Câu hỏi lớn với Ukraine khi dàn siêu tăng Abrams viện trợ sắp được giao

Chuyên gia cảnh báo, dàn xe tăng Abrams của Australia sắp được giao đến Ukraine, nhưng Lữ đoàn 47 tinh nhuệ, bên dự kiến sẽ vận hành các vũ khí này, đang gặp phải thách thức.

Xe tăng M1 Abrams (Ảnh: Quân đội Ukraine).

Chín tháng sau khi Australia cam kết viện trợ 49 xe tăng Abrams đã loại biên cho Ukraine, những cỗ máy chiến đấu nặng 69 tấn này cuối cùng cũng sắp đến tay phía Kiev. Một bức ảnh lan truyền trên mạng xã hội cuối tuần cho thấy một chiếc Abrams xuất hiện tại Ba Lan, có khả năng đang chờ chuyển tiếp vào Ukraine.

Dù xe tăng hạng nặng ngày càng ít vai trò trong chiến sự hiện đại, vốn bị chi phối bởi UAV và bãi mìn dày đặc trên chiến tuyến dài 1.100 km, nhưng binh sĩ Ukraine chắc chắn vẫn chào đón những khí tài mới.

Tuy nhiên, đơn vị nhiều khả năng sẽ tiếp nhận số Abrams từ Australia, Lữ đoàn Cơ giới số 47, lại đang lâm vào một cuộc khủng hoảng chỉ huy nghiêm trọng.

Hôm 16/5, Oleksandr Shyrshyn, chỉ huy một tiểu đoàn thuộc Lữ đoàn 47, công khai chỉ trích cấp trên trên mạng xã hội , cho rằng các lãnh đạo đang đưa ra những mệnh lệnh “kém sáng suốt”. Ông cũng tuyên bố sẽ từ chức.

Hiện chưa rõ phản ứng chính thức từ Bộ Tổng tham mưu đối với những chỉ trích từ ông Shyrshyn, nhưng giới quan sát cảnh báo, tình trạng bất ổn trong lữ đoàn có thể dẫn tới việc lãng phí số Abrams mà Ukraine đã phải chờ đợi rất lâu.

Có khả năng quân đội Ukraine sẽ phân bổ số xe tăng này cho nhiều đơn vị thay vì chỉ tập trung vào Lữ đoàn 47, Euromaidan Press nhận định.

Các xe tăng M-1A1 từng là trang bị chủ lực của lữ đoàn thiết giáp Australia cho đến khi nước này nâng cấp lên phiên bản M-1A2 vào năm ngoái. Dù là xe cũ, chúng vẫn “hoạt động khá tốt,” theo cố vấn quốc phòng J.C. Dodson, người tham gia đàm phán chuyển giao.

Ukraine đề nghị viện trợ Abrams từ năm 2023, nhưng Australia chờ đến khi nhận được lô M-1A2 mới thì mới chuyển nhượng số xe cũ.

Thêm vào đó, việc chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump trì hoãn cấp phép xuất khẩu cũng khiến lô viện trợ bị chậm lại.

Dù vậy, giờ đây một phần lô xe tăng đã tới chặng cuối hành trình. Dự kiến, quân đội Ukraine sẽ nâng cấp chúng bằng giáp phản ứng nổ, khung chống UAV và thiết bị gây nhiễu sóng trước khi đưa vào chiến đấu, khả năng cao là biên chế vào tiểu đoàn xe tăng của Lữ đoàn 47, đơn vị duy nhất từng vận hành M-1 Abrams.

Lữ đoàn này từng nhận toàn bộ 31 xe M-1A1 do Mỹ viện trợ năm ngoái, nhưng sau 18 tháng chiến đấu ác liệt, họ đã mất ít nhất 12 xe, 10 chiếc bị phá hủy, 1 bị Nga thu giữ và 1 bị hư hỏng nặng. Một số xe khác bị hư hại nặng và có thể không thể sửa chữa. Ước tính lữ đoàn hiện chỉ còn khoảng một nửa số xe tăng ban đầu.

49 chiếc Abrams từ Australia đủ để tái lập biên chế cho Lữ đoàn 47 và còn dư để trang bị cho một tiểu đoàn xe tăng khác, có thể trong một lữ đoàn mới thuộc các quân đoàn đang được Ukraine thành lập.

Thay vì duy trì 4 lữ đoàn xe tăng riêng biệt với 100 xe mỗi lữ đoàn, Ukraine đang chuyển sang mô hình các tiểu đoàn xe tăng nhỏ gọn hơn với khoảng 31 xe mỗi đơn vị.

Trong thời gian chờ đợi, nhiều lữ đoàn đang phải xoay xở với chỉ một đại đội xe tăng, tức khoảng 12 chiếc, tương tự như cách Ukraine đang sử dụng loạt xe Leopard 1A5 từ Đức.

Dù vậy, giới chức Ukraine hiểu rằng hiện nay UAV cảm tử – chứ không phải xe tăng 69 tấn – mới là vũ khí chủ lực trên mặt trận. Cuộc khủng hoảng chỉ huy hồi tháng 5 trong Lữ đoàn 47 cũng đặt ra nguy cơ: Những chiếc Abrams mới có thể lại bị đưa vào những nhiệm vụ “không sáng suốt”.

Ông dường như ám chỉ đến cuộc đột kích kéo dài 6 tháng vào tỉnh Kursk (Nga), nơi Ukraine duy trì đội hình khoảng hơn 10 tiểu đoàn trong vùng lồi Sudzha rộng 650km. Một đội UAV Nga tinh nhuệ sau đó đã phá hủy tuyến hậu cần chính, khiến hàng trăm xe quân sự Ukraine bị phá hủy.

Sau khi rút lui về tỉnh Sumy hồi tháng 3, Lữ đoàn 47 vẫn tiếp tục tiến hành các cuộc tập kích nhỏ vào Kursk, dù cái giá phải trả là thương vong cao trong khi giá trị chiến lược rất mờ nhạt.

Hiện nay, Lữ đoàn 47 đang giữ tuyến phòng thủ tại tỉnh Sumy, đối đầu với một cuộc phản công của bộ binh Nga đã đưa pháo binh đối phương áp sát tầm bắn vào thành phố Sumy.

Việc Bộ Tổng tham mưu tại Kiev tiếp tục ra lệnh cho các lữ đoàn tấn công Kursk ngay khi Nga chuẩn bị cho chiến dịch tại Sumy là một dấu hiệu đáng ngại với đơn vị trực tiếp thực hiện mệnh lệnh.

Lữ đoàn 47 có thể sắp nhận được Abrams mới, nhưng như ông Shyrshyn cảnh báo, điều binh sĩ cần không chỉ là xe tăng, mà là mệnh lệnh hợp lý. Nhất là khi phía trước là một cuộc phản công của Nga mà họ phải cản phá bằng mọi giá.