Chi 1.200 tỷ để đuổi chim tại sân bay: Chuyện ngược đời

“Việc bỏ tiền ra rồi bắt các hãng máy bay phải trả tiền cho những chi phí đó giống như các dự án BOT vậy”

Việc lắp đặt hệ thống phát hiện vật thể lạ trên đường băng (FODetect) với kinh phí đầu tư hơn 1.160 tỷ đồng do Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) vừa trình lên Bộ Giao thông Vận tải và Cục Hàng không đang nhận được rất nhiều ý kiến trái chiều từ phía dư luận.

Tạm thời chưa đề cập đến tính hiệu quả của hệ thống FODetect, chỉ riêng tính cấp thiết của dự án này và việc đề xuất tính chi phí đầu tư vào giá vé, áp dụng trên toàn bộ sân bay mà ACV quản lý đã tồn tại rất nhiều vấn đề.

Ảnh minh họa

Chỉ là bắt chước?

Để tìm hiểu thêm về dự án này, Đất Việt đã có cuộc sao đổi với PGS-TS Nguyễn Thiện Tống, Chủ tịch Chi hội khoa học công nghệ hàng không thuộc Hội tư vấn khoa học công nghệ và quản lý TPHCM (Hascon), nguyên chủ nhiệm bộ môn Kỹ thuật hàng không trường Đại học Bách khoa TPHCM.

Nói về tính cấp thiết của dự án, PGS-TS Nguyễn Thiện Tống cho rằng, đầu tiên cần phải đặt ra vấn đề là có nhu cầu không, việc xảy ra có thường xuyên không và có cần phải dùng đến biện pháp đó không.

Theo ông Tống, làm gì cũng phải mang tính chất so sánh. Câu hỏi đặt ra phải là những sân bay khác trên thế giới có bị như vậy không, bị nhiều đến mức độ nào thì người ta dùng đến phương tiện đó. Thcc trạng ở Việt Nam hiện nay ra sao, có cần thiết phải trang bị thiết bị đó hay không? Nếu không làm rõ được những câu hỏi trên, không thể tránh khỏi việc dư luận nghi ngờ, đây đơn giản chỉ là bắt chước, sân bay người ta có thì sân bay mình cũng có trong khi đó không có nhu cầu thực sự.

“Thông thường trước khi làm một cái gì cũng phải vạch ra xem xét nhu cầu, tốn chi phí lớn như vậy để giải quyết nhu cầu đó có đáng không, và cụ thể ở đây là việc chi 1.200 tỷ đồng chỉ để đuổi chim.

Các nơi trên thế giới người ta làm là vì sân bay của họ có quá nhiều chim, ảnh hưởng lớn đến hoạt động của sân bay. Còn ở Việt Nam, ví dụ như sân bay Tân Sơn Nhất, tôi chưa nghe sự cố gì về chim gây ra trên đường bay.

Đó là chưa kể sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất đã có hệ thống tường rào và lưới thép mắt nhỏ, cùng với lực lượng bảo vệ để ngăn các loài động vật xâm nhập vào sân bay”, ông Tống phân tích.

Được biết, phần lớn những vụ chim va vào máy bay trong khoảng 3 năm trở lại đây xảy ra ở các sân bay nằm gần rừng núi. Trong thống kê của Cục Hàng không Việt Nam năm 2014, có hơn 30 sự cố chim va vào máy bay, phần lớn tại các sân bay Buôn Ma Thuột, Vinh, Đà Lạt, Pleiku, Đà Nẵng, Rạch Giá…

Tồn tại nhiều mâu thuẫn

Về chi phí cho hệ thống trên, PGS-TS Nguyễn Thiện Tống nhận định: “Việc bỏ tiền ra rồi bắt các hãng máy bay phải trả tiền cho những chi phí đó giống như các dự án BOT vậy. Đây là chuyện độc quyền, bay vận chuyển rồi bắt người dân trả tiền, trong khi đó người dân không còn lựa chọn nào khác.

Cần phải đánh giá khách quan về nhu cầu của chính bản thân người sử dụng. Các hãng máy bay họ có kêu ca, họ có đòi làm cái đó để họ trả tiền không. Nếu tự sân bay làm, không liên quan đến các hãng máy bay về mặt chi phí thì tạm thời chưa nói tới.

