Chiến tranh lạnh tái diễn giữa Nga và Mỹ?
Quan hệ Nga – Mỹ đang xấu đi chưa từng có, với hàng loạt vướng mắc, trừng phạt, thậm chí mọi nỗ lực hòa giải gần đây cũng thất bại.
Tổng thống Nga Vladimir Putin – Ảnh AP
Không thể hòa giải
Người ta vẫn nói: &’Mọi con đường đều dẫn về thành Rome’. Nhưng nay, dường như mọi con đường đều dẫn tới nước Nga, hoặc tới Tổng thống Vladimir Putin.
Theo BBC, 16 năm trước, khi Putin lên nắm quyền, ông dường như đã sẵn sàng cho một mối quan hệ thân mật hơn với phương Tây. Tổng thống Mỹ Bill Clinton còn nói ông Putin là người &’thông minh’, và &’đầy tiềm lực’.
Nhưng nay, những lời ngợi khen lại chuyển thành đối đầu với hàng loạt các mâu thuẫn dài như mùa đông nước Nga: từ xung đột Syria, cho tới Ukraina, việc mở rộng NATO, cho tới phòng thủ tên lửa.
Các chính quyền phương Tây cho rằng họ đã vỡ mộng với lãnh đạo Nga. Ngược lại, Tổng thống Putin cũng mất lòng tin ở các đối tác này. Sau khi hòa đàm ở Minsk nhằm mang lại hòa bình cho miền đông Ukraina thất bại, cuộc đàm phán mới đây giữa Nga và Mỹ về Syria cũng đổ bể.
Reuters đưa tin, Ngoại trưởng John Kerry đổ lỗi cho phía Nga vì đã &’vô trách nhiệm’ khi hậu thuẫn cho Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Hôm 3/10, Mỹ đã hoãn cuộc đối thoại với Nga nhằm thực thi thỏa thuận ngừng bắn tại Syria, cáo buộc Moscow đã không duy trì cam kết đình chiến.
Hãng thông tấn RIA dẫn lời cựu Đại sứ Mỹ tại Nga Chas Freeman nhận định, Washington sẽ không thể vận dụng sức ảnh hưởng tại Syria nếu không hợp tác với Nga để giải quyết xung đột tại đây.
“Việc Mỹ quyết định ngừng đối thoại ngoại giao với Nga về Syria dường như chỉ làm giảm bớt, chứ không làm tăng thêm ảnh hưởng của Mỹ trong chiều hướng các sự việc tại Syria” – ông Freeman nói.
Theo ông Freeman, Nga sẽ tiếp tục cứng rắn và làm việc với cả Thổ Nhĩ Kỳ và Iran để mở rộng tầm ảnh hưởng tới mức tối đa trong nhiều vấn đề đang thúc đẩy cuộc xung đột Syria.
Freeman nói thêm, ngược lại, quan hệ của Mỹ với Iran lại hời hợt, với Thổ Nhĩ Kỳ đang bị xói mòn. Quan hệ đối tác giữa Washington với Ảrập Xêút và các nước Vùng Vịnh đang ngày càng rắc rối.
Video đang HOT
Quân đội Mỹ tại Latvia. Nga khó chịu với việc NATO mở rộng – Ảnh: EPA
Hiểm họa đối đầu quân sự trực tiếp?
Về phía Mỹ, việc chấm dứt đối thoại với Nga về vấn đề Syria có thể khiến Washington cân nhắc nhiều hơn tới các phương án quân sự, chẳng hạn như trang bị thêm các vũ khí tinh vi hơn, cung cấp hậu cần và huấn luyện cho lực lượng ly khai.
Tổng thống Barack Obama miễn cưỡng phải can dự sâu vào tình hình Syria. Các quan chức Mỹ nói rằng, ông Obama khó có thể làm như vậy khi thời gian tại nhiệm của ông còn chưa đầy bốn tháng.
Trong khi đó, hãng thông tấn Nga dẫn lời Ngoại trưởng Sergei Lavrov nói rằng Moscow tiếp tục nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng Syria bất chấp việc Mỹ hoãn đàm phán.
Hôm 4/10, Nga tuyên bố đã triển khai hệ thống tên lửa S-300 tới căn cứ hải quân tại cảng Tartus ở Syria. Bộ Quốc phòng Nga giải thích động thái này nhằm &’đảm bảo an toàn cho căn cứ hải quân’ và &’không rõ tại sao các đối tác châu Âu hoảng sợ’.
