Chè xôi nén – món ăn từ tình yêu của bà

Thùy Dương11:23 23/05/2013

Bỏ miếng chè xôi nén dẻo mềm mà không dính, thơm mùi nếp và ngọt nhẹ vào miệng để nhớ về ký ức tuổi thơ với món ăn của bà.

Chè xôi nén, món ăn dường như đã “thất truyền” trên bàn ăn Hà Nội nhiều thập kỷ nay đã quay trở lại và được bày bán tại một quán nhỏ trên phố Nguyễn Hữu Huân. Khi nghe qua tên gọi, hẳn nhiều người sẽ tò mò. Theo lời người chủ quán, đây là một món ăn truyền thống, không hẳn là chè nhưng cũng không chỉ là xôi nén, mang vị ngọt dịu dàng và thơm thảo như tấm lòng của bà, của mẹ.

Món ăn là sự kết hợp của những nguồn nguyên liệu dân dã, đồng quê như gạo nếp, đỗ xanh, vừng và dừa nạo nên cũng mang hương vị giản dị và mộc mạc như nhiều thức bánh cổ truyền khác. Gạo nếp và đỗ xanh sau khi ngâm sẽ được đãi sạch rồi đồ cho chín tới. Sau đó, hỗn hợp xôi đỗ cùng nước cốt dừa sẽ được bắc lên bếp và quấy đều tay không nghỉ trong vòng một tiếng rưỡi.

Công đoạn vất vả nhất của chè xôi nén chính là khâu giã đập lên bề mặt xôi liên tục trong vòng 4-5 tiếng. Hỗn hợp này khá dính nên yêu cầu người làm vừa phải có sức khỏe vừa phải có đôi bàn tay khéo léo để cho ra thành phẩm thật hoàn hảo. Cuối cùng, món ăn sẽ được trang trí bằng vừng và dừa nạo để thêm đẹp mắt và ngon miệng.

Khâu thẩm mỹ được đầu bếp rất chú trọng.

Miếng chè xôi nén sau khi “ra lò” phải đạt yêu cầu dẻo mềm nhưng không dính, thơm mùi nếp, ngọt nhẹ của nước cốt dừa. Ăn chè xôi nén đúng điệu nhất là ngâm nhi cùng chén chè tươi đăng đắng, trong một buổi chiều đầu hè và ngắm nhìn dòng người qua lại.

Anh chủ quán cho biết, bà nội anh trước đây đã tự tay làm và bày bán món ăn đặc biệt này trong nhiều năm tại phố Cửa Nam. Bí quyết và công thức nấu ăn cũng do chính bà anh truyền lại, do đó giữ nguyên được hương vị truyền thống năm nào.

Quán nhỏ mang một cái tên thân thuộc, khiến bất cứ ai đi ngang qua, dù không ghé vào cũng sẽ bị ấn tượng: “chè Bà Tôi”. Tất cả những công đoạn chế biến và chọn lựa nguyên liệu được chủ quán thực hiện gần giống với cách thức “như các cụ trước đây”. Nghĩa là, không dùng chất bảo quản và chất tạo màu hóa học, đồ ăn chỉ ăn được dùng trong ngày và màu sắc đẹp mắt của các loại chè trong quán đều được làm từ tự nhiên như màu xanh của lá nếp, màu vàng của hạt giành giành.

Thêm vào đó, các loại chè ở đây đều chỉ được bán theo hình thức “mùa nào thức ấy” nên nếu có thèm chè ngô non, bạn phải nhanh chân thưởng thức. Chúng chỉ được bán trong 3 tháng chính vụ mà thôi.

Giá một đĩa chè xôi nén là 30.000 đồng.

Sáng lập quán là một đôi bạn trẻ, vốn không theo nghề kinh doanh hay ẩm thực nhưng tình yêu với các món ăn truyền thống, đặc biệt là hương vị các món chè do bà mình chế biến trong ký ức tuổi thơ đã thôi thúc họ đưa ra một quyết định liều lĩnh. Dẫu họ vẫn biết rằng các món ăn kiểu này vẫn còn xa lạ và ít có cơ hội chinh phục được giới trẻ bởi phong cách thưởng thức có phần “già nua”, lại không thích hợp để nhâm nhi, tán gẫu cùng bạn bè.

