Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung: Nông sản Việt dễ bị mượn tên?
Trao đổi với Dân Việt, chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú lo ngại, những diễn biến căng thẳng của chiến tranh thương mại Mỹ – Trung có thể dẫn tới hàng thủy sản Trung Quốc sẽ được ghi sai nhãn thành xuất xứ Việt Nam để xuất khẩu sang Mỹ, ảnh hưởng đến uy tín sản phẩm của Việt Nam, thậm chí có thể dẫn đến những động thái từ phía Mỹ nhằm gây bất lợi cho Việt Nam.
Cơ hội và rủi ro
Thưa ông, ông nhìn nhận như thế nào về những diễn biến căng thẳng gần đây của cuộc chiến tranh thương mại Mỹ – Trung?
- Ngày 1/8/2019, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định áp thuế mới đối với hàng hóa Trung quốc nhập khẩu vào Mỹ trị giá 200 tỷ đô la với thuế suất 10% từ ngày 1/9/2019. Đây là động thái đầu tiên của Mỹ đối với Trung Quốc sau khi vòng đàm phán cấp cao giữa 2 nước kết thúc không thành công.
Các mặt hàng nông sản Việt Nam đang được bày bán trong siêu thị tại Hà Nội. Ảnh: D.V
Mỹ cho biết: “Trung Quốc nhượng bộ quá ít, họ đăng ký mua nông sản Mỹ với số lượng lớn song họ không làm như vậy”. Đây là bước leo thang mới nhất của cuộc chiến tranh thương mại giữa 2 nước trong hơn 1 năm qua. Đáp lại hành động của Mỹ, Trung Quốc cũng tuyên bố sẽ không lùi bước và có những biện pháp đáp trả kịp thời.
Từ động thái trên, chắc chắn là hàng hóa dư thừa của Trung Quốc không xuất được sang Mỹ sẽ tìm cách tiêu thụ ở các nước khác trên thế giới, và đặc biệt là thị trường Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Trong cuộc chiến tranh thương mại này, Việt Nam sẽ được hưởng một số lợi ích như tăng trưởng xuất khẩu sang Mỹ để thay thế một số mặt hàng mà Trung Quốc bị áp thuế cao như mặt hàng điện tử, đồ gỗ, may mặc, đồ da giầy…
Trong 5 tháng đầu năm 2019, Mỹ đã giảm nhập khẩu hàng của Trung Quốc với tỷ trọng 12,3% nhưng tăng nhập khẩu của Việt Nam với tỷ trọng 36%. Trong 6 tháng đầu năm 2019, vốn đầu tư từ nước ngoài của các DN FDI vào Việt Nam đã giải ngân được 9,1 tỷ USD, tăng 8% so với cùng kỳ năm trước, vốn đăng ký đạt 18,5 tỷ USD, bằng 90,8% so với cùng kỳ năm trước, trong đó vốn cam kết đầu tư từ Trung Quốc, Hongkong chiếm một tỷ trọng lớn là 41%, đó là những lợi ích về xuất khẩu và đầu tư mà cuộc chiến tranh thương mại mang lại.
Ông có lo ngại tình trạng DN Trung Quốc sẽ “mượn” Việt Nam để lấy xuất xứ hàng hoá nhằm xuất khẩu sang thị trường Mỹ?
Video đang HOT
- Đây là vấn đề cần đặc biệt lưu ý, có khả năng Trung Quốc sẽ thông qua Việt Nam để trung chuyển hàng hóa của họ, dưới mác “made in Việt Nam” nhằm tránh thuế.
Cần lưu ý thêm, khi hàng Trung Quốc vào Việt Nam với hình thức tạm nhập tái xuất, chúng ta phải đối mặt với một rủi ro là sự tiếp tay của một bộ phận các DN nội địa, tạo điều kiện hợp thức hóa cho hàng hóa Trung Quốc nhập vào Việt Nam rồi xuất khẩu sang Mỹ.
Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung tạo cơ hội cho DN Việt Nam tăng xuất khẩu một số sản phẩm nông sản, thủy sản sang 2 thị trường lớn này để bù đắp thiếu hụt tại thị trường, đặc biệt là với những mặt hàng tôm, cá tra.
Nhưng tồn tại một rủi ro cũng đáng quan tâm, vì đã có những nhận định cho rằng hàng thủy sản Trung Quốc sẽ được ghi sai nhãn thành xuất xứ Việt Nam để xuất khẩu sang Mỹ, ảnh hưởng đến uy tín sản phẩm của Việt Nam, thậm chí có thể dẫn đến những động thái từ phía Mỹ nhằm gây bất lợi cho Việt Nam.
Đối với những sản phẩm thủy sản mà Trung Quốc và Việt Nam đều xuất khẩu sang Mỹ như tôm, cá ngừ, mực, bạch tuộc hay cá biển, Mỹ có thể kiểm tra chặt chẽ hơn về xuất xứ từ Việt Nam, vì họ có thể nghi ngờ DN Trung Quốc sẽ “mượn” Việt Nam để lấy xuất xứ và xuất đi Mỹ.
Bên cạnh đó, Việt Nam có thể trở thành điểm trung chuyển cho giao dịch thủy sản của hai thị trường này, điều này rất ảnh hưởng đến uy tín và quan hệ thương mại giữa Việt Nam với Mỹ và Trung Quốc.
Chủ động hợp tác, cạnh tranh “sân nhà”
Theo ông, liệu có tồn tại rủi ro với thị trường nội địa Việt Nam trong cuộc chiến tranh thương mại Mỹ-Trung?
- Trong hơn nửa đầu năm 2019, xuất khẩu của Trung Quốc vào Mỹ giảm 8,5% và xuất khẩu sang các nước ngoài Mỹ chỉ tăng có 2,1%, câu hỏi đặt ra là ai sẽ mua hàng hóa dư thừa của Trung Quốc? Một khi xuất khẩu sang Mỹ và các nước bị chậm lại, chắc chắn Trung Quốc sẽ tìm đường giải quyết số hàng tồn kho một cách nhanh hơn sang các nước khác khác hoặc sang ASEAN và Việt Nam.
Ngoài ra, Bắc Kinh còn thúc đẩy việc hoàn thành ký kết khu vực thương mại tự do Đông Á (RCEP) vào cuối năm 2019 bao gồm các nước ASEAN, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Úc và New Zealand. Những động thái trên của Trung Quốc nhằm đa dạng xuất khẩu hàng hóa dư thừa do hậu quả của chiến tranh thương mại.
Thị trường bán lẻ Việt Nam rất tiềm năng về tiêu thụ hàng hóa tiêu dùng ở khu vực Đông Nam Á, hệ thống phân phối hiện đại đang phát triển, nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước đang tích cực lấn sân vào lĩnh vực thương mại bán lẻ. Vì vậy, nguồn cung hàng hóa từ sản xuất trong nước và nhập khẩu là vô cùng quan trọng để mang lại hiệu quả cho các nhà đầu tư.
Chúng ta đã hội nhập và chấp nhận mở cửa để hàng hóa và hệ thống phân phối các nước vào thị trường nội địa, điều quan trọng là công tác quản lý hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và các nước và hàng hóa sản xuất trong nước nhằm đảm bảo chất lượng hàng hóa và quyền lợi người tiêu dùng Việt Nam, thu nộp ngân sách cho Nhà nước. Song song với đó, chúng ta phải nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam và hệ thống phân phối Việt, chủ động hợp tác và cạnh tranh ngay tại sân nhà.
Xin cảm ơn ông!
Theo Danviet
Nông sản Việt gặp khó ở Trung Quốc: Không đổi mới mình sẽ thất bại
Sáu tháng đầu năm 2019 ghi nhận sự sụt giảm đáng kể về kim ngạch xuất khẩu của nhiều mặt hàng nông sản ở thị trường Trung Quốc. Nhiều ý kiến cho rằng, do Trung Quốc thay đổi chính sách nhập khẩu.
