Châu Âu không có nhiều lựa chọn thay thế khí đốt của Nga
Tờ Bưu điện Washington của Mỹ cho rằng nhiên liệu của Nga tương đối rẻ đối với châu Âu so với các lựa chọn thay thế khác.
Châu Âu đang vật lộn tìm nguồn cung năng lượng thay thế từ Nga. Ảnh: TASS
Hãng thông tấn TASS (Nga) ngày 1/5 dẫn nhận định của tờ Bưu điện Washington (Mỹ) cho biết, các nước châu Âu không có nhiều lựa chọn thay thế cho phép họ độc lập với nguồn cung khí đốt tự nhiên của Nga và tránh các vấn đề kinh tế nghiêm trọng trong mùa Đông tới.
“Trong hầu hết mọi kịch bản, 18 tháng tới sẽ là thời gian khó khăn đối với châu Âu, khi tác động của giá năng lượng cao trên khắp thế giới và các chính phủ phải vật lộn để cung cấp điện cho các nhà máy, sưởi ấm ở trong nhà và duy trì để các nhà máy điện hoạt động. Châu Âu không có đủ lựa chọn thay thế trong thời gian tới để tránh những thiệt hại lớn về kinh tế trong mùa Đông tới nếu Nga cắt giảm nguồn cung”, bài báo viết.
Tờ Washington Post dẫn nhận định của Edward Chow, học giả về an ninh năng lượng tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, lưu ý khối lượng cung cấp khí đốt toàn cầu hiện tại khó có thể sớm thay đổi mạnh mẽ. Không có nhà cung cấp nào có thể sản xuất nhiều khí đốt tự nhiên hóa lỏng hơn một cách nhanh chóng.
Theo ý kiến của tờ báo, Đức, đầu tàu kinh tế của châu Âu, đặc biệt không được chuẩn bị cho kịch bản hiện tại. Trước khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, nước này nhận gần một nửa lượng khí đốt tự nhiên từ Nga.
Video đang HOT
Hiện Đức đã giảm mức nhập khẩu từ Nga xuống còn 35%, nhưng không có điều kiện để sớm độc lập hoàn toàn với khí đốt của Nga. Berlin thiếu cơ sở hạ tầng để nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng.
Bài báo dẫn lời Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck nhấn mạnh nước này sẽ rơi vào suy thoái nếu không có khí đốt của Nga.
“Thay vì mua dầu và khí đốt tự nhiên từ Nga – nơi có chi phí sản xuất rất thấp và vận chuyển bằng đường ống rẻ – trước mắt châu Âu phải chuyển sang các lựa chọn thay thế đắt t.iền hơn như từ Mỹ. Với phương án này, các công ty châu Âu phải trả thêm từ 30 đến 50% chi phí khí đốt cho một tàu chở khí đốt tự nhiên hóa lỏng đi từ Vịnh Mexico đến châu Âu với tổng hành trình 24 ngày”, bài báo cho biết.
Hơn nữa, theo The Washington Post, các nước châu Âu khó có khả năng đa dạng hóa việc nhập khẩu khí đốt của họ trong ngắn hạn, bởi vì “một dự án cung cấp khí đốt tự nhiên mới thường mất ít nhất từ 2 đến 4 năm để xây dựng”.
Ngoài ra, các nhà đầu tư có thể cảnh giác với các dự án khí đốt tự nhiên lớn, dài hạn vì các chính phủ và doanh nghiệp đang hướng đến các loại năng lượng thân thiện với môi trường hơn.
Theo các chuyên gia được tờ báo trích dẫn, các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi việc ngừng cung cấp khí đốt của Nga sẽ là Đức, quốc gia có kho chứa khí đốt chỉ đạt 33,5%, Italy (35%) và Hungary (19,4%). Quỹ T.iền tệ Quốc tế (IMF) cho rằng các quốc gia châu Âu có thể tồn tại khoảng sáu tháng mà không có nguồn cung cấp khí đốt của Nga. Sau đó, các vấn đề kinh tế nghiêm trọng có thể xuất hiện.
Nga bắt đầu dừng cấp khí đốt, nguồn cung LNG có giúp châu Âu thoát sức ép?
Rất khó để châu Âu tiếp cận các chuyến hàng khí hóa lỏng LNG trong ngắn hạn và nếu có mức chi phí cũng sẽ bị đội lên nhiều so với khí đốt nhập khẩu từ Nga.
LNG xuất khẩu được vận chuyển bằng các tàu chuyên dụng. Ảnh: Alamy
Ngày 26/4, tập đoàn Gazprom (Nga) đã gửi thông báo tới các công ty khí đốt thuộc sở hữu nhà nước tại Bulgaria và Ba Lan, cảnh báo việc sẽ ngừng vận chuyển khí đốt tới hai nước này trong vòng 24 giờ. Đây là lần đầu tiên Nga ngừng cấp khí đốt với một quốc gia tại châu Âu kể từ khi nổ ra xung đột tại Ukraine. Khoảng 50% khí đốt tiêu thụ ở Ba Lan là do Nga cung ứng, tỉ lệ này với Bulgaria là 90%.
Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine đã khơi lại những đồn đoán lâu nay về tương lai của năng lượng châu Âu, đặc biệt là nguồn cung khí đốt, mặt hàng chiếm tỷ trọng 25% trong tổng tiêu thụ năng lượng tại châu lục. Năm 2019, 40% khí đốt của châu Âu là do Nga cung ứng.
