Cảnh báo tình trạng trẻ nghiện TikTok cần được điều trị
Nhiều người bị nghiện TikTok, đặc biệt là giới trẻ, thậm chí là các em nhỏ với những dấu hiệu ngày càng nghiêm trọng.
Thuật toán tinh vi của TikTok khiến trẻ có thể tiếp cận nội dung độc hại trong vài phút. Ảnh: INT.
Ảnh hưởng đến học tập
Một số bậc phụ huynh cho biết, con trẻ ban đầu là thích thú, chỉ xem TikTok như trò giải trí và nhờ bố mẹ quay lại các video bắt chước theo “thần tượng” trên mạng.
Nhưng sau một thời gian, xuất hiện tình trạng nhiều em thờ ơ việc học, thời gian rảnh chỉ dành cho TikTok. Thậm chí, các em tự quay video để đăng tải mà không cần người lớn trợ giúp.
Khi được nhắc nhở, các em tự giam mình trong phòng. Đây là một trong nhiều trường hợp t.rẻ e.m, học sinh “nghiện” TikTok.
“Con gái tôi thường xuyên mặc váy ngắn, tô son đậm và nhảy múa theo nền nhạc trên TikTok với những bài hát theo trend. Càng ngày, cháu càng đam mê hơn và tự quay video lại rồi đăng tải. Sau đó, con thường xuyên chia sẻ, trao đổi, trả lời các bình luận với thời gian quá lớn. Điều này khiến gia đình tôi lo sợ bởi nó đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc học”, chị Mai Hương (Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ.
Theo TS.BS Nguyễn Thu Phương (Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội), nghiện TikTok nói riêng và nghiện mạng xã hội nói chung khiến con người bị cuốn vào “ thế giới ảo” dẫn đến việc hạn chế những kỹ năng khác.
“Khi xem TikTok, đôi khi bạn nhìn thấy một bức ảnh, đoạn clip hoặc thứ gì đó thú vị và nó thu hút sự chú ý của bạn. Và cứ thế, bạn muốn tiếp tục xem mãi rồi bắt chước theo, ảnh hưởng đến đời sống thực là tất yếu”, BS Phương nói.
Rất nhiều trẻ mắc chứng nghiện TikTok cần được điều trị. Khi được thăm khám, các em có biểu hiện như: Cười, nói, nhếch mép trong vô thức; rối loạn vận động, rối loạn tâm thần, học hành sa sút, không tập trung, có nhiều hành động khó hiểu và bất chợt,…
Cô Nguyễn Thị Liên, Trường Mầm non Hoa Sen (Hà Nội) cho biết, nhiều trẻ đến lớp thường bắt chước những gì xem được từ TikTok, trong đó có nội dung không phù hợp với lứa t.uổi. Có em thường xuyên diễn tả hành động, nhảy múa theo, thậm chí còn thử nghiệm làm theo. Điều này rất nguy hiểm khi TikTok không kiểm duyệt nội dung đăng tải.
Video đang HOT
Trào lưu thanh thiếu niên thách thức nhau uống Benadryl, một loại thuốc chống dị ứng, để kích hoạt ảo giác. Ảnh: INT.
Những hệ lụy khôn lường
“Mọi người giúp tôi với. Con trai 11 t.uổi của tôi xem một clip về Geoff the Killer trên TikTok và bị chấn thương tâm lý nghiêm trọng. Con gặp ác mộng, hay tỉnh giấc giữa đêm và hét lớn. Trong một thời gian dài, tình trạng của con nghiêm trọng đến mức con nghĩ mình nghe được tiếng nói, tiếng bước chân và cảm thấy bị ma ám. Một lần, con thức dậy vào giữa đêm và nói rằng con thấy một khuôn mặt ngay bên cạnh và khuôn mặt đó đang nhìn chằm chằm vào con.
Tôi đã tìm mọi cách để giải thích cho con sự việc đó không có thật, đồng thời xóa ứng dụng TikTok trong điện thoại của con. Tôi cũng tìm nhiều phương pháp để giúp con ngủ ngon hơn, ngủ cùng con để con đỡ sợ. Dù vậy, con vẫn sợ hãi mỗi lúc giật mình tỉnh giấc lúc nửa đêm và rất khó để ngủ lại” – đây là lời kêu cứu của một người mẹ tại Anh trên Netmums – diễn đàn dành cho các bậc phụ huynh với khoảng 1,9 triệu thành viên.