Thực tế, theo chuyên gia của Bộ Công Thương, chính sách của họ trước nay vẫn thế, chỉ là từ nay trở đi, họ sẽ siết chặt xuất khẩu tiểu ngạch, nếu chúng ta không đổi mới chính mình thì sẽ thất bại.
Động thái nhỏ, nỗi lo lớn
Thời gian gần đây, những ngư dân hành nghề câu mực ở tỉnh Quảng Ngãi, Quảng Nam đứng ngồi không yên vì hàng ngàn tấn mực xà không xuất được do thị trường Trung Quốc ngừng nhập hàng, nhiều tàu cá phải nằm bờ.
Một động thái "không ăn hàng" của thương lái Trung Quốc đã thực sự khiến nhiều ngư dân choáng váng bởi ngoài tiêu thụ nội địa thì Trung Quốc vẫn là thị trường tiêu thụ mực chủ yếu của ngư dân miền Trung từ trước đến nay và cũng là thị trường duy nhất nhập khẩu sản phẩm này của Việt Nam.
Trung Quốc không còn là thị trường dễ tính với nông sản Việt. T.L
Chính vì vậy, khi Trung Quốc siết chặt chính sách nhập khẩu, nói không với xuất khẩu tiểu ngạch, tất cả sản phẩm phải được xuất khẩu chính ngạch thì ngay lập tức hàng hóa ứ đọng vì các đầu mối xuất khẩu của Việt Nam chưa kịp đáp ứng yêu cầu.
Ngay sau sự việc xảy ra, UBND tỉnh Quảng Nam đã giao Sở NNPTNT tỉnh làm văn bản bao cao Bô NNPTNT, Bô Công Thương hỗ trơ ngư dân tiêu thụ mực, đồng thơi kêu goi môt số doanh nghiệp (DN) tham gia thu mua san phẩm hỗ trơ ngư dân. Thống kê cho thấy, ngư dân địa phương đang tồn đọng tới 700 tấn mực khô.
Thực tế, việc Trung Quốc siết chặt thị trường nhập khẩu, nói không với xuất khẩu tiểu ngạch đã được Bộ NNPTNT đã được cảnh báo từ trước. Có thể thấy rất rõ đối với sản phẩm dưa hấu ở nhiều tỉnh miền Trung khi xuất khẩu sang Trung Quốc phải dán tem truy xuất nguồn gốc. Những quy định đó, phía Hải quan Trung Quốc đã đưa ra từ tháng 5/2018. Nhưng nhiều địa phương, DN vẫn chưa thực sự mặn mà, đẩy mạnh xúc tiến việc xây dựng mã số vùng trồng hay đăng ký mã truy xuất nguồn gốc.
Trong một cuộc trao đổi với NTNN, ông Lê Thanh Hòa - Phó Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NNPTNT) cũng thừa nhận, bên cạnh một số địa phương làm rất tốt việc đăng ký mã số vùng trồng - một trong những bước quan trọng để truy xuất nguồn gốc thì còn nhiều địa phương, lãnh đạo, ngành chức năng chưa thực sự quan tâm. "Thậm chí, vẫn có địa phương hỏi phương thức đăng ký mã số vùng trồng, dù thông tin đã công khai trên mạng internet từ rất lâu" - ông Hòa nêu một thực tế.
Cũng theo ông Hòa, yêu cầu thông tin truy xuất nguồn gốc là một giải pháp nhằm đảm bảo những nông sản đó có CO (giấy chứng nhận xuất xứ nguồn gốc hàng hóa) của Việt Nam. "Một bài học còn nhãn tiền đối với 2 DN xuất khẩu gạo ở Tiền Giang và Long An bị phía Trung Quốc yêu cầu xem xét dừng xuất khẩu chính ngạch, bởi thông tin họ nắm được năng lực xuất khẩu của DN chỉ 100.000 tấn/năm, nhưng sản lượng xuất khẩu lại lên đến 130.000 tấn, số còn lại lấy ở đâu? Nếu chúng ta không nghiêm túc nhìn nhận vấn đề, thực hiện đúng quy định, chính chúng ta sẽ tự hại mình" - ông Hòa khẳng định.
