Châu Âu kỷ niệm 75 năm chiến thắng phát xít

Nhiều nước châu Âu phải hạn chế các hoạt động kỷ niệm lớn mừng ngày chiến thắng phát xít 8/5 khi Covid-19 vẫn hoành hành.

22h43 ngày 8/5/1945, các đại diện Đức Quốc xã ký biên bản xác nhận đầu hàng vô điều kiện tại một trường quân sự cũ ở Karlshorst gần Berlin, đánh dấu chiến thắng của phe Đồng minh, chấm dứt Thế chiến II, một trong những cuộc chiến đẫm máu nhất của nhân loại.

75 năm trôi qua, nhiều hoạt động, sự kiện diễu hành quy mô lớn kỷ niệm Ngày Chiến thắng ở châu Âu (VE Day) đã bị hủy do ảnh hưởng của Covid-19, dịch bệnh đang hoành hành khắp toàn cầu, khiến hơn 4 triệu người nhiễm và hơn 276.000 người chết.

Tuy nhiên, các quốc gia châu Âu như Anh, Pháp, Đức hay Ba Lan vẫn có những cách riêng để kỷ niệm ngày lễ trọng đại này.

Đội bay Red Arrow trình diễn nhân ngày chiến thắng phát xít trên bầu trời thủ đô London hôm 8/5. Ảnh: Reuters.

Tại Anh, Nữ hoàng Elizabeth II có bài phát biểu trên truyền hình lúc 21h tối 8/5, thời điểm cách đây đúng 75 năm, cha bà là vua George VI cũng có bài phát biểu tương tự trên sóng phát thanh trước toàn thể dân chúng, thông báo chiến thắng trước phát xít Đức.

Nữ hoàng Anh đã tưởng nhớ sự hy sinh của những người đã ngã xuống trong cuộc chiến, cũng như bày tỏ sự kính trọng tới những người Anh đang chiến đấu với đại dịch Covid-19.

“Những người sống trong thời chiến hiểu rằng cách tốt nhất để vinh danh những người hy sinh trong chiến tranh là đảm bảo điều đó không xảy ra thêm lần nữa. Cách tưởng nhớ sự hy sinh của họ tuyệt vời nhất là những quốc gia, từng là kẻ thù trong cuộc chiến năm xưa và giờ là bạn bè, sát cánh cùng nhau để bảo vệ hòa bình, sức khỏe và thịnh vượng cho tất cả chúng ta”, Nữ hoàng Anh nói trong bài phát biểu tại lâu đài Windsor.

Sau bài phát biểu của Nữ hoàng, nhiều người dân đã ra trước cửa nhà và cùng hát vang bài hát thời chiến “We’ll Meet Again” (Chúng ta sẽ gặp lại). Trên khắp nước Anh, nhiều người cũng có những hoạt động riêng để hòa chung không khí kỷ niệm ngày chiến thắng như mặc trang phục của những năm 1940, nhảy múa, reo hò hay trang trí cờ hoa bên ngoài cửa nhà. Bài phát biểu mừng chiến thắng của cố thủ tướng Winston Churchill cũng được phát lại trên tivi.

Nhiều người khác tụ tập, nhưng đảm bảo cách biệt cộng đồng, để chiêm ngưỡng 9 tiêm kích của Đội bay Red Arrow trình diễn phía trên sông Thames.

Thủ tướng Anh Boris Johnson viết thư ca ngợi những cựu chiến binh, mô tả họ là “thế hệ tuyệt vời nhất của Anh”, trong khi Thái tử Charles cùng vợ dành hai phút mặc niệm tại đài tưởng niệm ở lâu đài Balmoral, Scotland.

Tại Pháp, Tổng thống Emmanuel Macron chủ trì lễ kỷ niệm ở Khải Hoàn Môn, chỉ có sự tham gia của hai tổng thống tiền nhiệm là Francois Hollande và Nicolas Sarkozy. Ông Macron đặt vòng hoa và thắp lửa trên Đài Liệt sĩ Vô danh tại Đại lộ Champs-Elysees, thủ đô Paris. Ông cũng đặt vòng hoa tưởng niệm tại tượng Charles de Gaulle, vị tướng lừng danh đồng thời là cố tổng thống Pháp.

Macron kêu gọi người dân treo cờ trên ban công để tưởng nhớ sự hy sinh của những người lính trong cuộc chiến chống phát xít.

Thủ tướng Đức Angela Merkel cùng các quan chức Đức đặt vòng hoa tại đài tưởng niệm nạn nhân chiến tranh ở Berlin, ngày 8/5. Ảnh: Reuters.

Thủ tướng Đức Angela Merkel cùng các quan chức cấp cao đặt vòng hoa tại đài tưởng niệm các nạn nhân chiến tranh, dành vài phút mặc niệm trong khi những tiếng kèn trumpet vang lên trên đại lộ Unter den Linden ở Berlin.

“Chúng tôi đã từng là kẻ thù của cả thế giới, nhưng 75 năm sau, chúng tôi không còn đơn độc”, Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier nói trong bài phát biểu trên truyền hình.

Tổng thống Steinmeier nhấn mạnh trách nhiệm của người Đức là “nghĩ, cảm nhận và hành động” như những người châu Âu trong cuộc khủng hoảng hiện tại. “Nếu chúng ta không giữ được châu Âu đoàn kết trong và sau đại dịch, chúng ta sẽ không xứng đáng với ngày kỷ niệm này”, ông nói.

Thủ tướng Merkel cũng đã điện đàm với Thủ tướng Anh Johnson, Tổng thống Pháp Macron, Tổng thống Mỹ Trump và Tổng thống Nga Putin để kỷ niệm ngày lễ trọng đại này.

Tại Ba Lan, khi đặt hoa tưởng niệm tại Đài Liệt sĩ Vô danh ở thủ đô Warsaw, Tổng thống Andrzej Duda mô tả ngày chiến thắng là một thời khắc đáng nhớ nhưng cũng đầy ký ức đau buồn. Thế chiến II bắt đầu ngày 1/9/1939 khi trùm phát xít Adolf Hitler xua quân tấn công Ba Lan. 6 triệu người Ba Lan đã chết trong cuộc chiến này, trong đó một nửa là người Do Thái.

Do biên bản xác nhận đầu hàng của Đức được ký vào 0h43 ngày 9/5/1945 theo giờ Moskva, Nga và các nước trong Cộng đồng Các Quốc gia Độc lập (SNG) lấy ngày 9/5 là ngày Chiến thắng phát xít. Nga năm nay không tổ chức lễ Duyệt binh Chiến thắng ở Quảng trường Đỏ vào ngày này do Covid-19 diễn biến phức tạp.