Chiến lược phá giá đồng USD của Tổng thống Trump và những rủi ro tiềm ẩn

Chính sách kinh tế cấp tiến của Tổng thống Donald Trump đang thách thức vai trò bá chủ của đồng đô la Mỹ.

Kế hoạch Mar-a-Lago nhằm phá giá USD có thể mở ra một kỷ nguyên tài chính bất ổn, khiến thế giới lo ngại về niềm tin vào đồng tiền quyền lực nhất thế giới.

Đồng tiền đô la Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Theo Đài phát thanh Quốc tế Deutsche Welle, chính quyền Tổng thống Trump đang triển khai một chiến lược USD mang tính cấp tiến nhằm thúc đẩy nền sản xuất Mỹ, nhưng đằng sau những lợi ích ngắn hạn là những rủi ro tiềm ẩn có thể làm thay đổi hoàn toàn vị thế của đồng USD trong hệ thống tài chính toàn cầu. Cách tiếp cận này, được gọi là “Hiệp định Mar-a-Lago”, hướng đến việc phá giá có chủ đích đồng USD – một bước đi táo bạo với những hệ quả khó lường.

Đồng USD mạnh: Trở ngại cho kế hoạch phục hồi sản xuất

Đồng USD mạnh đang đặt ra thách thức đáng kể đối với tham vọng phục hồi sản xuất của chính quyền ông Trump. Khi “đồng bạc xanh” tăng giá, hàng xuất khẩu Mỹ trở nên đắt đỏ hơn trên thị trường quốc tế, làm suy yếu khả năng cạnh tranh và đẩy thâm hụt thương mại lên cao hơn nữa. Đây chính là lý do thúc đẩy Tổng thống Trump và các cố vấn kinh tế của ông xem xét các biện pháp can thiệp vào thị trường tiền tệ.

“Hiệp định Mar-a-Lago” được đề xuất lấy cảm hứng từ “Hiệp định Plaza” năm 1985 – một nỗ lực phối hợp giữa các nền kinh tế lớn nhằm phá giá đồng USD để tăng cường khả năng cạnh tranh của hàng hóa Mỹ. Tuy nhiên, phiên bản hiện đại này đi xa hơn nhiều khi đề xuất sử dụng đòn bẩy thuế quan và điều chỉnh hỗ trợ quân sự như những công cụ ép buộc các nước khác hợp tác trong nỗ lực giảm giá đồng USD. Điều này tạo ra một lựa chọn khó khăn cho các nước: hoặc chấp nhận phá giá đồng tiền của họ so với USD, hoặc đối mặt với thuế quan trừng phạt.

Diễn đàn Đông Á (eastasiaforum.org) cũng dẫn lời các chuyên gia đã bày tỏ lo ngại sâu sắc về chiến lược trên. Họ cảnh báo rằng những biện pháp cấp tiến như vậy có nguy cơ làm suy giảm niềm tin của nhà đầu tư và gây bất ổn cho hệ thống tài chính toàn cầu vốn đã vận hành ổn định trong nhiều thập kỷ.

“Những dấu hiệu đầu tiên của bất ổn đã xuất hiện”, một nhà phân tích thị trường lưu ý, chỉ ra sự sụt giảm về khối lượng hàng hóa vận chuyển, giá cả trong nước tăng cao, và đặc biệt là lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ đã tăng vọt – phản ánh sự lo ngại ngày càng tăng của thị trường về chính sách kinh tế của Mỹ.

Suy giảm niềm tin vào đồng USD

Nhà kinh tế Barry Eichengreen cảnh báo rằng chính sách kinh tế của chính quyền Trump đang đặt ra “nhiều câu hỏi hơn nữa về việc liệu Mỹ có còn là đối tác kinh tế đáng tin cậy đối với các quốc gia khác hay không và liệu họ có thể tiếp tục tin tưởng an toàn vào đồng đô la Mỹ hay không”.