Theo các chuyên gia tâm lý, các nội dung trên TikTok có khả năng tác động mạnh mẽ vào tâm lý của người xem, đặc biệt là giới trẻ. Khi hình ảnh và lời nói được lặp đi lặp lại trong đầu, người xem sẽ có xu hướng chấp nhận điều đó, dù điều đó không đúng với chuẩn mực. Người trẻ thiếu năng lực thông tin, cũng như kiến thức về mặt bảo vệ sức khỏe rất dễ bắt chước theo.
“Không thể phủ nhận những mặt tích cực mà mạng xã hội TikTok mang đến như giúp cuộc sống hiện đại, thông minh và nội dung mà người dùng tìm kiếm cô đọng hơn. Tuy nhiên, nếu lạm dụng TikTok, người dùng sẽ bị phụ thuộc mà mất đi lý trí, trở thành con nghiện của mạng xã hội này”, cô Nguyễn Thị Liên cho biết.
Cô Liên chia sẻ thêm, dẫu biết tác hại lớn mà TikTok gây ảnh hướng đến giới trẻ, nhưng các bậc phụ huynh vẫn chưa có biện pháp hạn chế hiệu quả. Đa số cha mẹ thường hành xử theo bản năng khi tịch thu điện thoại, mắng c.hửi con, thậm chí dùng vũ lực. Tuy nhiên, những hành động đó càng khiến trẻ trở nên hung hăng, bất cần, thậm chí “bật” lại chính cha mẹ khi áp dụng những biện pháp cứng rắn đó.
“Khi đã nghiện mạng xã hội như TikTok, việc tách những cá nhân ấy không sử dụng nữa sẽ dẫn đến sự ấm ức cao độ, trẻ sẽ có những hành vi hung hăng với những người xung quanh. Đấy là hệ quả của việc quá nghiện TikTok dẫn đến hành vi tấn công người khác”, cô Liên cho hay.
Các bậc phụ huynh cần có kế hoạch từng bước giảm dần thời gian dùng mạng xã hội, TikTok của con xuống. Mỗi lứa t.uổi sẽ có thời gian tiếp xúc tối đa với các thiết bị công nghệ trong một ngày, đơn cử như trẻ dưới 2 t.uổi, thời gian đó là dưới 2 giờ/ngày để đảm bảo an toàn.
Các bậc cha mẹ phải dành nhiều thời gian cho con mình và phải cân bằng được cuộc sống thật và mạng xã hội giúp con không bị nghiện và có kỹ năng sống thực tế hơn là tham gia thế giới ảo.
Bên cạnh đó, các bậc phụ huynh cần kiên quyết, không được nuông chiều trẻ hay bỏ mặc trẻ với chiếc điện thoại mà xa dần cuộc sống thực. Nếu trẻ có biểu hiện “nghiện” thì cần đưa đến gặp các chuyên gia để điều chỉnh kịp thời.
TikTok chính thức ra mắt thị trường Việt Nam vào cuối tháng 4/2019, bắt đầu phát triển mạnh trong dịch Covid-19. Theo số liệu thống kê của Công ty nghiên cứu thị trường DataReportal, Việt Nam xếp thứ 6 trong tốp 10 quốc gia có lượng người dùng TikTok lớn nhất thế giới, với khoảng 49,9 triệu người dùng khi kết thúc tháng 2/2023.
Khác với các nền tảng mạng xã hội như Facebook hay YouTube phân phối nội dung tự động hoặc gợi ý thụ động, TikTok hoàn toàn do thuật toán phân phối nội dung. Thuật toán này, theo tìm hiểu là ưu tiên đưa nội dung “câu view, giật tít”, bất kể là thông tin tốt hay độc hại để tạo thành “trend”.
Trong nhiều trường hợp các “trend” độc hại từ nước ngoài hay ở trong nước cũng được thuật toán này gợi ý tạo thành “trend”, gây tác động ảnh hưởng lớn đến giới trẻ.
Cha mẹ nên làm gì khi phát hiện con nghiện Tik Tok?
Nhiều nghiên cứu cho thấy dấu hiệu t.rẻ e.m dễ nghiện TikTok. Phụ huynh cần dành nhiều thời gian hơn với con, giúp trẻ xây dựng thói quen lành mạnh
T.rẻ e.m khó có thể tập trung làm việc khác nếu thường xuyên lướt TikTok. Ảnh minh họa.
Nhiều nghiên cứu cho thấy dấu hiệu t.rẻ e.m dễ nghiện TikTok. Phụ huynh cần dành nhiều thời gian hơn với con, đồng thời, giúp trẻ xây dựng thói quen và nhịp sống lành mạnh.
