Cây hơn 220 triệu năm bị đe dọa

Nguyễn Thị Mẫn07:59 16/03/2020

Khi chúng nảy mầm, những cây tuyết tùng Clanwilliam non phải vật lộn để tồn tại mà không có nước. Chưa kể, nhiệt độ tăng đang gây ra nhiều vụ hỏa hoạn làm chết cây.

Dãy núi Cederberg đẹp và hiểm trở ở Western Cape của Nam Phi được đặt theo tên của một trong những cây hiếm nhất trên hành tinh – cây tuyết tùng Clanwilliam.

Loài cây biểu tượng của Nam Phi này có nguồn gốc từ 225 triệu năm trước và sống sót qua kỷ băng hà.

Bà Rika du Plessis, người quản lý bảo tồn có nhiệm vụ cứu cây tuyết tùng Clanwilliam trong suốt 17 năm qua, cho biết, do biến đổi khí hậu, cả thế giới đang trải qua nhiệt độ cao hơn, lượng mưa thấp hơn, ngăn chặn việc hạt nảy mầm tự nhiên. Khi chúng nảy mầm, những cây non phải vật lộn để tồn tại mà không có nước. Chưa kể, nhiệt độ tăng đang gây ra nhiều vụ hỏa hoạn làm chết cây.

Bà Rika du Plessis đã đích thân tham gia trồng hơn 13.000 cây tuyết tùng Clanwilliam. Nhưng để một cây tuyết tùng tồn tại không dễ. Loài gặm nhấm thì thích ăn chồi non của cây và hỏa hoạn là mối đe dọa đáng kể. Chỉ có 10% số cây được trồng ở nơi hoang dã tồn tại được. Vì vậy, để tăng cơ hội, bà Rika du Plessis cũng đang tạo ra các đồn điền tuyết tùng.

Ở đây, cây tuyết tùng được trồng trong ‘waterboxxes’ – những thùng nhựa thu nước mưa và dẫn nước đến rễ của cây qua một sợi bông. ‘Waterboxxes cung cấp nước cho cây trong suốt cả năm và chúng tôi nhận thấy 100% tồn tại khi được trồng bằng waterboxxes’, bà Rika du Plessis nói.

Bà Rika du Plessis mô tả cây tuyết tùng Clanwilliam là ‘một loại cây tuyệt vời’. Đó là lý do tại sao bà dành cả cuộc đời của mình để bảo vệ nó. ‘Tôi phải tin rằng những nỗ lực mà chúng tôi đang làm sẽ cho kết quả và nó đang tạo ra sự khác biệt. Ngay cả một sự khác biệt nhỏ cũng là một sự khác biệt’, bà Rika du Plessis khẳng định.

Theo GIA BẢO/Sài Gòn Giải phóng

Công cụ vĩ đại của loài người: Hành trình từ vị thần khổng lồ đến tên lửa mạnh nhất hành tinh

Từ thuở hồng hoang đến thời đại của những tên lửa vũ trụ khổng lồ tiến vào không gian đều không thể thiếu lửa và sự cháy của nó.

Ảnh minh họa.

Khi quẹt một que diêm, ma sát giữa đầu que diêm và thân hộp biến phốt pho đỏ (ở hộp diêm) thành màu trắng, và chỉ cần 30 độ C để phốt pho trắng đốt cháy là bạn có thể cầm trên tay ngọn lửa nhỏ.

Video đang HOT

Lửa làm bùng lên phản ứng giữa nhôm và Amoni peclorat (NH4ClO4) biến nhiên liệu tên lửa rắn thành động lực của du hành vũ trụ (tên lửa đẩy của NASA đạt 2.760 độ C trong khi phóng). Khi lửa được sử dụng để chưng cất rượu (bốc hơi ở nhiệt độ 78 độ C), chúng ta cũng tìm ra cách chưng cất loại rượu thượng hạng bourbon Four Roses Single Barrel và Blanton's Original khác tinh tế hơn.