Tâm sự về quyết định mở quán, chị Tú, chủ quán cho biết, khi có điều kiện thưởng thức ẩm thực nhiều quốc gia, chị nhận thấy rằng đồ ăn Việt Nam rất ngon về hương vị và tinh tế trong cách chế biến nhưng về khâu trình bày còn sơ sài, kém thẩm mỹ và không được quảng bá nhiều nên ít được thế giới biết tới. Do đó, khi mở quán, chị cùng người bạn đồng hành đã quyết định giữ nguyên mùi vị xưa nhưng cải tiến khâu trình bày để món ăn thêm bắt mắt với mục tiêu hàng đầu là có thể đưa món ăn đã biến mất lâu nay sớm quay trở lại và khiến càng nhiều người biết tới càng tốt.

Những món chè trong thực đơn của quán còn khá sơ sài, chỉ vài ba món, hơn nữa lại chế biến theo đúng cách cổ truyền, ít đường, đặc và không dùng đá. Vì thế, nếu lần đầu thưởng thức, bạn sẽ khó có thể “mê” ngay được. Đối tượng khách chủ yếu của quán thời gian mới mở này thường là người trung tuổi cho đến các cụ già – những người đã từng yêu mến món ăn này trong quá khứ. Đặc biệt, trong những ngày rằm, mùng một, quán luôn rơi vào tình trạng cháy hàng bởi thực khách thường lựa chọn mua về để thắp hương.

Chị chủ quán chia sẻ: “Có một thực tế là món ăn kiểu này chưa thể thu hút được các bạn trẻ bởi kiểu ăn không mấy thời thượng. Điều này cũng khiến những người mở quán hơi buồn một chút bởi nếu được họ quan tâm thì tốc độ lan truyền sẽ rất lớn”. Tuy nhiên, chị kể về một kỷ niệm khó quên, lần đó, khi chuẩn bị đóng cửa quán, một chàng trai còn mặc nguyên áo đồng phục, độ tuổi 9X xuất hiện tại quán. Cậu cho biết, ngày nhỏ từng được ăn một món chè do bà ngoại nấu nhưng không nhớ tên cũng như cách làm.

Cậu đã đi tìm và ăn thử nhiều nơi nhưng chưa tìm được câu trả lời. Sau khi nếm qua món chè xôi nén tại đây, cậu học sinh đã tìm ra được chính xác món ăn năm xưa của bà mình. “Điều này khiến cả nhóm rất vui mừng không chỉ vì giúp được cậu học sinh đó mà còn vì nỗ lực đưa món ăn này đến gần hơn với các bạn trẻ của mình đã phần nào có kết quả”, chị Tú tâm sự.

Video đang HOT

Không gian quán khá nhỏ hẹp nhưng cô cậu chủ quán cũng cố gắng trang trí và bày biện để đem lại một không khí cổ xưa và mộc mạc nhất từ những chiếc bát sứ hoa văn truyền thống, chiếc bình vôi cổ hay bộ ấm chén cổ. Hầu hết những vật dụng này đều do mẹ của chủ quán, vốn là một họa sĩ, tự tay chọn lựa và sưu tầm.

Ngoài chè xôi nén xanh (tạo màu bằng lá nếp) và chè xôi nén vàng (tạo màu bằng lá giành giành), quán chè Bà Tôi còn có thêm một số loại chè nấu theo kiểu truyền thống như chè bí đỏ (chè lam qua), chè ngô non, chè con ong, chè kho và bánh chay. Những món ăn này nhìn chung hơi khó ăn một chút những khá thanh đạm, có lợi cho sức khỏe.

Không đặt mục tiêu lợi nhuận lên hàng đầu, những người mở quán mong muốn có thể đưa các món ăn truyền thống Việt Nam có thể trở nên phổ biến ở ngay trên đất nước mình, bên cạnh “cơn bão” đồ ăn Tây đang ngày một lớn mạnh.

