Chỉ thu hồi đất vì mục đích an ninh quốc phòng, lợi ích quốc gia
Chỉ thu hồi đất vì mục đích an ninh quốc phòng, lợi ích quốc gia (công trình công ích, công cộng), còn đối với các dự án kinh tế, thương mại thì phải trưng mua. Đó là ý kiến của phần lớn đại biểu quốc hội (ĐBQH) trong buổi thảo luận Dự thảo luật Đất đai (sửa đổi) vào chiều nay (11.19).
Theo ĐB Lê Văn Lai (Quảng Nam), người dân Việt Nam gắn liền với mảnh đất, vì vậy phải đảm bảo quyền lợi cho người dân trong việc thu hồi đất.
“Phải thừa nhận quyền sử dụng đất đai với tư cách là quyền đối với tài sản vì thực tế hiện nay đất đang được tồn tại với mỗi người như tài sản: có mua, bán, sử dụng, chuyển nhượng, đem lại giá trị và còn là giá trị lớn”, ĐB Lai nói.
Bên cạnh đó, ĐB Lai cho rằng Nhà nước không nên để tồn tại hai cơ chế giá đất như hiện nay (giá theo khung giá của Nhà nước và giá thị trường) vì tình trạng này còn tồn tại thì sẽ không giải quyết rốt ráo được tiêu cực đất bị làm giá.
ĐB Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa) cho rằng việc trưng mua, thu hồi đất cần qua thủ tục minh bạch, công khai – Ảnh: Ngọc Thắng
Đồng tình với ĐB Lai, nhiều ĐB đã đề nghị Dự thảo luật Đất đai (sửa đổi) cần đảm bảo quyền lợi của người dân đối với đất đai như quyền đối với các tài sản khác, đặc biệt là khi thu hồi đất.
“Về quyền của Nhà nước đối với đất đai, phạm vi quyền định đoạt Nhà nước là quá lớn, có thể làm méo mó thị trường bất động sản, lợi ích nhóm và nảy sinh một số tiêu cực về đất đai”, ĐB Đặng Thuần Phong (Bến Tre) thẳng thắn phát biểu.
Theo đó, ĐB Phong đề nghị Luật Đất đai cần quy định rõ vì những mục đích sử dụng đất khác nhau thì có cơ chế thu hồi phải khác nhau, vì an ninh quốc phòng, lợi ích quốc gia hoặc đối với người sử dụng đất vi phạm pháp luật là thu hồi vì kinh tế, thương mại là trưng mua.
Cùng quan điểm trên, ĐB Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa) nói thêm: Việc trưng mua, thu hồi đất cần qua thủ tục minh bạch, công khai thu hồi để làm gì, kế hoạch như thế nào và chỉ thu hồi khi đã hoàn thành mọi thủ tục và không có khiếu nại của người dân. Đồng thời, bồi thường phải tính đến tổn thất về sinh kế của người bị thu hồi đất.
Video đang HOT
Đóng góp thêm ý kiến, ĐB Nguyễn Thị Hải (Nghệ An) cho rằng việc Nhà nước thu hồi đất chỉ nên giới hạn ở các trường hợp cần thiết, cần đến đâu, thu hồi đến đó và hoán đổi đất khi thu hồi.
Đặc biệt, “cần có quy định thu hồi đất đối với các dự án quá hạn, tránh tình trạng đầu cơ, chờ tăng giá”, ĐB Vũ Chí Thực đề xuất.
Qua các ý kiến đóng góp của các ĐBQH, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân kết luận: Dự thảo luật Đất đai (sửa đổi) rất quan trọng vì gắn liền với cuộc sống của mỗi người dân, nên sau khi ghi nhận các ý kiến của ĐB, QH sẽ tục lấy ý kiến của nhân dân, các nhà quản lý, chuyên gia – nhà khoa học để hoàn thiện dự luật.
Theo TNO
Không nên thu hồi đất cho đầu tư tư nhân
Một trong những điểm yếu của luật Đất đai là cho phép Nhà nước thu hồi đất cho các dự án đầu tư tư nhân chứ không chỉ là dự án liên quan đến lợi ích quốc gia như Hiến pháp 1992 yêu cầu, trao đổi của cố vấn chính sách pháp luật UNDP Nicholas Booth.
"Đại tu" quy hoạch đất đai
Ông Booth nói:
Luật Đất đai hiện hành chưa công bằng với nông dân. Họ được thuê đất với thời hạn 20 năm trong khi dân cư đô thị lại được quyền sử dụng đất vĩnh viễn. Nhiều nông dân trồng lúa không có quyền thay đổi mục đích sử dụng đất. Họ bị hạn chế rất nhiều trong việc tích lũy đất đai. Hậu quả là sở hữu của họ không an toàn và họ bị "nhốt" trong việc sử dụng đất kém năng suất, do đó dễ rơi vào bẫy nghèo đói kinh niên.
Hơn nữa, luật hiện hành cho phép nhà nước thu hồi đất cho các dự án đầu tư mà không hạn chế cho các dự án liên quan đến lợi ích quốc gia như cơ sở hạ tầng và an ninh quốc gia như Hiến pháp năm 1992 yêu cầu.