Dù là khi chúng ta ngắm nhìn ngọn lửa trại nhảy nhót trong đêm hay chứng kiến dòng lửa khổng lồ thoát ra từ tên lửa đẩy khi nó đốt cháy 1,8 triệu lít nhiên liệu để đưa tàu con thoi rời khỏi bệ phóng thì phần lớn chúng ta đều mặc định: Sự tồn tại của lửa là điều hiển nhiên.

Nguồn: NASA

Hệ thống tên lửa đẩy Saturn V của Mỹ đến nay vẫn giữ "ngôi vương" là tên lửa đẩy mạnh nhất lịch sử. Ảnh ngày phóng đầu tiên của Saturn V tháng 9/1967.

Lửa hiển nhiên như chính cái cách nó (trực tiếp hay gián tiếp) gây ra những thảm họa cháy rừng khủng khiếp ở Mỹ, ở Brazil, ở Australia... hay gây ra vụ nổ giàn khoan Deepwater Horizon, biến thảm họa này trở thành sự cố môi trường lớn nhất lịch sử Mỹ.

Dẫu vậy, nếu quay ngược thời gian về hàng nghìn năm trước, chính lửa đã bảo vệ và giúp loài người chúng ta tồn tại, phát triển.

... là tựa bài viết trên tạp chí khoa học Mỹ Popular Mechanics, tại sao vậy?

Phần lớn các nền văn hóa cổ xưa đều kể những câu chuyện khác nhau về cách con người tìm ra lửa. Từ vị thần khổng lồ Prometheus lấy cắp ngọn lửa của thần Zeus và trao nó cho nhân loại trong thần thoại Hy Lạp đến truyền thuyết của tộc người Polynesia ở Châu Đại Dương về á thần Maui đã đi tìm nữ thần lửa Mahuika và học cách tạo ra lửa cho dân làng bằng cách chà xát các thanh gỗ khô vào nhau.

Trong buổi bình minh của nhân loại, lửa là công cụ quý giá nhất của chúng. Không dễ để biết chính xác thời điểm lửa được tạo ra trên Trái Đất, nhưng công dụng nguyên thủy nhất của lửa chính là làm chín thức ăn, sưởi ấm và xua đuổi thú dữ.

"Chỉ cần có lửa thôi, ít nhất con người có thể tự làm ấm và nấu chín thức ăn, và sau một thời gian, họ có thể học cách chế tạo công cụ và tự xây nhà. Không có lửa, loài người còn tệ hơn cả những con thú" - đó là lời tự nhủ của Prometheus trước khi lấy cắp ngọn lửa của thần Zeus trên đỉnh Olympus.

Không có lửa và sự cháy, nhân loại sẽ không có Trạm vũ trụ Quốc tế (ISS), du lịch hàng không hay những tòa nhà chọc trời, rượu bourbon thượng hạng và những miếng bò bít-tết tái thơm ngon. Trải qua hàng chục nghìn năm, lửa đã "tiến hóa", mang đến cho con người vô số thành tựu công nghiệp và công nghệ vĩ đại nhất.

GS. TS. Richard Wrangham - nhà nguyên thủy học thuộc trường Đại học Harvard (Mỹ) cho biết: Hệ tiêu hóa ở con người đã tiến hóa để thích ứng với việc ăn chín uống sôi. Ruột người gồm có 56% là ruột non và 17% là đại tràng (ruột già), trong khi tỷ lệ ở loài tinh tinh thì ngược lại: 23% ruột non - 52% đại tràng. Ruột của tinh tinh có khả năng phá vỡ sợi thực vật và collagen trọng thịt so với người. Chúng ta cần chế biến, nghiền và làm mềm thức ăn để giúp cơ thể hấp thụ dưỡng chất thuận lợi nhất.

Khoảng năm 10000 trước Công nguyên, tổ tiên của chúng ta bắt đầu từ bỏ việc săn bắn và hái lượm để thích ứng với đời sống nông nghiệp và sử dụng lửa đa dạng hơn (nướng bánh, bảo vệ vùng đất khỏi những bầy thú săn mồi, nung gốm...).