Trong bối cảnh này, các nhà quan sát dự đoán kịch bản tốt nhất có thể là tình trạng trì trệ kinh tế trong ngắn hạn, trong khi một cuộc suy thoái được xem là khả năng hiện hữu. Đây khó có thể là môi trường kinh tế thuận lợi để thuyết phục các nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục tài trợ cho thâm hụt ngân sách ngày càng tăng của Mỹ, đặc biệt khi Quốc hội do Đảng Cộng hòa kiểm soát ủng hộ việc cắt giảm thuế lớn được tài trợ bằng nợ và tăng chi tiêu.

Trái phiếu Kho bạc Mỹ – từng được coi là tài sản an toàn nhất trong hệ thống tài chính toàn cầu – đang bắt đầu được nhìn nhận với nhiều rủi ro hơn. Điều này có thể dẫn đến chi phí vay nợ cao hơn cho chính phủ Mỹ, làm trầm trọng thêm các thách thức tài chính hiện tại.

“Đặc quyền quá đáng” mà cựu Tổng thống Pháp Valery Giscard d’Estaing từng đề cập – khả năng duy trì thâm hụt thương mại vô thời hạn nhờ vị thế tiền tệ dự trữ – đang bị chính phủ Mỹ xem như một gánh nặng. Tuy nhiên, việc từ bỏ đặc quyền này có thể đồng nghĩa với việc đánh mất những lợi thế địa chính trị quan trọng.

Vị thế đồng tiền dự trữ toàn cầu cho phép Mỹ nắm giữ quyền lực lớn thông qua khả năng áp đặt các biện pháp trừng phạt tài chính, như chính quyền Trump đầu tiên đã từng làm với các tập đoàn châu Âu để trừng phạt chính phủ của họ vì không tuân thủ các lệnh trừng phạt Iran sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân thời Obama.

Xu hướng đa dạng hóa tiền tệ dự trữ

Mặc dù kịch bản đồng đô la Mỹ nhanh chóng mất vị thế thống trị vẫn được đánh giá là không khả thi, nhưng một xu hướng chuyển đổi dài hạn đang diễn ra. Nhà kinh tế Eichengreen phác họa một tương lai trong đó các ngân hàng trung ương tiếp tục đa dạng hóa dự trữ ngoại hối, hướng đến các loại tiền tệ “quyền lực trung bình” như đô la Australia, đồng won Hàn Quốc và đô la Singapore.

“Đồng đô la Mỹ đã ăn sâu vào hệ thống tiền tệ và tài chính toàn cầu. Điều này có nghĩa là chúng ta không đang hướng đến việc thay thế nhanh chóng và toàn bộ đồng đô la Mỹ bằng một đối thủ cạnh tranh nào đó. Tuy nhiên, các ngân hàng trung ương đang ngày càng chuyển dần dự trữ của họ sang các loại tiền tệ khác, đặc biệt là các đồng tiền của các nền kinh tế châu Á ổn định, cởi mở và được quản lý tốt”, ông Eichengreen nhận định.

Do đó, khi sức mạnh kinh tế của châu Á ngày càng tăng, việc kiến trúc tài chính toàn cầu đặt nhiều trọng lượng hơn vào các nền kinh tế ổn định về mặt thể chế của châu lục này là điều hợp lý. Sự chuyển dịch này, vốn đã bắt đầu từ trước thời ông Trump, có thể sẽ tăng tốc dưới tác động của những chính sách táo bạo hiện nay.

Trong bối cảnh này, các nhà phân tích cảnh báo: chiến lược đồng USD của Tổng thống Trump nhằm thúc đẩy sản xuất trong ngắn hạn có thể phải trả giá bằng sự suy giảm dần vai trò đồng tiền thống trị toàn cầu mà Mỹ đã nắm giữ suốt tám thập kỷ qua. Mặc dù đồng USD vẫn sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính toàn cầu, nhưng thế giới có thể đang chuyển dần sang một kiến trúc tiền tệ dự trữ đa dạng hơn với tốc độ nhanh hơn dự kiến.

Tóm lại, giữa hai mục tiêu: phục hồi sản xuất trong nước và duy trì vị thế đồng tiền thống trị toàn cầu, chính quyền Trump dường như đã chọn ưu tiên mục tiêu đầu tiên – một quyết định có thể để lại hậu quả lâu dài cho nền kinh tế Mỹ và vị thế của đồng USD trên trường quốc tế.