Chaebol giúp Hàn Quốc hóa rồng và cảm hứng cho Việt Nam
Kỳ tích sông Hán được các chaebol tạo ra từ giữa thế kỷ trước đã biến một đất nước nghèo nàn lạc hậu như Hàn Quốc trở thành một nước phát triển bậc nhất châu Á.
Kỳ tích sông Hàn được các chaebol tạo ra từ giữa thế kỷ trước đã biến một đất nước nghèo nàn lạc hậu như Hàn Quốc trở thành một nước phát triển bậc nhất châu Á. Đây cũng là nguồn cảm hứng cho các doanh nghiệp Việt.
“Hãy thay đổi từ chính bản thân mình”,
“Hãy bỏ qua số lượng để tập trung cho chất lượng”,
“Hãy thay đổi mọi thứ trừ vợ con bạn”, chủ tịch Lee Kun Hee nhắc đi nhắc lại trong ‘hội nghị diên hồng’ nơi tập hợp hơn 200 lãnh đạo cấp cao của Samsung trên toàn cầu tại Frankfurt, Đức vào năm 1993.
Không ai được ra ngoài ăn hay thậm chí đi vệ sinh trong suốt buổi họp kín kéo dài tới 10 tiếng đồng hồ này.
Cơn thịnh nộ của chủ tịch Lee Kun Hee bắt nguồn từ chuyến ‘vi hành’ của ông đến Los Angeles. Tại đây, con trai thứ ba của nhà sáng lập Samsung tức giận ra mặt khi chứng kiến gian hàng của công ty phủ đầy bụi ở một trung tâm điện máy trong khi các đối thủ như Sony, Phillips được đặt sản phẩm tại vị trí đẹp nhất.
Sau buổi họp khẩn cấp kéo dài ba ngày ba đêm ở Frankfurt, một bản Tuyên bố đã ra đời mà sau này vẫn được xem là Kinh thánh của Samsung, trực tiếp truyền cảm hứng cho hàng trăm nghìn nhân viên để thúc đẩy sự phát triển trên mọi mặt trận của tập đoàn.
Lee Kun Hee là thế hệ lãnh đạo thứ hai của Samsung, tiếp quản vị trí chủ tịch tập đoàn nhờ được ‘phế trưởng lập thứ’ sau khi người cha, nhà sáng lập Lee Byung Chul đột ngột qua đời năm 1987.
Cho đến khi Lee Kun Hee nhắm mắt xuôi tay vào năm ngoái, vị chủ tịch này đã để lại cho người con trai duy nhất, thái tử Lee Jae Yong một đế chế điện tử hùng mạnh giá trị 62,3 tỷ USD và hai phần khác của đế chế cho hai người con gái trong một khối tài sản khổng lồ được thâu tóm bởi gia đình họ Lee, được gọi là chaebol ở Hàn Quốc.
Chaebol và kỳ tích sông Hán
Năm 2020, Samsung Electronics báo cáo doanh thu cả năm 215,8 tỷ USD, tương đương khoảng 13,4% GDP của Hàn Quốc.
Nhưng đây mới chỉ là một phần của đế chế nhà Samsung, vốn đã bị chia tách vào năm 1987 thành Samsung Group, Shinsegae Group, CJ Group và Hansol Group.
Video đang HOT
Đến nay, đế chế nhà họ Lee vẫn là chaebol lớn nhất Hàn Quốc, nắm quyền chi phối kinh tế, chính trị và xã hội ở xứ sở kim chi. Chaebol, một từ ghép tiếng Hàn có nghĩa là tài phiệt, nhưng được hiểu là các tập đoàn gia đình được điều khiển bởi số ít đại gia tộc ở Hàn Quốc.
Có bốn chaebol lớn nhất Đại Hàn Dân Quốc hiện nay là Samsung, LG, SK và Hyundai. Các chaebol này đã vươn mình trở thành móng vuốt sắc nhọn của con rồng Hàn Quốc trong suốt thời kỳ gọi là ‘Kỳ tích sông Hán’.
Gia tộc kiểm soát Samsung vẫn đang là chaebol lớn nhất Hàn Quốc.
