Cạnh tranh ảnh hưởng tại Bắc Cực, Mỹ đóng mới 11 tàu phá băng

Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Phần Lan Alexander Stubb ngày 9/10 đã ký thỏa thuận đóng mới 11 tàu phá băng cho Lực lượng Tuần duyên Mỹ (USCG) nhằm tăng cường an ninh quốc gia của “ Xứ cờ hoa ” tại Bắc Cực .

Tàu WAGB-21 neo đậu tại Juneau, Alaska, ngày 10/8/2025. Ảnh minh họa: USCG

Hai nhà lãnh đạo đã thông qua bản ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực tàu phá băng nhằm đặt nền móng cho các thỏa thuận thương mại giữa USCG và các công ty Phần Lan .

Theo thỏa thuận, Phần Lan sẽ đóng 4 “tàu tuần tra an ninh Bắc Cực” (ASC) tại các xưởng đóng tàu ở quốc gia Bắc Âu. Sau đó, Washington sẽ tận dụng chuyên môn của Helsinki để chế tạo 7 chiếc ASC còn lại tại các xưởng đóng tàu ở Mỹ.

Phát biểu trong buổi tiếp Tổng thống Stubb tại Phòng Bầu dục, ông Trump tuyên bố Mỹ “sẽ mua những con tàu phá băng tốt nhất thế giới ” và đánh giá “Phần Lan nổi tiếng với việc chế tạo chúng”.

Về phần mình, ông Stubb gọi đây là “quyết định chiến lược to lớn” của người đồng cấp Trump “bởi vì tất cả chúng ta đều biết rằng Bắc Cực có tầm quan trọng chiến lược”.

Ông Trump đã liên tục kêu gọi chính quyền Mỹ mua tới 40 tàu phá băng mới để tăng cường an ninh quốc gia tại Bắc Cực và cạnh tranh ảnh hưởng với Trung Quốc và Nga.

Theo một quan chức Nhà Trắng, 11 chiếc ASC – những con tàu phá băng hạng trung mới sẽ được biên chế cho USCG – ước tính có giá khoảng 6,1 tỷ USD. 3 trong số 11 chiếc ASC sẽ được công ty đóng tàu quốc tế Davie chế tạo tại thành phố Galveston (bang Texas), và 4 con tàu khác sẽ được xưởng Bollinger Shipyards đóng mới tại thành phố Houma (bang Louisiana).

Mục tiêu là chiếc tàu phá băng đầu tiên sẽ được bàn giao cho Mỹ vào năm 2028. Vị quan chức Nhà Trắng ước tính các thỏa thuận sẽ mang lại hàng tỷ USD đầu tư mới vào ngành công nghiệp hàng hải Mỹ, đồng thời tạo thêm hàng nghìn việc làm cho người Mỹ.

Cũng theo vị quan chức trên, đội tàu Bắc Cực của USCG hiện chỉ có 2 chiếc ASC đang hoạt động.

Đáng chú ý, Phần Lan hiện “thống trị” ngành công nghiệp tàu phá băng toàn cầu. Chính phủ Phần Lan ghi nhận quốc gia Bắc Âu trong năm ngoái là nhà sản xuất tàu phá băng hàng đầu thế giới, với khoảng 80% số tàu hiện có do các công ty của nước này thiết kế và khoảng 60% trong số đó được chế tạo tại các xưởng đóng tàu của Phần Lan. Giới lãnh đạo Helsinki từ lâu đã ủng hộ các thỏa thuận đóng tàu phá băng với Washington, song những nỗ lực như vậy trước đây đã vấp phải rào cản do cách diễn giải chặt chẽ trong Đạo luật Jones của Mỹ – vốn ưu tiên các doanh nghiệp trong nước trong lĩnh vực hàng hải.

Tuy nhiên, báo cáo năm 2021 của của Quốc hội Mỹ khẳng định Đạo luật Jones không áp dụng cho tàu phá băng và Tổng thống có thể cho phép áp dụng ngoại lệ đối với các hạn chế pháp lý khác về việc đóng tàu tại các xưởng đóng tàu nước ngoài.