Châu Âu tranh giành khí đốt làm tổn thương các quốc gia nghèo
EU đang đẩy các nước đang phát triển ra khỏi thị trường khí đốt hoá lỏng khi mức giá đã lên quá cao do cuộc cạnh tranh khốc liệt nguồn cung.
Cuộc tranh giành khí đốt của châu Âu làm tổn thương các quốc gia nghèo. Ảnh: Getty Images
Theo báo Wall Street Journal, các quốc gia châu Âu đang tích cực mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) như một giải pháp thay thế cho nguồn cung cấp khí đốt từ đường ống của Nga, khiến các quốc gia nghèo hơn không thể cạnh tranh do giá quá cao. Đây là thông tin trên tờ Wall Street Journal ngày 8/7.
Theo công bố, giá LNG đã tăng vọt 1.900% so với mức thấp 2 năm trước. Giá hiện tại tương đương với việc mua dầu ở mức 230 USD/thùng, trong khi LNG thường giao dịch với một mức giá chiết khấu so với dầu. Các nước đang phát triển không thể cạnh tranh với châu Âu về nguồn cung cấp với mức giá khoảng 40 USD / triệu đơn vị nhiệt Anh (MMBtu).
Theo dữ liệu của Wood Mackenzie được Wall Street Journal trích dẫn, các quốc gia châu Âu đã tăng nhập khẩu LNG gần 50% từ đầu năm đến ngày 19/6. Trong khi đó, nhập khẩu của Ấn Độ trong cùng thời kỳ giảm 16%, Trung Quốc giảm mua 21% và Pakistan giảm 15%.
Các quan chức Pakistan cho biết, một cuộc mở thầu của Pakistan nhằm mua lượng LNG khoảng 1 tỷ USD đã không thu hút được lời đề nghị nào vào ngày 7/7. Họ giải thích rằng mỗi ngày, các doanh nghiệp và hộ dân Pakistan phải chịu đựng nhiều giờ cắt điện luân phiên vì Islamabad không thể nhập khẩu đủ khí đốt tự nhiên nhằm cung cấp nhiên liệu cho các nhà máy điện.
“Mọi phân tử khí đốt sẵn có trong khu vực của chúng ta đã được châu Âu mua bởi vì họ đang cố gắng giảm sự phụ thuộc vào Nga”, Bộ trưởng Năng lượng Pakistan Musadiq Malik cho biết.
Trong một số trường hợp, những chuyến hàng LNG đến các nước nghèo hơn đã được chuyển hướng sang châu Âu. Các chuyên gia lưu ý rằng việc chuyển hướng vẫn có lợi cho các nhà cung cấp ngay cả khi họ buộc phải trả t.iền phạt theo hợp đồng với các nước đang phát triển.
Theo ông Valerie Chow, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu khí đốt và LNG của Châu Á Thái Bình Dương tại Wood Mackenzie, nguồn cung cấp LNG của thế giới được sử dụng để sản xuất điện đang bị các quốc gia châu Âu “nuốt chửng”. Ông Chow nói với WSJ rằng “các thị trường mới nổi ở châu Á đang phải gánh chịu những gánh nặng của châu Âu, mà chưa thấy hồi kết.”
Cơ sở lưu trữ khí đốt của công ty Uniper ở Bavaria, Đức. Ảnh: Reuters.
Video đang HOT
Hiện tại, các nước châu Âu chạy đua tìm giải pháp đảm bảo nguồn cung năng lượng, khi đối mặt nguy cơ thiếu khí đốt trong mùa đông lạnh giá cuối năm.
Tình trạng gián đoạn nguồn cung xuất hiện ở khắp lục địa, khi các nước như Áo, Pháp và Cộng hòa Séc cố tìm đủ khí đốt để lấp đầy bể lưu trữ trước khi mùa đông tới và nguy cơ Nga cắt khí đốt hoàn toàn, điều mà nhiều người lo ngại có thể xảy ra ngay vào cuối tháng 7.
Cuộc khủng hoảng năng lượng được cảm nhận rõ rệt nhất ở Đức, nền kinh tế lớn nhất châu Âu vốn phụ thuộc lớn vào khí đốt Nga. Nguy cơ thiếu hụt nguồn cung vào mùa đông tới có thể khiến Đức phải đối mặt nguy cơ phân bổ khí đốt theo hạn mức và đóng cửa nhiều cơ sở sản xuất, có thể dẫn tới tình trạng thất nghiệp và biểu tình.