Nếu muốn tìm về một món ăn mà bạn từng có cơ hội thưởng thức ngày nhỏ, hoặc đơn giản chỉ là tò mò muốn nếm thử món quà vặt lạ lẫm, bạn có thể ghé qua địa chỉ: chè Bà Tôi, 85 Nguyễn Hữu Huân, Hà Nội. Quán có hộp mang về, nhỏ gọn và khá tiện lợi. Giá của một đĩa chè xôi nén là 30.000 đồng cho 2-3 người ăn. Các loại chè khác có giá chỉ khoảng 7.000 đồng một bát.

Theo Ngoisao

Những món ngon phải nếm thử khi tới Hà Nội

Phở Lý Quốc Sư, bún ốc Phủ Tây Hồ, bánh tôm hồ Tây... là những đặc sản đã trở thành thương hiệu, khiến du khách ăn một lần mà nhớ mãi.

Hà Nội là nơi hội tụ của người dân bốn phương, mang theo đặc trưng ẩm thực của nhiều vùng miền. Sự giao lưu này mang đến tính đa dạng và phong phú cho các món ăn vỉa hè. Những món ăn này có thể xuất hiện ở nhiều nơi nhưng khi tới đây, qua bàn tay tài hoa của đầu bếp thì như thêm phần duyên dáng và tinh tế. Nếu có dịp ghé qua Hà Nội, hãy nếm thử hoặc mua về làm quà một trong số những đặc sản dưới đây để cảm nhận và hiểu sao ẩm thực thủ đô lại được mến mộ đến vậy.

Bún ốc

Món ăn dân dã, bắt nguồn từ đồng ruộng này không rõ xuất hiện ở Hà Nội từ bao giờ nhưng từ lâu đã trở thành món quà vặt được ưa thích số một. Người ta có thể ăn bún ốc cho bữa sáng, trưa hoặc tối, ăn vào bất cứ thời điểm nào. Tuy nhiên, thời khắc mà người Hà Nội nhớ tới và thèm bún ốc nhất là trong những ngày Tết cổ truyền, khi đã chán ngấy với mâm cỗ đầy ắp cá thịt - ngấy và nhiều đạm.

Bát bún ốc luôn sặc sỡ sắc màu của cà chua chưng, những con ốc béo mỡ màng, chuối đậu vàng ươm. Hương vị là sự kết hợp ăn ý của nước dùng trong veo nhưng không kém phần béo ngậy, chua chua thanh thanh và dậy mùi dấm bỗng đặc trưng. Khi ăn, thêm chút hoa chuối thái mỏng và rau sống tươi ngon mới khiến bát bún đầy đủ hương vị.

Một lần thưởng thức bạn mới thực hiểu, không dưng mà hầu như quán bún ốc nào ở Hà Nội cũng đông khách trong suốt nhiều năm qua, dù cho cơn bão đồ ăn Tây có mạnh mẽ đến cỡ nào. Không quán hàng sang trọng, biển hiệu hoành tráng, người Hà Nội thưởng rỉ tai nhau về các địa chỉ thưởng thức món đặc sản này mỗi khi lên cơn thèm.

Nếu không quen ai là thổ địa Hà Nội, bạn có thể tự ghé một trong số các quán bún ốc nổi tiếng như quán bà Béo phố Hòe Nhai, quán bà Lương ở Khương Thượng, quán nằm trong ngõ 530 Thụy Khuê, quán Tình Quê phố Cao Đạt, ngõ chợ Đồng Xuân hay ở Phủ Tây Hồ. Tuy nhiên, giá cả ở đây cũng "chát" nhất.

Bún chả

Bún chả Hà Nội nổi tiếng nhất là quán ở Hàng Mành. Ảnh: Ngonhanoi.

Một món bún khác hút khách không kém vào các buổi trưa là bún chả. Món ăn này có nhiều "phiên bản" ở khắp các vùng miền nên nếu là du khách phương xa, bạn vẫn có thể cảm thấy rất quen thuộc.

Dưới cái nắng hè oi ả, dù bát bún có ngon tới đâu mà bốc khói nghi ngút thì ắt hẳn cũng sẽ bớt đi phần nào hấp dẫn. Do đó, người Hà Nội thường tìm tới món ăn không chan nước dùng nóng, nhiều đạm nhưng không ngấy này. Mùi thơm từ những vỉ nướng chả trở luôn tay trên bếp than chính là biển hiệu quyến rũ nhất của các quán bún chả.

