Câu chuyện lạ kỳ của đồng ruble Nga

Bất chấp xung đột dai dẳng, giá dầu lao dốc, các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt, đồng ruble Nga vẫn tăng giá đạt thành tích bất ngờ.

Đồng tiền ruble của Nga. Ảnh tư liệu: THX/TTXVN

Trên thực tế, theo Bank of America, ruble là đồng tiền có mức tăng trưởng mạnh nhất thế giới tính đến thời điểm hiện tại, khi leo thang hơn 40%.

Sự tăng giá đáng kinh ngạc của ruble năm 2025 đánh dấu sự đảo ngược mạnh mẽ so với hai năm trước khi đồng tiền này mất giá mạnh.

Vậy những yếu tố nào đang góp phần bật tăng đồng nội tệ Nga?

CNBC (Mỹ) dẫn nhận định của các chuyên gia đánh giá sức mạnh đi lên của ruble không liên quan nhiều đến niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài. Sự suy yếu của đồng USD là một yếu tố tác động bổ sung.

Nhà kinh tế học Brendan McKenna tại Ngân hàng Wells Fargo (Mỹ) đã liệt kê 3 lý do khiến đồng ruble tăng giá: “Ngân hàng trung ương đã chọn giữ lãi suất ở mức tương đối cao, kiểm soát vốn và các hạn chế ngoại hối khác cũng như một số tiến triển trong việc hướng đến hòa bình giữa Nga và Ukraine”.

Ngân hàng trung ương Nga đã duy trì lập trường hạn chế để kiềm chế lạm phát cao, giữ lãi suất trong nước ở mức 20% và thắt chặt tín dụng. Các nhà quan sát đánh giá rằng chi phí vay cao khiến các doanh nghiệp trong nước không quá mặn mà với nhập khẩu hàng hóa, do đó làm giảm nhu cầu về ngoại tệ trong doanh nghiệp và người tiêu dùng Nga.

Nhà kinh tế học Andrei Melaschenko tại Renaissance Capital lưu ý rằng các doanh nghiệp nhập khẩu Nga giảm nhu cầu với ngoại tệ thúc đẩy đồng ruble tăng giá bởi các ngân hàng không cần phải bán ruble để mua USD hoặc nhân dân tệ.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp xất khẩu Nga nhận thanh toán bằng đồng ruble trong các giao dịch, hoặc ít nhất phải quy đổi khoản thanh toán bằng USD sang ruble, từ đó làm tăng nhu cầu đối với đồng nội tệ. Ngược lại, những đơn vị nhập khẩu đã ngừng mua hàng hóa nước ngoài và do đó không cần phải bán ruble để thanh toán bằng USD.

Một lý do quan trọng khác khiến đồng ruble Nga tăng giá trong năm nay là các nhà xuất khẩu của Nga, đặc biệt là ngành dầu mỏ, đã chuyển đổi doanh thu bằng ngoại tệ về đồng ruble nội tệ. Chính phủ Nga yêu cầu các nhà xuất khẩu lớn mang một phần thu nhập ngoại tệ về nước và đổi chúng lấy ruble trên thị trường nội địa.

Trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 4, doanh số bán ngoại tệ của các nhà xuất khẩu lớn nhất tại Nga đạt tổng cộng 42,5 tỷ USD. Đây là mức tăng gần 6% so với bốn tháng trước đó.

Hơn nữa, hy vọng về một thỏa thuận hòa bình giữa Ukraine và Nga sau cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đã khơi dậy lạc quan. Kỳ vọng về sự tái hòa nhập của Nga vào nền kinh tế toàn cầu đã thúc đẩy một số dòng vốn chảy trở lại vào các tài sản được định giá bằng đồng ruble.

Đồng ruble của Nga. Ảnh tư liệu: Getty Images/TTXVN

Bất chấp thành tích ấn tượng hiện tại của đồng ruble, các nhà phân tích cảnh báo rằng nó có thể không bền vững. Giá dầu – trụ cột chính của nền kinh tế xuất khẩu của Nga – đã giảm đáng kể trong năm nay, điều này có thể gây áp lực lên dòng vốn ngoại hối.

Ông Melashchenko nhận xét: “Chúng tôi tin rằng đồng ruble đang gần đạt mức đỉnh và có thể suy yếu trong tương lai gần. Giá dầu đã giảm đáng kể, điều này sẽ phản ánh qua mức giảm trong kim ngạch xuất khẩu và phần thu ngoại tệ từ dầu mỏ”.

Mặc dù các cuộc đàm phán hòa bình gần đây giữa Nga và Ukraine chưa đạt được tiến triển cụ thể nào, nhưng ông McKenna cũng lưu ý rằng một thỏa thuận hòa bình rõ ràng có thể làm suy yếu đồng ruble bởi các biện pháp kiểm soát như hạn chế giao dịch ngoại hối – vốn đang hỗ trợ đồng tiền này – có thể bị gỡ bỏ.

“Đồng ruble có thể lao dốc rất nhanh trong thời gian tới, đặc biệt nếu đạt được thỏa thuận ngừng bắn hoặc hòa bình. Trong kịch bản đó, khả năng cao là các biện pháp kiểm soát vốn sẽ bị gỡ bỏ hoàn toàn và ngân hàng trung ương có thể nhanh chóng cắt giảm lãi suất”, ông kết luận.

Trong một diễn biến đáng quan tâm, ngày 5/6, người phát ngôn Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin ủng hộ quan điểm rằng cần duy trì các cuộc tiếp xúc cấp chuyên viên với phía Ukraine bất chấp những diễn biến mới trong cuộc xung đột hiện nay. Ông Peskov đưa ra thông báo trên khi trả lời câu hỏi về việc Nga có đình chỉ các cuộc đàm phán với Ukraine trong trường hợp xảy ra thêm các cuộc tấn công hay không.