Tháng trước, Đức khởi động giai đoạn hai của kế hoạch ứng phó khẩn cấp ba giai đoạn, khi nguồn cung khí đốt từ Nga giảm mạnh. Nếu giai đoạn ba được kích hoạt, chính phủ sẽ phải thực hiện chính sách phân bổ khí đốt theo định mức, ưu tiên cho các nhu cầu khẩn cấp.
Quốc hội Đức sẽ bỏ phiếu về một biện pháp cho phép chính phủ “giải cứu” các công ty đang phải vật lộn với giá khí đốt cao kỷ lục và nguồn cung ngày càng giảm từ Nga. Nó cũng cho phép các nhà cung cấp khí đốt tăng giá nếu giới chức xác định lượng khí đốt nhập khẩu vào Đức giảm đáng kể. Một số nhà kinh tế nhiều tháng qua cho rằng biện pháp như vậy là cần thiết để thoát phụ thuộc khí đốt Nga, dù có thể khiến hóa đơn năng lượng của người dân tăng vọt.
Tại Pháp, để vượt qua cuộc khủng hoảng năng lượng, Pháp đã đặt cược vào các nhà máy điện hạt nhân, nơi cung cấp khoảng 70% điện năng cho đất nước, tỷ lệ lớn hơn bất kỳ quốc gia nào.
Một mối đe dọa mới với nguồn cung năng lượng sẽ xảy ra vào đầu tuần tới, khi hệ thống Nord Stream 1 (Dòng chảy phương Bắc 1) – đường ống nối từ các mỏ khí đốt Nga tới bờ biển phía bắc Đức – dự kiến ngừng hoạt động trong 10 ngày để bảo trì định kỳ hàng năm.
Nguồn cung từ Nga giảm đã làm tăng vai trò của Na Uy, quốc gia giờ được xem là nhà cung cấp khí đốt lớn nhất của châu Âu, trong việc thúc đẩy xuất khẩu để bù đắp thiếu hụt. Công nhân khí đốt Na Uy đầu tuần này tổ chức một cuộc đình công, đe dọa cắt giảm 60% nguồn cung tới Tây Âu, nhưng chính phủ đã nhanh chóng can thiệp để ngăn chặn đình công tiếp diễn.
Nga ngắt khí đốt, các ngành công nghiệp cốt lõi châu Ẩu bị tổn hại ra sao
Giá khí đốt tăng vọt 24% ngay sau khi Ba Lan, Bulgaria bị khoá van, các nhà sản xuất hoá chất, phân bón, kim loại của châu Âu sẽ hứng tổn thất nặng nề nhất.
Gazprom đã ngắt khí đốt cung cấp cho Ba Lan, Bulgaria và cảnh báo sắp tới sẽ thêm các quốc gia khác. Ảnh: TASS
Hãng tin Bloomberg cho rằng mất nguồn cung khí đốt từ Nga sẽ gây thêm "nỗi đau" cho các ngành công nghiệp quan trọng của châu Âu và làm trầm trọng thêm triển vọng kinh tế vốn đã ảm đạm.
Tập đoàn Gazprom của Nga ngày 27/4 đã tạm dừng các dòng khí đốt đến Ba Lan và Bulgaria, đồng thời cho biết sẽ khoá van cho đến khi các nước đồng ý thanh toán bằng đồng rúp (ruble). Động thái này đã khiến phần còn lại của châu Âu - đặc biệt là Đức - lo lắng họ sẽ là mục tiêu tiếp theo.
Nền kinh tế lớn nhất châu Âu sẽ không thể giải quyết được bất kỳ sự ngừng trệ nào đối với nguồn cung khí đốt từ Nga và thiệt hại về kinh tế sẽ rất "kịch tính". Đó là bình luận của đại diện tập đoàn năng lượng Đức Uniper SE vào cùng ngày 27/4.
Ngay cả khi Nga không mở rộng lệnh ngắt nguồn cung năng lượng sang các quốc gia khác, thì "đám cháy" đã lan tràn khắp lục địa. Giá xăng ở châu Âu đã tăng tới 24% trong ngày 27/4, gây thêm áp lực lên chi phí vào thời điểm lạm phát đang gia tăng và sự phục hồi sau đại dịch COVID-19 đang bị đe dọa.
Bản đồ khí đốt Nga toả khắp châu Âu, với mức nhập khẩu khí đốt từ Nga giảm dần theo sắc độ màu vàng. Nguồn: Bloomberg
Châu Âu vốn đã chịu ảnh hưởng nặng nề từ ảnh hưởng của cuộc chiến ở Ukraine. Đầu tháng này, Quỹ T.iền tệ Quốc tế (IMF) đã cắt giảm dự báo tăng trưởng khu vực đồng euro năm 2022 xuống 1,1 điểm phần trăm, còn 2,8%.