Thời tiền sử, lửa cung cấp nguồn ấm, bảo vệ trước thú dữ và giúp nấu chín thức ăn. Ảnh: Tranh về người tiền sử Homo erectus kiểm soát lửa sớm nhất, tại Bảo tàng Quốc gia Mông Cổ ở Ulaanbaatar, Mongolia / Wikipedia

Khi gỗ đạt đến điểm chớp cháy (flashpoint), nhiệt sẽ loại bỏ các tạp chất như hơi nước, hợp chất lưu huỳnh và hợp chất nitơ, để lại than nguyên chất (than củi). Than củi đốt nóng hơn gỗ bình thường và lịch sử đã chứng minh, con người đã tạo ra nhiều công nghệ tốt hơn khi biết cách tạo ra lượng nhiệt cao hơn.

Người Hittite là một trong những tốc người cổ đại chế tạo sắt phong phú nhất thời đại đồ đồng (3300-1200 TCN). Bằng chứng cho thấy họ là một trong những đế chế cổ đại đầu tiên phát minh ra cách ngăn chặn công cụ và vũ khí bị rỉ sét bằng cách rèn thép từ sắt và than. Khi than kết hợp với quặng sắt, nó hoạt động như một chất khử, loại bỏ oxy ra khỏi kim loại. Nó cũng làm giảm điểm nóng chảy của sắt. Ngưỡng nhiệt thấp hơn này cho phép người Hittite chế tạo vũ khí sắt bền hơn trên quy mô lớn. Nó cũng giúp họ có được đòn bẩy thương mại trong thế kỷ 13 trước Công nguyên.

Không có hình ảnh nào ghi lại sự giao thoa giữa lửa và công nghiệp hiện đại tốt hơn lò hơi đốt dầu.

Sau khi Edwin Drake (1819-1880) khoan giếng dầu mỏ đầu tiên ở bang Pennsylvania (Mỹ) vào năm 1859, người ta bắt đầu tinh chế dầu đó qua lửa và chưng cất nó thành các sản phẩm mà ngày nay vẫn dùng như dầu hỏa, dầu diesel và xăng.

Photo: BETTMANN / GETTY IMAGES

Từ rất sớm, người Mỹ đã sử dụng những tài nguyên này chủ yếu để chiếu sáng các thành phố và nhà cửa, nhưng vào giữa thế kỷ 19, xăng đã trở thành nhiên liệu cho mục đích thú vị hơn: Giúp chúng ta đi xa và đi nhanh hơn bằng động cơ đốt trong đốt nóng hỗn hợp không khí và nhiên liệu, lượng nhiệt lớn giúp tạo ra áp suất tác dụng lên một piston, đẩy piston này di chuyển.

Nhờ động cơ đốt trong, chúng ta đã dần tạo nên cuộc cách mạng của hệ thống giao thông hiện đại, từ chiếc máy bay đầu tiên của anh em nhà Wright cho đến chiếc xe đua Challenger 2 đạt tốc độ kỷ lục 721 km/giờ năm 2018; hay tàu container qua kênh đào Panama sử dụng động cơ diesel 2.300 tấn.

Alan Rocke - Tiến sĩ, Giáo sư danh dự Khoa lịch sử khoa học và công nghệ tại Đại học Case Western Reserve (bang Ohio, Mỹ) - cho biết: Xăng có nhiều ưu điểm hơn rất nhiều so với điện hoặc khí gas, về năng lượng riêng, trọng lượng và thể tích."

Năm 1900, chỉ 22% ô tô Mỹ được cung cấp năng lượng bằng khí đốt; nhưng nhờ các phương pháp sản xuất hàng loạt của Henry Ford, phát minh ra hệ thống đánh lửa tự khởi động vào năm 1912 và nhu cầu mới về tốc độ của con người, mà động cơ đốt trong đã đạt được ưu thế trong thế giới ô tô. Lửa đã tiếp sức cho chúng ta hướng tới cuộc sống hiện đại.

Tuy nhiên, cái gì cũng có hai mặt của nó...

Sự phát triển hiện đại hóa từ lửa và sự cháy đã khiến con người không ít lần gặp nạn.