Khi đất bị thu hồi, mức đền bù trả cho nông dân không dựa vào thỏa thuận với nhà đầu tư, mức này có thể phản ánh giá trị thực sự của mảnh đất, mà lại dựa vào giá tùy ý xác định (ví dụ: từng tỉnh, thành tự quy định giá đất trên địa bàn đó - PV).
Mức này thường thấp hơn nhiều giá trị thực, đẩy nông dân vào đói nghèo, đồng thời làm giàu một cách bất công cho nhà đầu tư và tạo cơ hội tham nhũng cho quan chức.
Những vấn đề này đã dẫn đến gia tăng khiếu kiện về đất đai mà 70% số đó liên quan tới thu hồi và bồi thường đất. Ngoài ra, hệ thống quy hoạch đất đai vẫn còn rối ren, cần một cuộc "đại tu" để tăng cường tính minh bạch, giảm cơ hội tham nhũng.
Ông Nicholas Booth: Giá bồi thường nên được xác định bởi các nhà định giá đất độc lập hoặc bằng thỏa thuận trực tiếp với nông dân
Định giá đất phải độc lập
Theo ông, pháp luật cần phải được điều chỉnh và thực thi như thế nào để có thể chấm dứt tình trạng khiếu nại, tố cáo nghiêm trọng hiện nay?
Có 5 cải cách then chốt cần phải được thực hiện để giảm mức độ tranh chấp đất đai. Thứ nhất là đồng bộ hóa quá trình thu hồi đất đai với Hiến pháp. Nhà nước chỉ nên có quyền thu hồi đất vì lợi ích công, ví dụ như xây cơ sở hạ tầng mới, chứ không phải vì lợi ích của các nhà đầu tư tư nhân.
Thứ hai là đảm bảo tính minh bạch và sự tham gia của người dân vào quá trình quy hoạch và thu hồi đất. Điều tra Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) do UNDP hỗ trợ thực hiện gần đây cho thấy cứ 10 người dân ở VN thì có 8 người không biết về quy hoạch đất đai địa phương, và trong 5 người chỉ có 1 người nói đã có cơ hội cho ý kiến về các kế hoạch đó. 2/3 số người được hỏi nói không biết gặp ai để hỏi về giá đất chính thức.
Bước thứ ba là đảm bảo cơ chế bồi thường công bằng và minh bạch khi thu hồi đất. Giá bồi thường nên được xác định bởi các nhà định giá đất độc lập hoặc bằng thỏa thuận trực tiếp với nông dân chứ không phải bởi các quan chức và cần có cơ chế hiệu quả, khách quan hơn để giải quyết khiếu kiện.
Ảnh minh họa: Minh Thăng
Thứ tư là tạo sự công bằng cho với nông dân trong luật Đất đai. Họ phải được quyền sử dụng đất giống như cư dân đô thị, hay ít nhất cũng phải được quyền thuê đất lâu như các nhà đầu tư thương mại, và phải có quyền tăng năng suất sử dụng đất hiệu quả hoặc chuyển nhượng đất đai.
Thứ năm là hệ thống cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất phải minh bạch hơn, đơn giản hơn và rẻ hơn cho người nghèo. Thiếu vắng sự minh bạch trong quá trình này sẽ tạo ra cơ hội tham nhũng. Điều này đã được chứng minh trong PAPI 2011 là 1/5 người dân phải trả hối lộ để có được giấy này.
Sát giá thị trường?
Luật hiện hành của VN quy định nguyên tắc định giá đất là "sát giá thị trường" dự thảo luật sửa đổi đưa ra nguyên tắc "hợp lý với giá thị trường". Ông bình luận gì về các quy định này?
Cách thay đổi ngôn từ này không giải quyết được vấn đề thực sự, đó là hệ thống hiện hành thiếu minh bạch, độc lập, khách quan và cơ chế giải quyết khiếu kiện hiệu quả. Do đó, cho dù luật hiện tại đặt ra nguyên tắc "sát giá thị trường" nhưng khảo sát PAPI 2011 vẫn cho thấy chỉ có 9% người dân mất đất tin rằng giá bồi thường họ nhận được là sát với giá trị thị trường, còn tệ hơn cả con số 17% trong khảo sát PAPI 2010.
Xin ông cho biết kinh nghiệm quốc tế về vấn đề này?
Hầu hết các quốc gia chỉ áp dụng thu hồi đất bắt buộc cho các vấn đề liên quan tới lợi ích quốc gia (tương tự như Hiến pháp 1992 của Việt Nam) thay vì cho phép nhà nước tham gia vào chuyển đổi đất đai cho đầu tư tư nhân. TP.HCM đã áp dụng hệ thống định giá đất động lập khi thu hồi đất cho các dự án. Đây cũng là một bước đi giúp tăng tính minh bạch và giảm khiếu kiện.
Theo Dantri
Cần làm rõ vai trò thống lĩnh lực lượng vũ trang của Chủ tịch nước Mở đầu phiên thảo luận về dự thảo Hiến pháp sửa đổi, các đại biểu Quốc hội đặt vấn đề Hiến pháp sửa đổi cần làm rõ hơn vai trò thống lĩnh lực lượng vũ trang và giám sát của Chủ tịch nước đối với các chức danh do Chủ tịch nước giới thiệu. Chiều 15/11, Quốc hội bắt đầu phiên thảo luận...