Tờ Moskovsky Komsomolets của Nga cho rằng, xung đột Syria có thể khiến “Nga và Mỹ đối đầu trực tiếp”, xếp ngang với cuộc khủng hoảng tên lửa ở Cuba hồi năm 1962. Tờ báo thậm chí còn đưa ra lời cảnh báo về Thế chiến III.
Bên cạnh đó, những chuyên gia khác cho rằng kế hoạch mở rộng NATO cũng là yếu tố thúc đẩy thêm khả năng đối đầu quân sự Nga – Mỹ.
“Có một cảm giác lúc này là Mỹ dường như đang gắng sức chứng tỏ họ là cường quốc duy nhất. Và nếu Nga không đi theo hướng mà Mỹ muốn thì họ (Nga) sẽ phải trả một cái giá rất đắt” – BBC dẫn lời nhà truyền thông kỳ cựu Vladimir Pozner.
“Cách nhìn nhận của giới lãnh đạo Nga về việc NATO tiếp tục mở rộng có thể không chính xác, nhưng đó vẫn là một mối đe dọa thực sự. Nếu anh thúc ép tôi mạnh quá, thì tôi buộc phải đáp trả. Và chúng tôi sẽ buộc phải làm anh khó chịu như cách mà anh làm với tôi. Đối đầu thật sự gây nên mối nguy hại, có thể dẫn tới một hình thức tham chiến và chiến tranh” – Pozner nhấn mạnh.
Nga triển khai chiến dịch không kích tại Syria – Ảnh Bộ Quốc phòng Nga
Andrey Kortunov, lãnh đạo Hội đồng Ngoại vụ Nga, cho rằng quan hệ Nga – Mỹ thời Chiến tranh Lạnh còn ít nhiều ổn định, bởi vì họ phán đoán được ý đồ của đối phương và biết luật chơi.
“Nay chúng ta không còn như vậy nữa. Do quan hệ không ổn định. Đây chính là điều khiến cho mối quan hệ này trở nên nguy hiểm, thậm chí có thể nói là còn nguy hiểm hơn cả thời Chiến tranh Lạnh” – Kortunov nói.
Ở một khía cạnh khác, nhà khoa học chính trị Ekaterina Schulmann lại tin rằng Nga sẽ chẳng bao giờ gây chiến với Mỹ. “Ông ấy không hề có kế hoạch ném bom hydrogen xuống Washington”, Schulmann nhận xét.
Theo Lê Thu
Vietnamnet
Quan hệ Nga - Mỹ "vỡ vụn" trước cú sốc kép hạt nhân, hòa bình Syria?
Quan hệ Nga - Mỹ gần như "vỡ vụn" sau khi Nga tuyên bố đình chỉ thỏa thuận hạt nhân với Mỹ, còn Mỹ đình chỉ đàm phán với Nga về Syria.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký một sắc lệnh đình chỉ thỏa thuận với Mỹ về việc tiêu hủy plutonium được làm giàu ở cấp độ có thể chế tạo vũ khí.
Ảnh minh họa: AP
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết, đây là một biện pháp bắt buộc vì Mỹ đã có những hành động "không hữu nghị, đe dọa đến sự ổn định chiến lược".
Sắc lệnh nêu rõ, Nga sẽ chỉ xem xét nối lại thỏa thuận khi nào Mỹ chấp nhận một số điều kiện, trong đó có việc giảm sự hiện diện quân sự của Mỹ trong NATO gần biên giới với Nga, hủy tất cả các lệnh trừng phạt đối với Nga và bồi thường tổn thất mà những lệnh trừng phạt đó gây ra.
Chỉ một trong những điều kiện này đã là "bất khả thi" với Mỹ nên có thể nói rằng, cánh cửa mà Nga để ngỏ cho Mỹ "có cũng như không".