Trước đây, bún chả "sành điệu" phải là phải nướng bằng kẹp tre, để khi ra thành phẩm, miếng thịt không chỉ có mùi nức mũi của thịt mỡ cháy mà còn mang mùi thơm đặc trưng không thể lẫn của tre nướng. Bún chả kiểu này khiến chủ quán khá kỳ công, từ việc chọn, cưa, ngâm và chẻ tre. Do đó, ở Hà Nội hiện nay, số quán còn nướng chả bằng kẹp tre chỉ còn đếm trên đầu ngón tay.

Khi ăn bún chả, thực khách có thể chọn giữa chả viên và chả nướng, mỗi loại ngon một kiểu khác nhau. Nếu như chả viên là sự kết hợp của hành tỏi, thịt băm nhỏ tẩm ướp nên khá mềm và ngọt thì chả miếng lại dai dai, thơm thơm mùi mỡ cháy. Nước chấm cũng là bí quyết riêng của mỗi quán bởi nước chấm dở sẽ khó lòng tạo nên bát bún ngon được.

Các quán bún chả nổi danh Hà Nội: bún chả Hàng Mành, bún chả Sinh Từ (Nguyễn Khuyến), bún chả que tre (ngõ chợ Đồng Xuân), quán ở ngã tư Nguyễn Du - Bà Triệu...

Phở

Lót dạ bằng bát phở nóng cho bữa sáng, trước khi chuẩn bị hành trình khám phá Hà Nội. Ảnh:Caravanviet

Nếu hỏi món ăn nào phổ biến nhất thủ đô thì ắt hẳn đó chính phở. Hiếm có con phố nào mà không có ít nhất một hàng phở đông khách. Dù ngày nay người ta đã nghĩ ra nhiều kiểu biến tấu như phở cuốn, phở trộn, phở áp xảo... nhưng phở kiểu truyền thống vẫn lấy lòng được nhiều thực khách nhất.

Nhà văn Thạch Lam có viết trong cuốn Hà Nội 36 Phố Phường: "Phở là một thứ quà đặc biệt của Hà Nội, không phải chỉ riêng Hà Nội mới có, nhưng chính là vì chỉ ở Hà Nội mới ngon. Phở ngon phải là phở "cổ điển", nấu bằng thịt bò, nước dùng trong và ngọt, bánh dẻo mà không nát, thịt mỡ gầu giòn chứ không dai, chanh ớt với hành tây đủ cả, rau thơm tươi, hồ tiêu bắc, giọt chanh cốm gắt, lại điểm thêm một ít cà cuống, thoảng nhẹ như một nghi ngờ".

Từ những năm 1940, phở đã rất phổ biến, được bán từ cửa hàng sang trọng cho tới những quán bình dân vỉa hè chật chội. Đây được xem như món ăn "bắt buộc" mà nếu chưa từng ăn qua, coi như bạn chưa tới Hà Nội.

Qua bao nhiêu năm, phở truyền thống vẫn khiến không chỉ người đi xa mà còn du khách một lần nếm thử phải nhớ mãi. Nếu thực sự muốn tìm một quán phở ngon ở Hà Nội, bạn hãy tìm đến một trong những địa chỉ phở gia truyền như phở Thìn (Lò Đúc), phở Bát Đàn, phở Lý Quốc Sư hay phở ngồi vỉa hè Hàng Trống, phở Sướng (Đinh Liệt)...

Bánh cuốn

Bánh cuốn Thanh Trì xưa kia thường không có nhân, chỉ là lớp bánh tráng mỏng manh như dải lụa, trắng mịn, mướt mát; chấm cùng nước chấm chua ngọt thanh thanh, ấy thế mà vẫn nức tiếng xa gần. Ngày nay, người ta biến tấu bánh cuốn thêm nhiều nguyên liệu như mộc nhĩ, thịt băm, trứng, tôm, ruốc tôm... và ăn kèm chả quế. Món ăn trở nên nhiều đạm hơn nên có lẽ đã hấp dẫn nhiều người hơn.

