Chiếc máy bay đột ngột biến mất giữa Đại Tây Dương, đoạn ghi âm tìm được gây chấn động

Đây là một trong những thảm họa khủng khiếp nhất trong lịch sử hàng không thế giới .

Vào đêm ngày 1 tháng 6 năm 2009, một trong những thảm kịch hàng không bí ẩn và gây tranh cãi nhất đã xảy ra, khi chiếc máy bay Airbus A330-200 mang số hiệu AF447 của Air France đột ngột biến mất khỏi màn hình radar. Chiếc máy bay này đang thực hiện hành trình đêm từ Rio de Janeiro (Brazil) đến Paris (Pháp), mang theo 228 sinh mạng gồm hành khách và phi hành đoàn.

Máy bay đã gửi một loạt tín hiệu báo lỗi tự động khi đi qua vùng nhiễu động dữ dội trên Đại Tây Dương, gần Xích đạo. Sau đó, nó hoàn toàn mất liên lạc, không có cuộc gọi khẩn cấp nào được thực hiện. Toàn bộ chuyến bay đã trở thành một bí ẩn lạnh người.

Những nỗ lực tìm kiếm ban đầu chỉ thu lại được các mảnh vỡ nhỏ và xác nạn nhân trên bề mặt đại dương. Phải mất gần hai năm ròng rã và tiêu tốn một khoản kinh phí khổng lồ, các nhà điều tra mới tìm thấy được xác máy bay cùng hai hộp đen quan trọng nằm ở độ sâu gần 4.000 mét dưới đáy biển.

Dữ liệu từ hộp đen đã xác nhận nguyên nhân sâu xa của bi kịch là sự cố kỹ thuật xảy ra khi máy bay bay vào vùng giông bão nhiệt đới. Các tinh thể băng cực nhỏ đã làm đóng băng và tắc nghẽn ba ống pitot, hay còn gọi là cảm biến tốc độ.

Việc tắc nghẽn này khiến máy tính nhận được thông tin về tốc độ bay không chính xác. Hậu quả là hệ thống lái tự động (Autopilot) ngay lập tức bị vô hiệu hóa. Quyền kiểm soát chuyến bay bị chuyển giao hoàn toàn cho các phi công, buộc họ phải điều khiển máy bay bằng tay trong điều kiện cực kỳ hỗn loạn.

Chuỗi sai lầm chết người trong buồng lái

Vào thời điểm xảy ra sự cố then chốt, cơ trưởng giàu kinh nghiệm Marc Dubois đã không có mặt trong buồng lái mà đang đi ngủ theo lịch trình. Người chịu trách nhiệm điều khiển là hai cơ phó trẻ tuổi hơn, David Robert và Pierre-Cedric Bonin.

Đoạn ghi âm buồng lái (CVR) cho thấy một chuỗi sai lầm liên tiếp và cực kỳ nghiêm trọng từ phi công. Khi máy bay rơi tự do, cơ phó Bonin đã thực hiện một hành động hoàn toàn sai lầm.

Ảnh minh hoạ

Thay vì đẩy cần lái xuống để lấy lại tốc độ theo đúng quy trình xử lý tình trạng giảm lực nâng, anh lại liên tục kéo cần lái lên, khiến mũi máy bay chổng ngược. Hành động này đưa chiếc Airbus A330 vào trạng thái chết máy (stall) và không thể phục hồi được.

Cơ trưởng Dubois vội vã quay trở lại buồng lái chỉ khoảng một phút rưỡi sau khi sự cố xảy ra. Lúc này, cả ba phi công đều rơi vào trạng thái bối rối, không ai trong số họ nhận ra rằng máy bay đang chết máy vì các cảnh báo chết máy đã bị tắt do tốc độ hiển thị không ổn định. Lời cuối cùng được ghi lại trong buồng lái là sự thất vọng và hoảng loạn của họ.

Việc tìm thấy và phân tích hộp đen sau hai năm ròng rã đã kết thúc những bí ẩn về vụ mất tích, nhưng lại châm ngòi cho một làn sóng phẫn nộ lớn trong dư luận. Kết quả điều tra khẳng định yếu tố con người, cụ thể là sự thiếu hiểu biết và huấn luyện yếu kém của phi công về tình trạng chết máy ở độ cao lớn, là nguyên nhân chính dẫn đến thảm họa.

Sự vắng mặt của Cơ trưởng Dubois ngay thời điểm then chốt đã trở thành tâm điểm chỉ trích. Nhiều ý kiến cho rằng nếu ông có mặt, với kinh nghiệm của mình, có lẽ thảm kịch đã không xảy ra. Mặc dù hành động rời vị trí của ông không vi phạm quy tắc bay, nó vẫn bị coi là sự vô trách nhiệm khi đối mặt với khu vực thời tiết nguy hiểm.

Vụ việc AF447 đã trở thành một bài học đắt giá cho ngành hàng không toàn cầu. Nó dẫn đến việc thay đổi đáng kể trong các chương trình đào tạo phi công, nhấn mạnh việc thực hành kỹ năng bay bằng tay và đặc biệt là cách xử lý tình trạng chết máy khi cảm biến gặp trục trặc, nhằm đảm bảo an toàn tối đa cho các chuyến bay.