Mọi chuyện khởi đầu vào năm 1961 khi thiếu tướng Park Chung Hee lên nắm quyền chủ tịch Hội đồng Tối cao Tái thiết Quốc gia trong một cuộc đảo chính quân sự. Tướng Park sau đó lên làm Tổng thống Hàn Quốc trong bốn nhiệm kỳ liên tiếp và khởi đầu cho thời kỳ lao động khổ sai dưới thời nhà độc tài này.
Cho đến khi Park Chung Hee bị á.m sá.t năm 1979, các chaebol tiếp tục lớn mạnh không ngừng nhờ chính sách tư bản có định hướng, đẩy mạnh xuất khẩu hàng điện tử trong khi cấm nhập khẩu vô tuyến, cấm uống cafe nhằm ‘thắt lưng buộc bụng’ trong nước…
Sự ưu ái của chính phủ dành cho chaebol thời kỳ đó đã được cố chủ tịch Daewoo ông Kim Woo Choong khái quát qua câu nói nổi tiếng: “Nếu không có công nghệ, chúng tôi có thể đi mua. Nếu không có tiề.n, chúng tôi có thể đi vay và trả nợ khi nào kiếm được”.
Chính phủ kiến tạo, chaebol thực thi đã trở thành kim chỉ nam cho kinh tế Hàn Quốc vào thời kỳ đó. Hyundai từ một công ty xây dựng đã đưa Hàn Quốc trở thành quốc gia đứng thứ 5 trên thế giới về sản xuất ô tô, Samsung vốn là tập đoàn rau củ quả và mía đường vươn mình trở thành nhà xuất khẩu chip nhớ và tấm nền màn hình số một thế giới.
Tất nhiên, sự vươn lên của chaebol cũng là sự thất bại cho những kẻ khác. Samsung mạnh lên khiến Motorola phải chia tách, Nokia cắn răng bán mảng di động và khiến chính chaebol khác là LG buộc lòng từ bỏ mảng kinh doanh điện thoại ở Mỹ.
Không chỉ chi phối kinh tế, các chaebol còn làm lũng đoạn Nhà Xanh. Lee Myung Bak, Tổng thống thứ 10 của Hàn Quốc bị kết án 17 năm tù trong đó có các tội danh nhận hối lộ 5,9 triệu USD từ tập đoàn Samsung. Nhờ đó, cố chủ tịch Lee Kun Hee đã được ân xá năm 2009 dù bị kết tội cổ cồn trắng, tức các loại tội phạm không sử dụng bạo lực để đạt được lợi ích tài chính.
Tổng thống bị phế truất Park Geun Hye, con gái nhà độc tài Park Chung Hee, cũng bị y án 20 năm tù vì tội nhận hối lộ thông qua người bạn tâm giao Choi Soon Sil. Sự việc khiến thái tử Lee Jae Yong cũng bị kết án 30 tháng tù vì tội hối lộ cho bà Park để đảm bảo quyền kiểm soát Samsung.
64 chaebol hiện chiếm tới 84,3% tổng sản phẩm quốc nội của Hàn Quốc nhưng chỉ tạo ra 10% việc làm, theo một báo cáo năm 2020 đăng trên tờ thời báo uy tín Hankyoreh của Hàn Quốc.
Điều này phần nào phản ánh sự căm ghét, ghê sợ lẫn e ngại của người dân Hàn Quốc mỗi khi nhắc đến các đại gia tộc chaebol, vốn không thể sụp đổ theo học thuyết nổi tiếng ‘Too big to fail’ của người Mỹ.
Bài học cho các nước khác và cảm hứng cho Việt Nam
Chaebol luôn bị các học giả phương Tây chỉ trích vì làm lũng đoạn nền kinh tế và chuyển giao quyền lực kiểu cha truyền con nối. Chính sách ưu đãi về thuế, giãn nợ cho các khoản vay, cấp vốn và các dự án đặc biệt dành cho chaebol đã giúp Hàn Quốc hóa rồng chỉ trong chưa đầy nửa thế kỷ với tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân hàng năm đều trên 10%.
Tất nhiên không chỉ có kinh nghiệm thành công, chaebol cũng để lại những bài học thất bại đớ.n đa.u. Năm 1999, Daewoo một chaebol khổng lồ chỉ sau Hyundai khi đó đã tuyên bố phá sản và để lại khoản nợ kỷ lục 50 tỷ USD.