Chính phủ Mỹ lấy làm tiếc về quyết định của Nga khi đơn phương đình chỉ thỏa thuận hạt nhân, đồng thời khẳng định vẫn duy trì cam kết theo thỏa thuận này vì lợi ích của cả 2 nước.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Elizabeth Trudeau cho rằng: "Tôi lưu ý rằng đây là bước đi mới nhất trong hàng loạt hành động của Nga nhằm chấm dứt sự hợp tác lâu nay trong vấn đề an ninh và giải giáp hạt nhân. Trước đó là quyết định của Nga khi không tham gia Hội nghị thượng đỉnh an ninh hạt nhân 2016. Chúng tôi cũng lưu ý rằng, việc Nga cáo buộc Mỹ đe dọa đến sự ổn định chiến lược làm cái cớ cho quyết định này là không đúng."
"Sự kiên nhẫn của mọi người đối với Nga đã cạn kiệt". Đó là tuyên bố của người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest sau khi Nga đình chỉ thỏa thuận hạt nhân với Mỹ.
Nhà Trắng đáp trả bằng thông báo rằng, Mỹ sẽ đình chỉ đàm phán song phương với Nga về hòa bình Syria. Mỹ cáo buộc Nga đang cản trở cuộc chiến chống tổ chức IS khi ném bom vào dân thường, bệnh viện ở Syria.
Ông Earnest nêu rõ: "Ngoại trưởng John Kerry là người nhận nhiệm vụ làm trung gian cho thỏa thuận ngoại giao với Nga về lệnh ngừng bắn ở Syria. Ông ấy đã rất kiên trì và bền bỉ nỗ lực.
Tổng thống dựa vào lời khuyên của ông ấy để cân nhắc khi nào không còn ích lợi gì nữa khi tiếp tục đối thoại với Nga. Và tôi nghĩ mọi người đều có thể đưa ra kết luận sau khi thấy những gì Nga đã làm trong những tuần qua."
Trong khi đó, Nga cáo buộc Mỹ đã hậu thuẫn các tay súng Nhà nước Hồi giáo tự xưng ném bom vào quân đội Syria hồi tháng trước dù phía Mỹ cho rằng đây là một vụ tai nạn.
Nga cũng nhiều lần chỉ trích Mỹ không thể phân biệt rạch ròi giữa phe đối lập mà họ cho là ôn hòa với những tay súng có liên quan đến mạng lưới khủng bố al-Qaeda.
Giám đốc phụ trách quan hệ với Nga tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) Olga Oliker cho rằng, quan hệ Nga - Mỹ trở nên vô cùng tồi tệ trong vòng 2 năm qua và những diễn biến mới nhất chỉ là biểu hiện của thực tế đó.
Bà Oliker cho rằng, Nga chưa bao giờ là người quá nhiệt thành với thỏa thuận hạt nhân với Mỹ, do đó việc đình chỉ thỏa thuận này không phải là một cái giá quá lớn đối với Moscow nhưng lại là đòn ngoại giao mạnh nhằm vào Mỹ.
Quan hệ Nga-Mỹ trong lịch sử trải qua nhiều thăng trầm. Đã có lúc dư luận quốc tế kỳ vọng Nga và Mỹ có thể phối hợp về mặt quân sự ở Syria để cùng chống tổ chức IS. Nhưng mối quan hệ Nga-Mỹ đang xấu đi nghiêm trọng vào những tháng cuối nhiệm kỳ của Tổng thống Mỹ Barack Obama.
Dù vậy, 2 cường quốc từng đứng đầu thế giới 2 cực này sẽ không thể ngừng hợp tác vì lợi ích của mỗi bên. Giới quan sát và phân tích cho rằng, đây có thể là một giai đoạn khó khăn trước khi 2 nước nhấn nút "tái khởi động" một chu trình mới trong quan hệ song phương, điều mà Tổng thống Obama đã tìm kiếm từ 7 năm trước, khi mới lên nắm quyền nhưng thất bại vì xuất hiện những vấn đề gây tranh cãi như xung đột ở Ukraine, khủng hoảng Syria./.
Theo Diệu Hương/ VOV-Trung tâm Tin ( Tổng hợp)
Putin đang dẫn đầu cuộc chơi lớn hiểm hơn Chiến tranh Lạnh Trên vũ đài thế giới, nước Nga của Tổng thống Putin đang hành động như một cường quốc vĩ đại của thế kỷ trước, nhà sử học Harald Biermann, Giáo sư Đại học Bonn phân tích trong cuộc phỏng vấn với đài truyền hình ARD của Đức. Trên vũ đài thế giới, Nga đang hành động như một cường quốc vĩ đại của...