Chiến thắng dự kiến của Joe Biden khiến quốc gia sương mù bị cô lập

Chiến thắng dự kiến của Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ vào 7-11 đã khiến Anh bị cô lập ở phương Tây trong khi vật lộn với mối quan hệ tương lai của chính nước này với Washington.

Ảnh: Steve Parsons-WPA Pool/Getty Images

Bãi lầy ít về chính trị hơn là về tính cách cá nhân. Một năm trước, khi Boris Johnson được bầu làm thủ tướng, phản ứng đầu tiên của ông Biden là: “Bạn cũng sẽ thấy mọi người nói, ‘Chúa ơi, Boris Johnson, người giống như một bản sao về thể chất và cảm xúc của tổng thống, là có thể giành chiến thắng’ “.

Tổng thống đó tất nhiên là Donald Trump, vừa được các hãng truyền thông dự kiến đã bị ông Biden đánh bại vào tuần trước trong thất bại (dự kiến) đầu tiên trước một tổng thống đương nhiệm đang tìm cách tái tranh cử kể từ năm 1992.

Bình luận của ông Johnson về chiến thắng của nhà phê bình một thời của ông mang tính ngoại giao hơn. “Mỹ là đồng minh quan trọng của chúng tôi và tôi mong muốn được hợp tác chặt chẽ với nhau về các ưu tiên chung của chúng tôi, từ biến đổi khí hậu đến thương mại và an ninh”.

Hôm 8-11, ông Johnson đã tìm cách trấn an Washington rằng ông sẽ hợp tác chặt chẽ với chính quyền mới, tập trung vào biến đổi khí hậu như một vấn đề mà một tổng thống của Biden sẽ để mắt đến Anh, quốc gia này dự kiến sẽ tổ chức một hội nghị quan trọng của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu vào năm sau.

Ông Biden cho biết ông sẽ ký một lệnh hành pháp để gia nhập lại hiệp định khí hậu Paris ngay sau khi ông nhậm chức. Mỹ đã rời khỏi hiệp định này vào 4-11.

Ông Johnson nói trên BBC: “Hoa Kỳ là đồng minh thân cận nhất và quan trọng nhất của chúng tôi, và đó là tổng thống sau tổng thống, thủ tướng sau thủ tướng – điều đó sẽ không thay đổi. Tôi nghĩ rằng còn nhiều điều hơn thế nữa để gắn kết chính phủ của đất nước này và các chính phủ ở Washington vào bất kỳ lúc nào và bất kỳ giai đoạn nào hơn là chia rẽ chúng ta.”

“Có một lượng lớn công việc chúng ta cần làm cùng nhau để bảo vệ những giá trị đó – niềm tin vào dân chủ, tự do ngôn luận trên toàn thế giới, nhân quyền, thương mại tự do, trật tự quốc tế dựa trên luật lệ – tất cả những điều này hiện đang bị đe dọa.”

“Tôi nghĩ bây giờ với Biden tại Nhà Trắng ở Washington, chúng ta có triển vọng thực sự về vai trò lãnh đạo toàn cầu của Mỹ trong việc giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.”

Bình luận của ông Johnson phản ánh những nhận xét trước đây của chính phủ ông về Trung Quốc, một vấn đề mà một thành viên cấp cao của quốc hội cho rằng sẽ khiến hợp tác Anh-Mỹ trở nên cần thiết dưới thời ông Biden.

Tobias Ellwood, chủ tịch ủy ban quốc phòng của Hạ viện, cho biết: “Trước sự tín nhiệm của Trump, thế giới đang điều chỉnh lại quan điểm của họ về Trung Quốc và không phải là quá sớm. Nhưng phản ứng của ông ấy chỉ là đối đầu, không có chiến lược tập thể nào để ngăn chặn mối đe dọa địa chính trị lớn nhất mà chúng ta phải đối mặt.”

Ông viết trên tờ The Daily Telegraph: “Biden nhận ra rằng phương Tây phải tạo ra một đối trọng để ngăn Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng độc tài và lôi kéo thêm nhiều quốc gia vào các chương trình cơ sở hạ tầng, công nghệ và quân sự của mình.”

Quan điểm của ông Ellwood được Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Chris Coons, một đồng minh thân cận của ông Biden, lặp lại và nói với BBC: “Tôi hy vọng Joe Biden sẽ tiếp thêm năng lượng cho sự tập trung của chúng ta vào nền dân chủ và xã hội cởi mở khi đối mặt với những thách thức từ Nga, Trung Quốc và Iran và những nơi khác trên thế giới.”

Việc ông Johnson tập trung vào các giá trị được chia sẻ và biến đổi khí hậu như điểm chung giữa các nhà lãnh đạo của hai quốc gia được coi là một nỗ lực để dập tắt những lo ngại về mối quan hệ cá nhân của ông với TT Trump. Cả hai đều bị coi trong xã hội của họ như những nhân vật gây chia rẽ, khuấy động tình cảm dân tộc vì lợi ích chính trị cá nhân.

Dưới thời ông Johnson, một trong những người ủng hộ chính cho Brexit trong cuộc trưng cầu dân ý năm 2016, Anh đã sát cánh với các quan điểm chính sách đối ngoại của Mỹ. Ví dụ, về Trung Quốc, năm nay ông Johnson đã quay đầu cấm Huawei Technologies khỏi mạng 5G của mình, trong bối cảnh chính quyền Trump vận động hành lang mạnh mẽ.

Ngoài sự phản đối của ông Biden đối với Brexit, cơ sở ở London còn có một mối quan tâm khác – đó là di sản Ireland của ông Biden và mối quan hệ đặc biệt của cá nhân ông với Ireland.

Theo lời của một nhà ngoại giao Ireland, ông Biden sẽ là tân tổng thống Mỹ thân thiện với Ireland nhất kể từ John F. Kennedy, người Công giáo Ireland duy nhất chiếm giữ Nhà Trắng trong lịch sử Hoa Kỳ. Nhà lãnh đạo Ailen, Taoiseach Micheal Martin, cho biết tuần trước rằng ông Biden “là người Ailen như bạn có thể hiểu về nền tảng của ông ấy”.

Trong những tháng gần đây, ông Biden cảnh báo Anh rằng bất kỳ thỏa thuận thương mại hậu Brexit nào với Mỹ sẽ phụ thuộc vào việc London tôn trọng và bảo vệ thỏa thuận hòa bình Thứ Sáu Tuần Thánh với Ireland – điều mà những người chỉ trích chính phủ Anh cho rằng có nguy cơ bị tổn hại bởi cách thức Brexit đang diễn ra.

Tổng thống tiếp theo của Mỹ sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20/1, chưa đầy ba tuần sau khi giai đoạn chuyển tiếp kết thúc để Anh rời khỏi Liên minh châu Âu. Vẫn chưa đạt được thỏa thuận nào giữa London và Brussels, trong khi nhà đàm phán Brexit hàng đầu của EU, Michel Barnier, sẽ tiếp tục các cuộc đàm phán tại London.

“Tôi không nghĩ rằng Joe Biden sẽ cảm thấy đặc biệt nồng nhiệt đối với chính phủ Anh, và họ sẽ phải làm việc rất chăm chỉ để thay đổi điều đó,” George Osborne, cựu Bộ trưởng tài chính của Anh nói trên CNN.