Đầu những năm 1900, người ta chứng kiến đầy rẫy những thảm họa liên quan đến đến lửa gây tử vong hàng loạt và thiệt hại rất lớn về của:

Vụ hỏa hoạn nhà hát Iroquois ở Chicago (Mỹ) vào năm 1903 đã giết chết hơn 600 người; vụ cháy rừng trên diện rộng "Big Blowup" ở 3 bang của Mỹ là Idaho, Washington, Montana khiến ít nhất 85 người thiệt mạng, biến 3 triệu mẫu Anh rừng thành tro tàn. Sau các thảm họa này, người ta phát minh ra hệ thống cửa và thang thoát hiểm; hay công nghệ ngăn chặn đám cháy lây lan.

Photo: KEITH LANCE / Popular Mechanics

Cho đến nay, những tiến bộ liên quan đến lửa và sự cháy vẫn không ngừng phát triển. Năng lượng hạt nhân, năng lượng Mặt Trời/gió đều từ sự cháy mà sinh ra. Nhìn về phía trước, con người sẽ thấy được những bước tiến hóa vượt bậc từ ngọn lửa nguyên thủy đến ngày hôm nay.

Theo thời gian, sự đốt cháy nguyên thủy đã truyền cảm hứng cho loài người phát triển rất nhiều thành tựu, phục vụ đời sống của chính chúng ta, đưa chúng ta đến những chân trời kiến thức mới. "Lửa mãi mãi là nguyên tố tồn tại bất diệt trong cuộc sống của con người".

Nguồn: Popular Mechanics

Theo Trí Thức Trẻ

Loài người từng suýt tuyệt chủng với dân số chỉ còn 2.000 người Với dân số khoảng 7,8 tỷ người như hiện tại, thật khó để tin rằng vào khoảng 70.000 năm TCN, loài người đã từng đứng trước nguy cơ tuyệt chủng với dân số chỉ còn dưới 2.000 người. Nghiên cứu do các nhà sinh học phân tử tại Đại học Oxford kết luận, trong lịch sử đã có nhiều lần dân số thế...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Sao nam Vbiz về ăn Tết nhưng bị bố mẹ doạ đuổi ra khỏi nhà, chuyện gì đây?01:23

Một nam ca sĩ Vbiz trừng mắt quát fan mà không ai tranh cãi00:53

Xuân Son được bầu Thiện thưởng căn hộ cao cấp hơn 1 triệu USD05:28

Quán bún Hà Nội xin lỗi vụ bán 1,2 triệu đồng 3 bát bún riêu ngày Tết, nói chỉ là 'hiểu lầm'09:39

Người duy nhất thành công khắc chế "mỏ hỗn" của Trấn Thành, khiến đạo diễn nghìn tỷ phải ngậm ngùi nhận sai01:10

Cậu bé vùng vằng, chê ít thế và đập bao lì xì xuống ghế khi được mừng tuổi00:20

'Bộ tứ báo thủ' và nỗi thất vọng về thương hiệu Trấn Thành02:54

1 Hoa hậu Vbiz bị "tóm" ôm hôn tình tứ với trai trẻ trên phố00:41

Video Hoa hậu Kỳ Duyên quăng miếng hài tại sự kiện, nhưng bỏ chạy vì nói 1 câu "quê xệ"00:49

Shock nhất Douyin: Một cú nổ lớn vang lên, "trẻ con có biết gì đâu" khiến bố mẹ đối mặt với khoản bồi thường hơn 3,5 tỷ đồng!00:19

Hoa hậu Việt đứng hình khi nhận được lời chúc kỳ lạ nhất dịp Tết00:43

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Ngôi nhà tự nhiên của "cô" hà mã lùn nổi tiếng Moo Deng đang bị đe dọa thế nào

08:08:00 01/02/2025

Siêu sao Moo Deng ở vườn thú Khao Kheow, Thái Lan là một trong những cá thể hà mã lùn cuối cùng còn sót lại trên Trái Đất do môi trường sống tự nhiên của chúng đang dần bị thu hẹp bởi nạn phá rừng tràn lan

Những "cây thần linh" nghìn năm tuổi được đồng bào K'Ho Cil bảo vệ

17:32:54 31/01/2025

Trên đỉnh Biduop - Núi Bà, nhiều cây thần linh nghìn năm tuổi được đồng bào K Ho Cil tôn kính, bảo vệ. Những người bản địa thường xuyên ôm cây, cầu nguyện để xin được ban phước lành.