Công thức dùng chaebol để đẩy mạnh xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế có thể được sao chép lại nhưng cần có sự tùy biến cho phù hợp với từng quốc gia, từng hoàn cảnh cụ thể.
Giai đoạn tăng trưởng thần tốc của Hàn Quốc từ giữa thế kỷ 20 còn được gọi là Kỳ tích sông Hán.
Tại Việt Nam, cuốn sách được dịch ra mang tựa đề “Lee Kun Hee” đã được rất nhiều lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam tìm đọc. Cuốn sách nay được xem là cảm hứng cho các doanh nghiệp Việt Nam. Các doanh nghiệp lớn của Việt Nam không chỉ kinh doanh 1 ngành nghề mà bắt đầu lấn sân sang nhiều lĩnh vực khác nhau.
Những Tập đoàn lớn như Viettel không còn là tập đoàn viễn thông truyền thống mà đã chuyển thành tập đoàn công nghệ với nhiều ngành nghề mới như sản xuất thiết bị quân sự, sản xuất thiết bị viễn thông… và mới đây là nhảy vào lĩnh vực thu phí không dừng.
Vingroup – một tập đoàn xuất thân từ bất động sản đã nhảy sang rất nhiều lĩnh vực như y tế, giáo dục, bán lẻ và bắt đầu tuyên bố trở thành tập đoàn công nghệ khi nhảy vào lĩnh vực sản xuất ô tô và smartphone. Đây có lẽ là mô hình mang dáng dấp chaebol rõ nét nhất của Việt Nam.
Cùng với mô hình như Viettel, Vingroup, còn rất nhiều các doanh nghiệp Việt Nam đang mở rộng sang nhiều ngành nghề mà đặc biệt lấn sang lĩnh vực công nghệ như VPbank, MB, VietJet… Tất cả đều là những tập đoàn có nền tảng phát triển vững mạnh trong nước với khát vọng vươn ra nước ngoài đem lại giá trị thặng dư cho Việt Nam.
Tuy nhiên, để lặp lại kỳ tích của người Hàn đòi hỏi ý chí sáng suốt của nhà lãnh đạo, quyết tâm của tập thể với một văn hóa doanh nghiệp có bản sắc riêng nhằm tạo ra giá trị cốt lõi nhất, mà mỗi doanh nghiệp như Viettel, Vinamilk hay Vingroup cần phải tự mình tìm ra lời giải riêng biệt trước đòi hỏi thay đổi cấp thiết và căn bản ở thời đại 4.0 này. Chúng ta hy vọng một tương lai không xa Việt Nam sẽ có những chaebol như Hàn Quốc với quyết tâm cháy bỏng của Chính phủ về một Việt Nam hùng cường.
Tổng thống Afghanistan Ghani từ chức, đáp máy bay sang Tajikistan
Tối 15/8 (theo giờ Việt Nam), kênh truyền hình Al Arabiya đưa tin Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã chấp nhận từ chức và đáp máy bay sang Tajikistan, mở đường cho Taliban thành lập một chính phủ lâm thời do phong trào này đứng đầu.
Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani rời đất nước sau khi thủ đô Kabul thất thủ trước Taliban. Ảnh: AFP
Hãng tin Reuters, AP, Tass (Nga) dẫn nguồn tin từ Bộ Nội vụ Afghanistan xác nhận Tổng thống Ghani đã rời sân bay quốc tế ở thủ đô Kabul để sang quốc gia láng giềng Tajikistan, vài tiếng sau khi Kabul thất thủ trước lực lượng Hồi giáo Taliban.
Hội đồng Tối cao Hoà giải Dân tộc Afghanistan cũng cho biết ông Ghani cùng gia đình và các cố vấn thân cận đã rời đất nước.
Một nguồn tin đáng tin cậy nói với hãng tin Ria Novosti của Nga rằng ông Ghani đang trên đường tới Tajikistan và sẽ sớm tới một nước thứ ba.
Truyền thông Afghanistan và khu vực dẫn các nguồn tin ngoại giao cho biết Afghanistan sẽ sớm có chính phủ chuyển tiếp, và cựu Bộ trưởng Nội vụ Ali Ahmad Jalali dự kiến được chỉ định làm người đứng đầu chính phủ chuyển tiếp. Taliban từ chối xác nhận tin này.