Nếu có cơ hội được tận mắt chứng kiến các công đoạn làm bánh, bạn sẽ không khỏi ngưỡng mộ sự tài hoa của người đầu bếp Hà thành. Bàn tay nhanh thoăn thoắt, đổ bột, dàn bột rồi bóc lớp bánh mỏng dính, rải thêm nhân rồi bày lên đĩa. Ngần ấy công đoạn mà chỉ diễn ra trong chưa đến 10s.

Trước khi mang ra cho thực khách, những chiếc bánh cuốn nóng hổi sẽ được bổ sung thêm một lớp hành khô chao dầu thơm nức thật khó thể nào cưỡng nổi. Một đĩa bánh cuốn thanh đạm sẽ cho bạn một bữa sáng hoàn hảo, chuẩn bị cho hành trình khám phá thủ đô.

Các hàng bánh cuốn bạn nên ghé: bánh cuốn Thanh Vân (14 Hàng Gà), quán bà Hoành (66 Tô Hiến Thành), quán An Quang (Hàng Bồ), 26 Đào Duy Từ, 68 Hàng Cót...

Bún thang

Bún thang là món ăn cổ truyền của các gia đình Hà Nội xưa, đặc biệt là trong dịp Tết. Món ăn với nhiều nguyên liệu và đủ mùi vị nhưng vẫn mang lại cảm giác thanh thanh, đầy tinh tế của ẩm thực Hà Thành. Không phải quán nào cũng làm được một bán bún thang ngon và "chuẩn", vì thế số lượng những quán hàng này cũng khá khiêm tốn so với những đặc sản khác như phở bò hay bún ốc.

Có tới gần 20 nguyên liệu mới đủ làm nên món ăn nhiều màu sắc và đủ mùi vị này: trứng tráng mỏng thái chỉ, gà xé nhỏ, giò lụa thái sợi, rau răm, nấm hương, củ cải ngâm... Nước dùng trong và ngọt thơm, đậm đà vị của tôm, chan đều lên bát bún nhỏ xinh vừa ăn. Trước đây, người ta thường dùng kèm với tinh dầu cà cuống cho dậy mùi thơm. Tuy nhiên, hiện nay, thứ hương liệu này khá khó kiếm và cũng tương đối "xa xỉ" nên hiếm thấy trong các quán hàng.

Nổi tiếng nhất trong các quán bún thang ở Hà Nội phải kể đến quán bà Đức (48 Cầu Gỗ), 32 Cầu Gỗ, quán ở giữa phố Lương Văn Can, quán nhỏ trong ngõ Hạ Hồi, ngõ Hàng Chỉ, quán ở đầu nhà D2 Giảng Võ...

Bánh tôm

Trong ký ức của nhiều người Hà Nội, tuổi thơ gắn liền với những ngày cuối tuần được bố mẹ cho đi chơi ở công viên Thống Nhất, ăn kem Tràng Tiền và ngồi bên hồ Tây thưởng thức bánh tôm nóng hổi. Từ lâu, bánh tôm hồ Tây đã trở thành một thứ đặc sản không thể không nếm thử đối với du khách.

Bánh tôm gồm tôm nước ngọt bọc một lớp bột mỳ rồi cho vào chảo mỡ nóng già ngập bánh. Khi bánh phồng lên và ngã màu vàng, nghe mùi thơm ngậy hấp dẫn là ăn được. Chiếc bánh tôm nhỏ bằng lòng bàn tay, ở giữa là một con tôm vừa vặn, đỏ rực bắt mắt. Ở Hà Nội, người ta ăn bánh tôm với rau sống và nước chấm gồm dấm chua cay ngọt, thêm chút dưa góp cho đỡ ngấy. Nếu may mắn, bạn sẽ được thưởng thức mùi hương cà cuống trong nước chấm, mang tới cảm giác thích thú, khó quên.

Hiện nay, bánh tôm "thứ thiệt" chỉ còn bán ở một cửa hàng trên đường Thanh Niên, phía bên hồ Trúc Bạch. Ngồi trong nhà hàng này bạn có thể vừa ăn vừa ngắm cảnh hồ trong không gian thoáng đáng và cảm nhận nhịp sống hối hả của thủ đô. Khuôn viên quán rộng, đủ chỗ cho nhiều đoàn khách du lịch. Ngoài ra, khu vực phủ Tây hồ cũng có nhiều quán bán bánh tôm nhưng không được ưa chuộng bằng.

