Cảnh báo: Tự ý dùng kháng sinh, tỷ lệ vi khuẩn đa kháng thuốc tăng cao
Bệnh viện Trung ương Huế cảnh báo tỷ lệ vi khuẩn gram âm đa đề kháng tăng cao, khiến công tác điều trị bệnh nhân khó khăn và chi phí tăng.
Nguyên nhân chủ yếu là do người dân tự ý dùng kháng sinh.
Cảnh báo này vừa được đưa ra tại buổi phát động Tuần lễ truyền thông phòng chống kháng thuốc, tổ chức tại Bệnh viện Trung ương Huế chiều 22.11.
Do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên buổi lễ đã được tổ chức trực tuyến. Ảnh T.H
Theo Tổ chức Chống đề kháng kháng sinh toàn cầu (GARP), qua nghiên cứu và ghi nhận, tại Việt Nam phần lớn kháng sinh được bán mà không có đơn chiếm 88% ở thành thị và 91% ở nông thôn. Nguyên nhân tự ý dùng kháng sinh chủ yếu để điều trị ho và sốt.
Đáng chú ý, tỷ lệ vi khuẩn gram âm đa đề kháng được ghi nhận tăng cao ngay cả ở những người khỏe mạnh trong cộng đồng.
Việc sử dụng kháng sinh không hợp lý trong điều trị là một trong những nguyên nhân khiến cho tình hình đề kháng kháng sinh tại Việt Nam ngày càng gia tăng.
Đặc biệt, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 do virus SARS-CoV-2 diễn biến phức tạp và khó lường như hiện nay, các vấn đề như quá tải y tế, không phân tầng nguy cơ hay không đánh giá dấu hiệu nhiễm khuẩn của người bệnh khiến tình trạng lạm dụng kháng sinh tăng lên và làm tốc độ kháng kháng sinh xảy ra nhanh hơn.
Kháng thuốc là hiểm họa ngày càng lớn đối với con người và nền kinh tế Việt Nam do việc sử dụng kháng sinh ngày càng gia tăng, thiếu kiểm soát trong y tế cũng như trong chăn nuôi; càng đáng báo động khi nó xâm nhập vào chuỗi thức ăn và môi trường sinh thái của con người.
Tiến tới không sử dụng kháng sinh đa đề kháng
Theo bác sĩ Hoàng Thị Lan Hương, Phó giám đốc Bệnh viện Trung ương Huế, trong nhiều năm qua với sự nỗ lực của cán bộ, công nhân viên, bệnh viện đã đạt một số kết quả đáng ghi nhận.
Số lượng người bệnh mang vi khuẩn đa kháng thuốc giảm từ 10-15% hằng năm và chủ yếu các chủng đa kháng thuốc có mặt trong cộng đồng. Hầu hết các bệnh nhân được phát hiện sớm ngay từ khi vào viện, tỷ lệ cho nuôi cấy vi khuẩn đúng chỉ định và thời điểm nhằm phát hiện sớm các chủng vi khuẩn đa kháng thuốc tăng khoảng 20%.
Đặc biệt, tỷ lệ sử dụng kháng sinh đa đề kháng giảm 31% từ năm 2019 và tiến tới không còn tình trạng này trong bệnh viện. Qua kết quả đánh giá cho thấy các chủng vi khuẩn đa kháng thuốc thường gặp như Acinetobacter baumannii, Klebsiella pneumoniae, Ecoli… giảm rõ rệt từ 10 – 30%.
Bác sĩ Hoàng Thị Lan Hương, Phó giám đốc Bệnh viện Trung ương Huế, phát biểu khẳng định bệnh viện sẽ tiến tới không sử dụng kháng sinh đa đề kháng. Ảnh T.H
GS-TS Phạm Như Hiệp, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Huế, yêu cầu toàn thể cán bộ, nhân viên cần nâng cao hơn nữa nhận thức và thực hiện tốt các biện pháp phòng, chống kháng thuốc trong cộng đồng, trong y tế.
Đồng thời, chung tay góp sức ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn kháng thuốc, giảm sự đề kháng của vi sinh vật gây bệnh… nhằm nâng cao chất lượng điều trị bệnh nhân tại bệnh viện, góp phần giảm gánh nặng về kinh tế, xã hội do kháng thuốc gây ra đối với cộng đồng.
Kháng sinh không ngăn chặn được vi rút gây Covid-19
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo: Kháng kháng sinh là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe, an ninh lương thực và sự phát triển của toàn cầu.
Kháng kháng sinh có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, ở mọi lứa tuổi, ở bất kỳ quốc gia nào.
Việc sử dụng thuốc kháng sinh không phù hợp làm tăng nguy cơ kháng kháng sinh. Ảnh NGỌC DƯƠNG
Tuần lễ "Nhận thức về kháng sinh trên thế giới" được tổ chức từ ngày 18 - 24.11 hằng năm, với mục đích nhắc nhở và nâng cao nhận thức về vấn đề kháng thuốc kháng sinh trên toàn cầu.