Dè chừng tham vọng của "láng giềng"
Một vấn đề đáng lo ngại trong xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc - vốn là thị trường lớn nhất của Việt Nam không chỉ nằm ở cái tem truy xuất nguồn gốc tuy mỏng manh nhưng vô cùng quyền lực mà còn ở việc Trung Quốc đang tham vọng mở rộng sản xuất nhiều mặt hàng nông sản như lúa, mít, thanh long... Với công nghệ sản xuất hiện đại, năng suất cao, chất lượng tốt, những dòng sản phẩm có điểm tương đồng với nông sản Việt chắc chắn sẽ tạo áp lực cạnh tranh lớn.
Đang ở thời kỳ hoàng kim, tự nhiên, thời điểm này, giá mít Thái ở nhiều tỉnh vùng ĐBSCL rớt giá. Theo đó, giá mít Thái chỉ ở mức 15.000 đồng/kg loại I, 12.000 đồng/kg loại 2; loại 3 chỉ còn 8.000 đồng/kg; giảm tới 35.000 đồng/kg so với cách đây 2 tháng. Nguyên nhân giá mít xuống thấp là do thương lái Trung Quốc không thu mua.
Việc sản xuất chỉ dựa vào sức nóng của một thị trường ngay lập tức đã bị đáp trả khi giá mít Thái đã trở về đúng thực tế, trong khi diện tích loại cây này đã "bùng nổ' ở khu vực ĐBSCL với con số thống kê lên đến 40.000ha; mít Thái tràn xuống ruộng, lan ra khắp các vườn, thậm chí ở một số huyện miền núi của tỉnh Nghệ An cũng đã xuất hiện các vườn trồng mít Thái với quy mô lớn.
Đơn cử như tại huyện Bình Tân (Vĩnh Long), đến nay, diện tích mít Thái của địa phương đã lên đến 257ha do người dân thấy giá mít Thái quá cao nên ồ ạt chuyển đổi. Tương tự như vậy, khi sức mua của thị trường Trung Quốc biến động, ngay lập tức, giá sầu riêng ở nhiều địa phương giảm mạnh, Hồi đầu vụ, giá sầu riêng ở Bến Tre giảm xuống còn trên dưới 50.000 đồng/kg, giá sầu riêng tại Đồng Nai giảm chỉ còn 53.000 đồng/kg và đến nay chỉ còn 43.000 đồng/kg.
Đáng lo ngại hơn là, Trung Quốc đang có tham vọng mở rộng diện tích mít lên 180.000ha, tương tự như việc mở rộng diện tích thanh long, dưa hấu đang được nước này ráo riết thực hiện. Nước này cũng đang có dự định trở thành một nước xuất khẩu gạo lớn. Khi đó, miếng bánh thị phần của nông sản Việt sẽ phải cạnh tranh gay gắt hơn, rất có thể sẽ phải nếm "quả đắng" nếu không chủ động đổi mới sản xuất ngay từ bây giờ.
Có thể nhìn thấy rõ ở mặt hàng gạo, khối lượng gạo xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2019 ước đạt 3,39 triệu tấn và 1,46 tỷ USD, giảm 2,8% về khối lượng và giảm 19% về giá trị so với cùng kỳ năm 2018. Đáng chú ý, Trung Quốc đã không còn là nước nhập khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam. Rõ ràng, tham vọng trở thành nước xuất khẩu lớn của Trung Quốc khiến chúng ta phải dè chừng.
Theo Danviet
Ế nhiều quá, Chủ tịch, Bí thư cũng phải đi bán cá mực, cá nục khô Hàng ngàn tấn mực khô ở Quảng Nam ế ẩm, tồn kho hàng ngàn tấn cá nục khô ở Quảng Trị do không bán được, địa phương phải tìm cách giải cứu. Nguyên nhân là bởi Trung Quốc siết nhập tiểu ngạch. Cá nục, mực khô ế chất đầy kho Theo thông tin từ tỉnh Quảng Trị, đánh bắt và hấp khô cá...