Phương Tây cho đến thời điểm này vẫn không dám đi quá xa trong áp hạn chế đối với xuất khẩu khí đốt của Nga, dù Đức ra quyết định đóng băng vô thời hạn tuyến đường ống Dòng chảy phương Bắc 2 (Nord Stream 2) để phản đối Nga can thiệp ở Ukraine. Câu hỏi đặt ra là: Điều gì sẽ xảy ra nếu Tổng thống Nga Vladimir Putin ra quyết định ngừng cấp khí đốt cho phương Tây?
Một lựa chọn thay thế khí đốt Nga là khí hóa lỏng (LNG) - mặt hàng thường được vận chuyển bằng đường biển thông qua các tàu chuyên dụng. Nhưng LNG nhập khẩu có thể thay thế khí đốt Nga ở mức độ nào là điều vẫn còn đang để ngỏ.
LNG không phải là nguồn cung mới, khi châu Âu đã sử dụng loại nhiên liệu này. LNG chiếm khoảng 25% tổng nhập khẩu khí đốt tự nhiên của châu lục. Điểm nghẽn nằm ở khả năng tăng tiếp nhận và xử lý LNG của của châu Âu. Để đưa LNG vào sử dụng, đầu tiên các hãng vận hành sẽ khai thác khí thiên nhiên từ các mỏ ở biển khơi, dẫn vào đất liền và làm lạnh ở nhiệt độ âm 162 độ C. Quá trình này sẽ tạo ra khí LNG ở dạng lỏng và được chứa trong các thùng có dung tích lớn.
Sau đó LNG được chuyển đến bồn chứa, hoặc bơm lên tàu thủy để vận chuyển đến thị trường tiêu thụ. Đối với xuất khẩu, LNG được chuyên trở bằng tàu chuyên dụng, lưu trữ trong các bồn chứa với cấu tạo đặc biệt gồm lớp vỏ kép phân cách nhau bởi một lớp vật liệu cách nhiệt để giữ nhiệt độ trong khoang chứa luôn là âm 162 độ C. Nước nhập khẩu sẽ phải xây dựng các trạm đầu mối (LNG terminals) ngay tại các bến cảng. LNG tại đây sẽ được tái hóa khí, kết hợp với hệ thống đường ống dẫn khí tới các khách hàng tiêu thụ.
Các khoản đầu tư quy mô lớn trong khâu tái hóa khí khiến châu Âu rơi vào tình cảnh dư thừa công suất thiết kế. Năm ngoái, các trạm đầu mối LNG chỉ vận hành ở mức 45% công suất - theo dữ liệu của Energy Intelligence. Hơn thế, phân bố các trạm cũng không đồng đều, hợp lý. Đức không có một trạm nào, trong khi Tây Ban Nha chiếm 25% tổng công suất trạm tiếp nhận LNG, nhưng hạ tầng đường dẫn lại gần như bị cô lập với phần còn lại của châu Âu.
Vấn đề cấp bách tiếp theo là nguồn cung ứng LNG sẵn có. Mỹ, Australia và Qatar là ba nước đứng đầu thế giới về xuất khẩu LNG. Cả ba đều có nguồn trữ lượng dư thừa, nhưng mức xuất khẩu đã đạt tối đa hoặc gần hết công suất. Muốn mở rộng năng lực khai thác, chiết xuất, xuất khẩu LNG cần nhiều thời gian cùng mức đầu tư lớn. Vì thế hy vọng tốt nhất đối với châu Âu trong ngắn hạn chính là việc tiếp cận các chuyến tàu LNG trước đó đã được xếp lịch sang khu vực khác.
Đến đây châu Âu cũng gặp phải rào cản mới đến từ châu Á. Nhu cầu nhập khẩu LNG tại nhiều nước châu Á tăng vọt. Đơn cử, nhập khẩu mặt hàng này của Trung Quốc tăng 82% từ năm 2017 tới 2020. Riêng trong năm 2021, Trung Quốc đã vượt qua Nhật Bản để trở thành nước nhập khẩu LNG lớn nhất thế giới.
Khoảng 70% LNG được giao dịch trên toàn cầu là theo các hợp đồng dài hạn từ 10 năm trở lên. Trong trường hợp này, châu Âu có thể chỉ biết trông đợi vào các hợp đồng ngắn hạn và hoặc hợp đồng giao ngay. Trong quá khứ, châu Âu có lợi thế đối trong tiếp cận các hợp đồng dạng này, khi khí đốt và các mặt hàng nhiên liệu giảm giá sâu, khiến các kho chứa chất đầy, ưu thế thuộc về người mua. Nhưng nay điều đó không còn, châu Âu rơi vào tình thế dễ bị tổn thương, do lệ thuộc vào biến động thị trường.
EU lên kế hoạch dự phòng cho kịch bản Nga cắt nguồn cung khí đốt Châu Âu đang rà soát cách thức bảo vệ người tiêu dùng trước nguy cơ một cuộc khủng hoảng năng lượng tiềm tàng đến từ bước leo thang quân sự ở Ukraine. Nga là nhà cung ứng khí đốt lớn nhất cho EU. Ảnh: Bloomberg Trao đổi với tờ Financial Times (FT), giới chức ngoại giao cho biết Liên minh châu Âu (EU)...