Theo WHO, kháng kháng sinh xảy ra khi vi khuẩn, vi rút, nấm và ký sinh trùng kháng lại tác dụng của thuốc, khiến các bệnh nhiễm trùng thông thường khó điều trị hơn và làm tăng nguy cơ bệnh nặng và tử vong.
WHO khuyến cáo, lạm dụng và dùng kháng sinh sai cách ở người, động vật và thực vật là những nguyên nhân chính dẫn đến các bệnh nhiễm trùng kháng thuốc.
Ngoài ra, thực hành kê đơn y tế kém và bệnh nhân không tuân thủ điều trị cũng góp phần gia tăng kháng kháng sinh. Ví dụ, thuốc kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn, nhưng chúng không thể tiêu diệt các bệnh nhiễm trùng do vi rút như cảm lạnh và cúm.
Covid-19 sáng 24.11: Cả nước 1.143.967 ca | Những lưu ý đặc biệt cho F0 cách ly tại nhà
Hiểu lầm về kháng sinh trong đại dịch
WHO khuyến cáo, việc sử dụng thuốc kháng sinh sai cách trong đại dịch Covid-19 có thể dẫn đến sự xuất hiện và lan rộng nhanh chóng của tình trạng kháng thuốc. Covid-19 do vi rút gây ra, không phải do vi khuẩn, và do đó không sử dụng kháng sinh để ngăn ngừa hoặc điều trị nhiễm vi rút, trừ khi cũng có nhiễm khuẩn. Kháng sinh không thể chữa bệnh gây ra do vi rút, vì vậy cũng không thể bảo vệ bạn trước Covid-19.
Theo WHO, thuốc kháng sinh không chữa hoặc ngăn chặn được vi rút, bao gồm cả vi rút gây ra Covid-19. Thuốc kháng sinh chỉ có tác dụng chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn. Việc sử dụng kháng sinh không phù hợp làm tăng nguy cơ kháng kháng sinh, khiến mọi người có nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, thậm chí nhiễm trùng nhẹ.
Một số bệnh nhân nhiễm SARS-CoV-2 (vi rút gây ra bệnh Covid-19) đồng thời có thể bị nhiễm trùng do vi khuẩn. Với đối tượng bệnh nhân này, nhân viên y tế sẽ kê đơn kháng sinh để điều trị nhiễm trùng với bệnh nhân đó.
3 quy tắc sử dụng thuốc kháng sinh đúng cách: Chỉ dùng thuốc khi được kê đơn; Tuân thủ hướng dẫn về liều lượng và thời gian điều trị; Không chia sẻ hoặc dùng thuốc kháng sinh còn sót lại từ người khác.
Kháng thuốc ngày càng gia tăng ở các bệnh nhiễm ký sinh trùng như sốt rét và nhiễm giun sán. Vì vậy, luôn tham khảo ý kiến của nhân viên y tế để được chẩn đoán chính xác và được chỉ định phác đồ điều trị hợp lý.
Tiếp cận với nguồn nước an toàn, vệ sinh và rửa tay trong gia đình và cơ sở y tế có thể giảm tới 60% việc sử dụng kháng sinh để điều trị tiêu chảy. Rửa tay giúp ngăn ngừa nhiễm trùng kháng thuốc và giảm chi phí y tế. (Nguồn: WHO)
"Covid-19 do SARS-CoV-2 gây ra. Để điều trị, bệnh nhân được chỉ định thuốc kháng vi rút để giảm tải lượng vi rút, ngăn chặn chúng nhân lên, tấn công cơ thể và làm lây nhiễm. Nên điều trị sớm trong 5 ngày đầu, kể từ khi có kết quả dương tính Covid-19. Với các trường hợp bị vi rút tấn công, hệ miễn dịch suy giảm khiến các vi khuẩn bội nhiễm, khi đó, người bệnh sẽ được chỉ định kháng sinh phù hợp", GS-TS Nguyễn Văn Kính, Chủ tịch Hội Truyền nhiễm VN, giải thích cụ thể.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn: "Hơn 1 năm qua, với diễn biến phức tạp của bệnh dịch Covid-19 tại Việt Nam, vấn đề hiểu biết, nhận thức của mọi tầng lớp người dân về việc sử dụng thuốc kháng sinh với tiêu chí 5 đúng: đúng người bệnh, đúng thuốc, đúng liều, đúng đường dùng và đúng thời gian càng cần thiết được nâng cao. Các đơn vị y tế cần tối ưu hóa việc sử dụng kháng sinh an toàn, hợp lý, nhằm góp phần phòng chống kháng thuốc, trong điều trị".
'Vũ khí' mới tiêu diệt vi khuẩn kháng kháng sinh Vi khuẩn kháng kháng sinh đang ngày càng gia tăng ở nhiều nơi trên thế giới, dẫn đến cái chết của hàng trăm nghìn người mỗi năm. Tuy nhiên, một công nghệ sửa gen mang tên CRIPSR-Cas9 có thể giúp loại bỏ chúng. Bên trong phòng thí nghiệm của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ ở Atlanta. Ảnh: AP...