Còn nếu bắt họ trả tiền thì hãy hỏi họ có đồng ý không. Bởi vì chính họ là người trong cuộc, họ sẽ hiểu rõ nhất rằng không có ảnh hưởng gì đáng kể. Họa hoằn lắm thì có 1 vài trường hợp chim gây ra sự cố thì chẳng cần dùng đến thiết bị đó’.’

Nói thêm về việc để hoàn vốn cho dự án, ACV sẽ thu phí 35 USD đối với các chuyến bay quốc tế và 17 USD đối với các chuyến bay nội địa trên toàn bộ cảng hàng không mà ACV đang khai thác trong thời gian 6 năm 6 tháng, PGS-TS Nguyễn Thiện Tống nhấn mạnh:

“Việc này hoàn toàn không hợp lý. Làm như vậy để bớt chi phí, rải đều nó ra đâu có được. Chính bởi sự tồn tại của một Tổng công ty ACV nên mới đưa ra quyết định như vậy.

Tại các nước trên thế giới mỗi sân bay lại có một cái Authority riêng. Họ sẽ điều hành độc lập sân bay do họ quản lý và có trách nhiệm riêng cho những chuyện không may đó.

Làm như vậy cuối cùng thì những chỗ sân bay khác và các hãng máy bay tại sao lại phải gánh cái chi phí của hệ thống FODetect này, vô lý. Nó mâu thuẫn về suy nghĩ như kiểu gọi là nhà nước, tức là nhà nước làm rồi rải đều ra là việc của nhà nước. Thứ hai là lối suy nghĩ tư nhân, tức là làm rồi bắt người ta trả tiền.”

Về việc nên tham khảo các ý kiến của chuyên gia trước khi đề xuất hay triển khai những dự án lớn, PGS-TS Nguyễn Thiện Tống nhận định: “Việc xin ý kiến chuyên gia đã có nhiều tiến bộ từ vụ sân bay Long Thành. Tôi cho rằng Tổng công ty hoặc một đơn vị chỉ là một nhóm người thì không thể đúng được hết.

Nếu mọi người đóng góp được những ý kiến hay, trên phương diện khách quan mà điều đó nó có lợi thì nên phát triển mà lắng nghe. Nhiều khi họ cứ cho mình là đúng còn ai nói gì ngược lại thì lại xem như là chuyện chống đối, chuyện không hay. Từng có ý kiến phản biện dự án sân bay Long Thành giai đoạn 1 giảm được hơn 3 tỉ đô, như thế là rất tốt.”

Hệ thống FODetect với kinh phí đầu tư hơn 1.160 tỷ đồng mà Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đề xuất lên Cục hàng không đã được trang bị tại nhiều cảng hàng không trên thế giới nhằm đảm bảo an toàn tối đa.

FODetect có khả năng giám sát đường hạ cất cánh 24/24 giờ. Phát hiện tự động, cảnh báo và xử lý kịp thời, chính xác toàn bộ chim, vật thể lạ có nguy cơ uy hiếp trực tiếp tới an toàn bay, thay thế cho phương pháp thủ công hiện tại là dùng mắt thường với tần suất 7 lần/ngày.

Để hoàn vốn cho dự án, ACV đề xuất sẽ thu phí 35 USD đối với các chuyến bay quốc tế và 17 USD đối với các chuyến bay nội địa trên toàn bộ cảng hàng không ACV đang khai thác trong thời gian 6 năm 6 tháng.

Trước đề nghị của ACV, Cục Hàng không Việt Nam cho rằng, trong bối cảnh ngân sách Nhà nước hạn hẹp thì việc xã hội hóa Dự án FODtect là cần thiết.

Tuy nhiên, Cục Hàng không Việt Nam đánh giá đề xuất của ACV khá sơ sài và còn thiếu một loạt nội dung quan trọng như loại hợp đồng dự án, phương án tổ chức quản lý, chủ thể khai thác và nhất là hiệu quả kinh tế xã hội của dự án.

Theo Đất Việt