Trend năm mới: Bỏ quán cafe, Gen Z chuyển "văn phòng" đến chốn không ai ngờ

17:25:58 31/01/2025

Khi quán cafe dần mất đi sức hút, Gen Z bất ngờ tìm đến những không gian độc lạ để làm việc, tạo nên một xu hướng đầy bất ngờ trong năm mới.

Chuyến thám hiểm tình cờ phát hiện ra nơi sâu nhất của đại dương

08:00:10 31/01/2025

Khi một đoàn thủy thủ từ tàu HMS Challenger hạ sợi dây xuống để đo độ sâu trong chuyến thám hiểm năm 1875, họ đã tình cờ phát hiện ra Rãnh Mariana - nơi sâu nhất của đại dương.

Các loài động vật sống thọ nhất thế giới, loài thứ ba trong danh sách có thể sống tới 500 năm

07:58:41 31/01/2025

Chúng ta cùng điểm qua 5 loài động vật có tuổi thọ cực khủng trên trái đất, dù là đứng thứ 3 thì tuổi thọ của chúng cũng có thể lên tới 500 tuổi nhé!

Những sự kiện thiên văn học lớn nhất năm 2025

07:20:34 31/01/2025

Cả bảy hành tinh khác trong hệ mặt trời sẽ cùng xuất hiện trên bầu trời Trái đất trong hiện tượng diễu hành hành tinh đặc biệt.

Thái Lan kêu gọi đốt nhang, vàng mã online để chống ô nhiễm không khí

17:13:36 30/01/2025

Trong nỗ lực giảm thiểu ô nhiễm không khí, Chính phủ Thái Lan khuyến nghị người gốc Hoa sinh sống tại đây dùng hương điện, đốt vàng mã trực tuyến.

Hình tượng rắn năm Ất Tỵ 2025 ở Trung Quốc

07:24:38 30/01/2025

Dịp Tết Nguyên đán năm nay, hình tượng rắn đã xuất hiện trên khắp các tỉnh, thành tại Trung Quốc. Với kích thước và sắc thái khác nhau, mang đặc trưng văn hóa vùng miền, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại.

"Khách xông nhà" năm Ất Tỵ đỉnh nhất xuất hiện: Rắn hổ mang bò vào tận nhà người dân đúng khoảnh khắc sắp giao thừa

07:00:14 30/01/2025

Khi màn đêm buông xuống, không khí Tết Nguyên đán ở Ranau, Malaysia trở nên nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Thế nhưng, một gia đình tại Kampung Maukab Baru Lohan không ngờ rằng họ sẽ có một vị khách đặc biệt quyết định xông nhà năm mới

"Vàng" mọc trên cây ở TQ: Gần 250 triệu chỉ mua được nửa kg, vua Khang Hy đề danh "Đệ nhất thiên hạ"

06:52:51 30/01/2025

Người Trung Quốc còn dùng loại vàng này làm của hồi môn cho con gái đi lấy chồng. Nhìn bề ngoài, Tân Hội chỉ là một quận bình thường, buồn tẻ ở một thành phố hạng ba tại Trung Quốc.

4 nghề kỳ quặc lương cao, 90% người Việt chưa biết đến

01:39:06 30/01/2025

Trên thế giới có muôn vàn cách kiếm tiền hay ho, nếu bạn đang có ý định đổi nghề thì có thể tham khảo những công việc độc lạ dưới đây.

Nghi lễ đón Tết đau đớn nhất: Lăn qua giường đầy gai nhọn để cầu may mắn

01:37:07 30/01/2025

Một nghi lễ độc đáo tại Trung Quốc trong dịp Tết Nguyên đán yêu cầu những người tham gia cởi trần, lăn qua những chiếc giường được kết bằng cành gai nhọn hoắt.