Khủng hoảng sức khỏe tâm thần
Trong những tháng gần đây, TikTok đã phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng về những lo ngại mà nền tảng mạng xã hội này mang lại. Trong bối cảnh này, các nhà nghiên cứu đã xem xét kỹ lưỡng tác động mà TikTok có thể gây ra đối với những người dùng trẻ t.uổi nhất.
Thực tế, đây không phải là nền tảng xã hội duy nhất được các nhà lập pháp và chuyên gia sức khỏe tâm thần xem xét kỹ lưỡng về tác động đối với thanh, thiếu niên.
Trước đó, Trường Công lập Seattle (Mỹ) đã kiện các công ty truyền thông xã hội như Facebook, Instagram, TikTok, Snapchat và YouTube. Tổ chức này cáo buộc, những nền tảng trên đã "gây ra cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần cho thanh, thiếu niên". Từ đó, khiến hệ thống trường học khó "hoàn thành sứ mệnh giáo dục của mình".
Chia sẻ về vấn đề này, nhà tâm lý học, Tiến sĩ Jean Twenge (Mỹ) cho biết, thuật toán của TikTok "rất phức tạp" và "hấp dẫn". Điều đó giúp thanh, thiếu niên tương tác trên nền tảng này lâu hơn. TikTok đã tích lũy được hơn một tỷ người dùng toàn cầu.
Nền tảng phân tích kỹ thuật số SensorTower phân tích cho thấy, trung bình trong năm 2022, những người dùng này đã dành 1,5 tiếng mỗi ngày cho TikTok. Đây là con số nhiều hơn bất kỳ nền tảng truyền thông xã hội nào khác.
"Rất nhiều thanh, thiếu niên mô tả trải nghiệm khi truy cập TikTok và dự định dành 15 phút. Song, sau đó, họ dành hai giờ hoặc lâu hơn. Đó là vấn đề bởi vì một thiếu niên càng dành nhiều thời gian cho mạng xã hội, họ càng có nhiều khả năng bị trầm cảm. Điều đó đặc biệt đúng đối với những trường hợp sử dụng cực đoan", Tiến sĩ Twenge cho biết.
Theo các chuyên gia, tình trạng này có thể làm tăng các vấn đề về sức khỏe tâm thần trong dài hạn - một phần do công nghệ. Các nhà tâm lý học cho biết, khi điện thoại thông minh và phương tiện truyền thông xã hội phát triển vào khoảng năm 2012, tỷ lệ trầm cảm ở thanh, thiếu niên cũng tăng theo.
Cơ quan Quản lý Dịch vụ Sức khỏe Tâm thần và Lạm dụng Chất kích thích Mỹ thông tin, từ năm 2004 - 2019, tỷ lệ trầm cảm ở thanh, thiếu niên tăng gần gấp đôi. Đối với các cô gái t.uổi teen, điều đó còn tồi tệ hơn. Theo Tiến sĩ Twenge, đến năm 2019, cứ 4 cô gái Mỹ thì có 1 người bị trầm cảm.
Tiktok khiến nhiều chuyên gia lo ngại về việc gây khủng hoảng sức khỏe tâm thần trẻ. Ảnh minh họa.
Dễ gây nghiện
Theo Pew Research, phần lớn thanh, thiếu niên cho rằng, mạng xã hội có thể là không gian để kết nối và sáng tạo. Theo Pew, 8/10 thanh, thiếu niên trong độ t.uổi 13 - 17 nói rằng, mạng xã hội khiến họ cảm thấy gắn kết hơn với những gì đang diễn ra trong cuộc sống của bạn bè. Trong khi đó, 71% cho biết, mạng xã hội là nơi họ có thể sáng tạo.
Không có gì ngạc nhiên khi công nghệ và phương tiện truyền thông xã hội ngày càng phổ biến trong giới trẻ. Đồng thời, điều không thể phủ nhận là t.rẻ e.m và thanh, thiếu niên nhận được nhiều lợi ích khi truy cập Internet cũng như các kênh truyền thông xã hội khác nhau. Song, ảnh hưởng tiêu cực mà mạng xã hội mang lại cũng là điều khó tránh. Nhiều nghiên cứu gần đây đã tìm thấy những dấu hiệu "chắc chắn" cho thấy, t.rẻ e.m dễ nghiện TikTok.