Hãng thông tấn Khaama Press cho biết, trong cuộc đàm phán chuyển giao quyền lực cho lực lượng Taliban đang được tiến hành tại Phủ Tổng thống ở Kabul, trung gian cho quá trình đàm phán là người đứng đầu Hội đồng hòa giải dân tộc tối cao Abdullah Abdullah.
Kênh truyền hình Al Arabiya cũng xác nhận thông tin phái đoàn của Taliban đến Phủ Tổng thống Afghanistan để đàm phán, đồng thời cho biết "chính phủ chuyển tiếp tại Afghanistan sẽ được thành lập trong vài giờ tới". Phái đoàn của Taliban do lãnh đạo lực lượng Hồi giáo này là Mullah Abdul Ghani Baradar đứng đầu.
Tới tối 15/8 theo giờ Việt Nam, tất cả lực lượng Taliban án ngữ tại các cửa ngõ Kabul trước đó đã được lệnh tiến vào trung tâm thành phố. Theo phóng viên Reuters tại hiện trường, gần như không có giao tranh xảy ra.
Theo trang RT, quyền lực của Hội đồng Tối cao Hoà giải Dân tộc Afghanistan do cựu Tổng thống H. Karzai đứng đầu cũng được bàn giao cho các đại diện của Taliban. Về phần mình, ông Karzai kêu gọi các lực lượng Taliban bảo vệ sự an toàn cho người dân và không để xảy ra tình trạng phá hủy thành phố.
Các tay sún.g Taliban trên đường tiến vào Kabul ngày 14/8/2021. Ảnh: AFP
Hỗ trợ cho nhiệm vụ bảo đảm an toàn cho Kabul của quân đội chính phủ Afghanistan là lực lượng Mỹ mới được điều tới. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken ngày nhấn mạnh với sự có mặt của lực lượng mới, chiến dịch sơ tán nhân viên của Đại sứ quán Mỹ tại Afghanistan đang diễn ra "một cách thận trọng, có trật tự và an toàn".
Ông cho biết các nhân viên Đại sứ quán Mỹ đã rời trụ sở và đang di chuyển tới sân bay. Giới chức Mỹ cũng khẳng định lực lượng mới được điều tới sẽ tiếp tục làm việc với quân chính phủ và bảo đảm an toàn cho khu vực sân bay Kabul. Trước đó, NATO cũng tuyên bố sẽ duy trì bảo vệ sân bay để đảm bảo "kết nối Afghanistan với thế giới".
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Canada thông báo tạm ngừng hoạt động của cơ quan đại diện ngoại giao nước này tại Kabul và các nhân viên ngoại giao đang trên đường quay về nước trong bối cảnh tình hình chuyển biến nhanh chóng, đặt ra những nguy cơ đ.e dọ.a an ninh, an toàn của họ. Đại sứ quán Đức tại Kabul cũng thông báo đóng cửa, toàn bộ nhân viên được sơ tán đến khu vực quân sự trong sân bay Kabul. Cùng lúc, giới chức Đức cũng đẩy nhanh tiến độ sơ tán công dân của mình khỏi Afghanistan.
Trước những diễn biến tại Afghanistan, Estonia và Na Uy đã đề nghị Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc họp khẩn về tình hình tại quốc gia Trung Nam Á này "càng sớm càng tốt". Quốc hội Anh cũng thông báo sẽ quay lại họp khẩn vào ngày 18/8 về tình hình Afghanistan.
Lãnh đạo đảng cầm quyền Hàn Quốc từ chức hàng loạt sau thất bại trong cuộc bầu cử bổ sung Theo phóng viên TTXVN tại Seoul, các lãnh đạo đảng Dân chủ (DP) cầm quyền ở Hàn Quốc ngày 8/4 đã quyết định từ chức để chịu trách nhiệm về thất bại trong cuộc bầu cử bổ sung diễn ra một ngày trước đó. Nghị sĩ Kim Tae-nyeon. Ảnh: Kyunghyang Shinmun Phát biểu trong một cuộc họp báo tại Quốc hội, nghị sĩ...