Dưới đây là một số công ty trụ cột của các ngành công nghiệp châu Âu chịu ảnh hưởng nhất cũng như tác động đến các doanh nghiệp khác và người tiêu dùng - theo đ.ánh giá của Bloomberg.
BASF SE (Đức) - ngành hoá chất
Người khổng lồ hóa chất của Đức dựa vào nguồn khí đốt của Nga để sản xuất các hợp chất khối xây dựng cho ngành công nghiệp ô tô, dược phẩm và nông nghiệp của cường quốc này. Cho đến nay, BASF SE đang vượt qua cuộc khủng hoảng bằng cách tăng giá, nhưng sự gián đoạn nguồn cung cấp khí đốt lớn có thể khiến họ phải ngừng sản xuất các hóa chất tiên tiến hơn, như bọt polyurethane cho các tấm nhựa, vô lăng và ghế ngồi trên các xe hơi do BMW, Mercedes-Benz và Volkswagen sản xuất.
YARA International ASA (Na Uy) - phân bón
Nhà sản xuất phân bón Na Uy đã cắt giảm sản lượng amoniac và urê tại các cơ sở ở châu Âu xuống dưới một nửa công suất, và các nhà sản xuất khác trong ngành cũng thực hiện các bước tương tự. Khí đốt tự nhiên được sử dụng làm nguyên liệu cho phân bón nitơ, thường chiếm khoảng 80% chi phí của nhà sản xuất.
Hầu như mọi loại cây trồng chính trên thế giới đều phụ thuộc vào các nguyên liệu đầu vào như nitơ, và nếu không có nguồn cung cấp ổn định, người nông dân sẽ gặp khó khăn hơn khi trồng mọi thứ từ cà phê đến gạo và đậu nành. Sự thiếu hụt trong ngành phân bón đã khiến giá lương thực tăng vọt. Chỉ số lương thực của Liên hợp quốc đã tăng 20% trong năm nay lên mức cao kỷ lục.
Aluminium Dunkerque Industries France (Pháp) - luyện nhôm
Nhà máy luyện nhôm lớn nhất châu Âu đã lên kế hoạch tăng cường sản lượng bị cắt giảm sau khi viện trợ của chính phủ Pháp giúp bù đắp phần lớn sự tăng vọt của giá năng lượng. Nhưng công ty đã phải đóng băng ý tưởng đó sau khi Nga mở chiến dịch quân sự tại Ukraine, và tình trạng giá tăng vọt còn làm mờ triển vọng thêm nữa.
Một số nhà máy luyện nhôm và nhà máy thép sử dụng lò điện hồ quang - một trong những ngành sử dụng nhiều năng lượng nhất - đã buộc phải cắt giảm sản lượng hoặc hoạt động không liên tục để tránh những thời điểm chi phí điện đắt nhất trong ngày.
Tập đoàn nhôm Trimet Aluminium của Đức cho biết, hoạt động sản xuất kim loại đã không còn đảm bảo tính kinh tế. Công ty này đã cắt giảm 1/3 sản lượng vào tháng 10 năm ngoái tại 3 trong số 5 lò luyện ở Đức. Sau đó vào tháng trước, họ phải giảm một nửa sản lượng tại một nhà máy ở Essen, một lần nữa do áp lực chi phí.
Acerinox (Tây Ban Nha) - sản xuất thép
Các nhà sản xuất thép trên khắp châu Âu đã cắt giảm sản lượng trước đợt tăng giá gần đây nhất. Acerinox phải đình chỉ hoạt động tại một số cơ sở trên khắp Tây Ban Nha từ hơn một tháng trước. Công ty đã phải cho 1.800 nhân viên tạm nghỉ làm không lương.
Châu Âu bác tối hậu thư, vì sao khí đốt Nga vẫn chảy tới Thời hạn cuối cùng mà Tổng thống Putin đặt ra đã trôi qua, nhưng khí đốt của Nga vẫn đang chảy sang châu Âu. Nga vẫn chưa khoá dòng khí đốt tới châu Âu dù các nước EU tuyên bố không chấp nhận thanh toán bằng t.iền rúp. Ảnh minh hoạ: Getty Images Tổng thống Nga Putin ngày 31/3 ra tối hậu thư...