Cốm

Cách đây ít năm, cứ đến độ thu sang, hình ảnh những gánh cốm rong xanh mát, thơm ngào ngạt len lỏi trong phố lại trở nên quen thuộc với người dân Hà thành. Những năm trở lại đây, khi vắng bóng những gánh hàng rong thì cốm được bán chủ yếu ở những hàng quán cố định ven đường, hoặc được chở trên những chiếc xe đạp.

Cốm là món ăn dân dã từ đồng quê nhưng ngon nức tiếng xa gần thì phải kể đến thứ cốm dẻo thơm của làng Vòng (nay thuộc phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy, Hà Nội). Cốm không được gói trong giấy báo hay đựng trong bát mà chỉ ngon khi gói vuông vắn trong những chiếc lá sen, bên ngoài buộc bằng dây rơm nếp. Mùi hương của cốm mới quyện cùng mùi thơm nồng nồng, man mát của lá sen khiến hương cốm càng trở nên tinh tế.

Khi ăn cốm, người ta không thể ăn vội vàng mà phải nhâm nhi từng chút một bên ấm trà nóng, chấm cùng chuối tiêu chín. Nếu tới Hà Nội không trúng mùa cốm, bạn có thể mua một sản vật thơm ngon không kém, đó là bánh cốm và cốm xào.

Bánh cốm thường để được ít ngày, nên khi mua về làm quà phải ăn ngay. Trong khi bánh cốm dẻo dẻo, đậm vị bùi bùi của đậu xanh và dừa thì cốm xào lại hơi keo, dính dính và ngọt đậm đà. Bánh cốm hảo hạng có thể được mua tại phố Hàng Than (ở đây có nhiều cửa hàng san sát nhưng xuất sắc nhất là cửa hàng Nguyên Ninh số nhà 11). Ngoài ra, bạn có thể mua cốm xào ở quán Quà quê phố Đinh Liệt.

Sấu

Sấu là một thứ quả quen thuộc ở Hà Nội. Dọc theo những con phố, người ta đã quen với hình ảnh hàng cây sấu già rợp bóng trong những ngày hè. Sấu cũng xuất hiện nhiều trong các món ăn của người Hà Nội như sấu dầm canh rau muống, sấu nấu canh sườn/canh thịt, sấu ngâm gừng, nước sấu, ô mai sấu...

Hầu như vị khách phương xa nào tới cũng mong muốn được mang về làm quà một túi sấu xanh, giòn chắc và ngon mắt. Tuy nhiên, không phải ai cũng may mắn được ghé thăm đúng vào mùa sấu, do đó, chọn mua những thức quà để được lâu như ô mai hay sấu ngâm là sự lựa chọn tuyệt vời.

Giữa vô vàn loại ô mai đủ mùi vị phong phú nhưng đã nhắc tới đặc sản Hà Nội là nhắc tới ô mai sấu gừng. Sấu phải là những quả có vỏ giòn, tươi ngon, nhỏ vừa miệng, khi ra thành phẩm có màu nâu óng, mùi vị ngọt nhẹ quyện với cái cay nóng ấm bụng của gừng. Khi bỏ vào miệng một viên ô mai, người ăn không chỉ cảm nhận được đầy đủ mùi vị thơm ngọt mà còn gợi nhắc cho người đi xa những kỷ niệm ấu thơ, thời cắp sách đi học.

Du khách có thể mua ô mai sấu ở các cửa hàng nổi tiếng phố Hàng Đường như Hồng Lam, Tiến Thịnh, Gia Định, Vạn Lợi (phố Hàng Da)...

Theo Ngoisao

4 quán bánh tráng trộn hút khách ở Hà Nội Hãy ghi lại những địa chỉ dưới đây để cùng bạn bè thưởng thức món ăn bình dân nhiều người yêu thích ở Sài Gòn ngay giữa thủ đô. 1. Bánh tráng trộn Tây Ninh Là quán bán bánh tráng trộn đầu tiên ở Hà Nội, hàng này có tên Bé O, lúc mới mở nằm ở 182 Ngọc Hà đoạn từ Hoàng...