đảm bảo sự lãnh đạo toàn diện của cấp ủy, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy. Nâng cao chất lượng giám sát phản biện của MTTQ và các tổ chức chính trị xã hội. Từ đó khẳng định không đề xuất quy định tại dự thảo Nghị quyết nội dung về cơ cấu tổ chức HĐND TP. Theo tôi như vậy là không thuyết phục”, ĐB Hoa nhấn mạnh.

Theo vị ĐB này, việc kiểm soát quyền lực hiện nay đang được thực hiện thông qua hai cơ chế. Kiểm soát quyền lực nhà nước bên trong bộ máy nhà nước, bao gồm giám sát của Quốc hội và HĐND. Thứ hai là kiểm soát quyền lực bên ngoài bộ máy nhà nước, bao gồm giám sát của đảng, MTTQ và các tổ chức chính trị xã hội.

ĐB Hoa nêu: “Kết quả của cơ chế kiểm soát bên trong thường mang tính cưỡng chế. Kết quả cơ chế kiểm soát bên ngoài chủ yếu được thực hiện dưới dạng kiến nghị. Như vậy sức mạnh của nó không thể đủ để thay thế cho việc kiểm soát bên trong”. Vì thế ĐB Hoa đề nghị có quy định rõ ràng về cơ cấu tổ chức HĐND TP, số lượng và chất lượng ĐB, đặc biệt là ĐB chuyên trách.

“Ngoài ra, cần quy định rõ cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của cấp ủy, MTTQ và các tổ chức đoàn thể để có thể đáp ứng mục tiêu đề ra là xây dựng chính quyền đô thị gọn nhẹ, nâng cao hiệu lực hiệu quả và tạo điều kiện phát triển kinh tế xã hội tốt hơn. Làm được điều này thì việc thí điểm sẽ thành công”, ĐB Hoa nói.

Theo báo cáo của UBND TP Đà Nẵng, dự kiến khi triển khai thực hiện thí điểm chính quyền đô thị sẽ giảm 245 ĐB HĐND quận, 1.275 ĐB HĐND phường.

Mô hình mới còn tinh giản được 69 biên chế là ĐB chuyên trách quận và phường. Tuy nhiên, bản đánh giá tác động chưa tính đến có tăng hay không tăng số ĐB chuyên trách HĐND TP.