Cha mẹ có thể lo lắng về nội dung mà trẻ đang xem, tình trạng bắt nạt mà chúng có thể gặp phải và liệu con mình có bị nghiện hay không. Nghiện Internet là có thật và tình trạng này bắt đầu được nghiên cứu kỹ lưỡng hơn. Vậy nên, sẽ lý tưởng hơn nếu cha mẹ và các chuyên gia y tế có thể nhận biết được dấu hiệu khi trẻ bắt đầu nghiện mạng xã hội.
Theo PsyPost, một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, có thể có một số dấu hiệu rõ ràng cho thấy một đ.ứa t.rẻ nghiện TikTok. Nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí Addictive Behaviors. TikTok là một trong những trang mạng xã hội phổ biến nhất hiện nay và nó đã thực sự thành công ngay từ đầu đại dịch Covid-19.
Nghiên cứu đã xem xét 354 sinh viên đại học, trong đó, có 173 người đang sử dụng TikTok và cho thấy, có một số chủ đề phổ biến khi nói đến chứng nghiện TikTok. Tình trạng này liên quan đến việc xem xét cách trẻ cư xử khi không được sử dụng nền tảng này. Cụ thể, khi không được sử dụng TikTok, t.rẻ e.m và thanh, thiếu niên có cảm giác trở nên lo lắng, cáu kỉnh, hoặc buồn bã.
Các nhà nghiên cứu tuyên bố, những ứng dụng như TikTok và nền tảng truyền thông xã hội khác, có thể kết nối tuyệt vời và cho phép người dùng thể hiện bản thân. Song, những nền tảng này không giúp đỡ những đ.ứa t.rẻ đang cảm thấy cô đơn hoặc có vấn đề về lòng tự trọng. Chúng thường được sử dụng như một cách để người dùng thoát khỏi thế giới thực. Trẻ cũng có thể sử dụng những nền tảng này như một cách để đối phó với những gì đang diễn ra trong cuộc sống.
Vấn đề duy nhất là thế giới vẫn đang chờ đợi khi trẻ đóng ứng dụng. Tuy nhiên, vì muốn nhận được cảm giác tương tự khi sử dụng ứng dụng, trẻ có nguy cơ nghiện dùng nền tảng đó. Việc giới hạn thời gian t.rẻ e.m sử dụng các ứng dụng này có thể quan trọng hơn bao giờ hết. Cha mẹ cũng cần chú ý đến sức khỏe và tinh thần chung của trẻ.
Ban đầu, cha mẹ có thể đồng ý cho trẻ sử dụng mạng xã hội như một p.hần t.hưởng. Khi học tập chăm chỉ, đạt kết quả tốt, hoàn thành việc nhà, trẻ sẽ có thể chơi và sử dụng mạng xã hội trong một khoảng thời gian phù hợp. Khi đó, cha mẹ có thể cân nhắc xây dựng lộ trình giảm dần thời gian trẻ sử dụng mạng xã hội. Nhờ vậy, tránh tình trạng trẻ sử dụng p.hần t.hưởng trong thời gian quá lâu.
Ngoài ra, phụ huynh cần giúp con tập trung vào những gì quan trọng để giải quyết, như: Công việc, học tập... Tuy nhiên, nếu cứ tập trung vào việc lướt TikTok, trẻ sẽ không thể thực hiện được.
Ngược lại, nền tảng mạng xã hội này còn khiến trẻ phân tâm và sống không có mục tiêu. Để rèn luyện sự tập trung cho con, phụ huynh cần dành nhiều thời gian hơn với trẻ. Đồng thời, giúp con xây dựng những thói quen và nhịp sống lành mạnh. Từ đó, có cách tiếp cận mạng xã hội phù hợp khi lớn lên.
Cha mẹ cũng cần sắp xếp cho trẻ nhịp sinh hoạt đan xen giữa tĩnh và động. Tăng cường hoạt động ngoài trời để cuộc sống xung quanh trẻ trở nên hấp dẫn và thú vị hơn. Bởi, nghịch lý luôn là: Khi cha mẹ bắt đầu đi làm và k.iếm t.iền, đó là lúc Tik Tok xâm chiếm tâm hồn t.rẻ e.m nhanh nhất.
Cách giúp trẻ 'cai' TikTok Vấn đề đáng lo ngại là một số nội dung trên TikTok chưa được kiểm duyệt chặt chẽ. Điều đó có thể gây ra nhiều tác hại cho t.rẻ e.m. Cha mẹ cần đồng hành cùng trẻ khi con sử dụng mạng xã hội. Ảnh minh họa Nhà trường và phụ huynh cần trang bị cho trẻ kiến thức về những tác hại...
